İlaç
Alerjisinin Tanısı
İlaç alerjisinin tanısında anamnez, muayene, deri
testleri (prick test, intradermal test,
patch testi), laboratuar testleri ve provakasyon testleri kullanılır.
İlaç alerjilerinin tanısında aynntılı bir anamnez
çok önemlidir. Klinik öykü çok ayrıntılı alınmalı ve tek bir formatta
toplanarak çokça veriyi kapsamalıdır. ENDA (Europan Network for Drug Allergy) tarafından spesifik bir anket formu geliştirilmiştir
ve bu değişik dillerde mevcuttur. Daha önceden reaksiyon yapmış olsun veya
olmasın hastanın aldığı tüm ilaçlar gözden geçirilmelidir.
Klinik belirtilerin tipi, özellikleri, ilacın
başlanması ile reaksiyonlann çıkması arasındaki zaman, ilacın kesilmesi ile
belirtilerin kaybolup kaybolmadığı sorgulanmalıdır. İlacın alımı ile
belirtilerin başlaması arasında geçen süre çok önemlidir. Ig E aracılı ilaç
alerjilerinde bu süre dakikalar veya birkaç saattir. Bu sürenin kısa olması
reaksiyon ile ilaç alımı arasında ilişki kurulmasını sağlar. İlacın veriliş
yolu, tedavi süresi, dozu ve daha önceki uygulamalarda karşılaşılan
reaksiyonlar, kişisel ve ailevi alerji hikayesi ve ilacın verilmesini
gerektiren hastalık hali soruşturulmalıdır. Daha önce karşılaşılmış olan ilaç
reaksiyonunun tipi belirlenmelidir.
Tanıda, en son 2 hafta içinde alınmış ilaçlar önemli
iken, ilk kez 1 haftadır alınmakta olanlar ve yıllardır kullanılanlar pek
sorumlu tutulamazlar. Genellikle immünolojik kaynaklı reaksiyonların ortaya
çıkması için latent bir süre gereklidir.
Anafilaksi dışında bu reaksiyonlar için ise süre 7-10 gün kadardır.
Alerjik reaksiyonların ilaca bağlı diğer
reaksiyonlardan ayırt edilmesini sağlayan özellikler şunlardır:
Alerjik reaksiyonlar ilacı kullanan hastalann küçük
bir kısmında görülür.
Belirtiler ilacın farmakolojik etkilerinden farklı
olmalıdır.
Daha önceden o ilacı kullanmamış kişide, ilacın bir
haftadan daha kısa süre ile alınması
nadiren reaksiyona yol açar. Bir kez duyarlılaşma olduktan sonraki
karşılaşmalarda reaksiyonlar daha hızla gelişir.
Daha önceden sorunsuzca kullanılan bir ilaç, aylar
ya da yıllar sonra alerjik reaksiyona yol açabilir.
Klinik reaksiyonların anafilaksi, ürtiker, serum
hastalığı ve astım şeklinde görülmesi ilaç alerjisini
düşündürmelidir. Ayrıca bu reaksiyonlann sistemik hastalıkları taklit
edebileceği de unutulmamalıdır.
Reaksiyonlar, ilacın ya da çapraz reaktivite
gösteren bir benzerinin küçük dozları ile uyanlabilir.
Kanda veya dokularda eozinofili bulunabilir.
İlaca spesifik antikorlar veya T lenfositlerin
varlığı gösterilebilir.
İlaç kesilince günler veya haftalar içinde
reaksiyonlar geriler.
