Besin
Allerjilerinde Tanı
Besin alerjilerinde tanı, besinlerin çeşitli
reaksiyonlara yol açabilmeleri ve karmaşık yapıya sahip olmaları nedeniyle
oldukça zordur. Pek çok hastalıkta olduğu gibi, besin reaksiyonlarına yönelik
tanı işlemi de, anamnez ve fizik muayene ile başlamalı, yardımcı laboratuar tetkikleri
ile desteklenmelidir.
Besin Reaksiyonlarının tanısında kullanılan başlıca
yöntemler:
Anamnez
Besinlere ait bir allerjik reaksiyon düşünüldüğünde,
iyi ve dikkatli alınmış bir anamnez esastır. Anamnez alırken şu konulara
açıklık getirilmeye çalışılmalıdır:
Şüpheli besin veya besinler nelerdir?
Şüpheli besinin miktarı nedir?
Besinin alınması ile semptomların oluşması arasında
geçen zaman nedir?
En son reaksiyon ne zaman görülmüştür?
Reaksiyonun tekrarlama sıklığı nedir?
Reaksiyonu arttıran (egzersiz vb.) diğer faktörler
var mıdır?
Bu ayrıntılı anamnez verileri ve klinik bulguların
ışığı altında; hasta için en ucuz, en kolay fakat en spesifik test seçilerek
allerjiden sorumlu besin saptanmalıdır.
Eliminasyon Diyeti
Nedir
Diyet eliminasyonu, istenmeyen besin reaksiyonlarının
hem tanısında hem de tedavisinde sıklıkla kullanılmaktadır. Anamnez
sonucu, bazı besinler, şüpheli olarak kabul edilirse, bu besinler ve bunları
içeren ürünler elimine edilmelidir. Bu diyetlerin başarısı, allerjenin doğru
olarak belirlenmesine ve diyetten, sorumlu allerjeni içeren tüm besinlerin
elimine edilmesine bağlıdır. Provakasyon testlerinin uygulanmasından önce,
eliminasyon diyetleri önerildiği halde, tek başına eliminasyon diyeti,
özellikle atopik dermatit ve astım gibi kronik hastalıklarda nadiren tanı için kullanılır. Diyet eliminasyonu sırasında çocuklarda hassasiyet gösterilmesi gereken
bazı hususlar vardır. Bunlar:
Çıkarılan besinin yerine en uygun olan diğeri
besinin konulması,
Çocuğun büyüme ve gelişmesini olumsuz etkilememek,
Anemi, hipoproteinemi, vitamin ve mineral
eksikliğine yol açmamak,
Anaflaksiye yol açan besinleri sürekli elimine
etmek.
Deri
Testleri (Prick, Scratch, Intradermal, Saft)
IgE aracılı besin allerjilerinde deri prik testleri
duyarlılaşmayı gösteren hızlı, kolay testlerdir. Bununla birlikte pozitif test,
her zaman allerjiye, besinin neden olduğunu göstermez (sensitivitesi %100’den
düşüktür). Negatif prediktif değeri %95’ten fazladır. Ticari besin allerjeni,
ekstrelerinin stabil olmaması nedeniyle özellikle meyveler ve sebzeler için
taze besinlerin prick-to-prick yöntemi ile uygulanması daha doğru sonuç verir.
