Sağlıklı Yaşam İçin Pratik Bilgiler 2

Sağlıklı Yaşam İçin Pratik Bilgiler - 2

- Çürük dişleri tedavi ettirmek, hastalıkları önler,

- Dik oturmak, dik yürümek, omuzları sarkıtmamat, sağlıklı gelişmeyi kolaylaştırır,

- Yılda iki defa akciğerleri röntgen muayenesinden geçirmek, erken teşhisi sağlar. Erken teşhis, tedaviyi kolaylaştırır.

- Yılda bir defa genel sağlık kontrolü yaptırmak, yaşamı uzatır,

- Boş zamanları iyi değerlendirmek, ruhen ve bedenen dinlendi­rir,

- Açık havadan yararlanmak, bol oksijenle daha dinç yaşanır,

- Güzel sanatlarla ilgilenmek, hobi ve beceri kazandırır,

- Sarsıntılı seyreden taşıt araçlarında kitap okumak, gözü çabuk yorar. Okumak zorlaşır. Anlama zorlaşır.

- Yüzükoyun yatarak kitap okumak, gözü yorar.

- Gözle kitap düzleminin eşit olmasına özen göstermek, gözün yorul­masını önler. Okumak kolaylaşır.

- Zaman zaman uzağa bakarak gözü dinlendirmek,

- Gözü parmakla oğuşturmak ve göze baskı yapmak. Gözün ve göz organlarının fizyolojik yapısını bozar.

- Koyu renkli gözlükleri uzun süre takmak, renk algılayan hücreleri etkiler. Renk algılama bozulur.

- Göz kapaklarını uzun süre açık tutmak, korneanın ıslaklığını kay­bettirir. Ağrı hissedilir.

- Kulağa vurmak, kulağı çekmek, kulak zarını yırtabilir.

- Kulağı sert batıcı cisimlerle karıştırmak, dış kulak enfeksiyonuna neden olur. Kulak zarı delinebilir.

- Tiz seslerden ve yüksek seslerden uzak durmak. Geçici ve kalıcı sağırlığı önler.

- Patlamalarda ağızı açarak, orta kulaktaki hava basıncını dengelemek, kulak zarını korur.

- Gürültülü yerlerde çalışırken, kulak takıcı kullanmak, sağırlığı önler.

Sağlık İçin Pratik Bilgiler 1

Sağlıklı Yaşam İçin Pratik Bilgiler - 1

Göz, kulak ve burun gibi duyu organlarını ve genel vücut sağlığını etki­leyen davranışlarından bazıları şunlardır. Bu davranışlar, duyu organlarımız ve genel vücut sağlığı ile yakından ilgilidir.

- Yeterli ve endirekt ışıkta okumak, ders yapmak ve çalışmak, gözü yormaz. Okumak kolaylaşır.

- Aniden karanlık ortamdan aydınlıktan ortalama geçmek göz reti­nasını etkiler. Göz uyumunu yapamaz.

- Değişen güçteki ışıklı ortamda kalmak iris kaslarını yorar.

- Güneşe direkt bakmamak, parlak ışık ve elektrik kaynağı gibi çok par­lak ışığa bakmamak, retinayı ve korneayı korur.

- Güneşte, karda, deniz kenarında uygun renkte gözlük kullanmak, gözü ışık ve ışından korur.

- Televizyonu normal uzaklıkta izlemek (ekranx5 ila 8) Televizyonun parlaklık ayarını iyi düzenlemek, gözü ve vücudu radyasyondan korur.

- Televizyon izlerken, oda yarı karanlık aydınlatılmalıdır.
- Uzun süre aynı cisim veya görüntüye bakmak, iris ve lens lif­lerini yorar. Renk algılama etkilenir.

- Suya girerken kulağı vazelinli pamukla tıkamak, korumak, kulağı enfeksiyondan korur.

- Burundan kıl koparmak, mik­roplara giriş kapısı açar.

- Burun karıştırmak, mukozayı zedeler ve enfeksiyon gelişir.

- Aksırk ve öksürük anında ağız ve burunu mendille kapatmak, akteri yayılmasını önler.

- Ele aksırmak, elin kirlenme­sine neden olur.

- Yüksek sesle konuşmak, ses tellerini zedeler,

- Burundan solunum yapmak, havayı solunuma uygun hale getirir.

- Yaralarla oynamak, sivilceleri sıkmak, septisemiye neden olur.

- Yerlere tükürmek, tükürenleri uyarmamak, hastalık yayar.

- Sigara, içki içmemek ve kumar oynamamak, içenleri ve oynayanları uyarmak, sağlıklı yaşam süresini artırır.

- Dişleri sert ve sivri maddelerle karıştırmak, çok sıcak ve çok soğuk içmek diş çürümesine neden olur.

- Dişlerle sert cisimleri kırmak, diş minesini çatlatır,

- Dişleri her yemekten sonra ve yatmadan önce fırçalamak, ağız ve diş sağlığını korur,

- Dişleri sağlık kontrolünden geçirmek, uzun süre sağlam kalma­ları için şarttır. Ağız ve diş sağlığı korunur.

Boş Zamanları Değerlendirme

Boş Zaman, Boş Zaman Değerlendirme, Boş Zaman Geçirme

Boş zamanlar, ruhen dinlenme, stresten uzaklaşma, istenilen dav­ranışlar kazanma ve spor yapma gibi sağlığı yakından ilgilendiren uğraşlara fırsat veren, yaşamın küçük parçalarıdır. Bu zamanların iyi değerlendirilmei, ya da kötüye kullanılması eğitim ve organizasyon işlemidir.
Boş zamanlar aile gelirini artırıcı beceriler kazanmak için iyi bir ortamdır.

Boş Zamanlarda Ne Yapılır, Boş Zaman Etkinlikleri

• Güzel sanatların her dalı ile uğraşılır,
• Kitap okunur, yazılar, şiir okunur,
• Spor yapılır,
• Sanat öğrenilir,
• Beceriler kazanılır,
• Gelir sağlanır,
• Çevre imkanları değerlendirilip aileye ekonomik katkı sağlanır,
• Rehabilitasyon çalışmasının et­kisini artırır,
• Kötü alışkanlıklardan uzak kalınır,
• Sağlıksız, havasız yerlerden uzak kalınır,
• Seyahat yapılarak bilgi, görgü artırılır,
• Sosyal ve kültürel etkinlikler iz­lenir,
• Bilimsel toplantı, seminerlere gidilir,
• Fuar ve sergiler gezilir,
• Değişik aktivitelerde rol alınır.

Boş zamanların değerlendirilmesi için kurumlar arası işbirliği ve organi­zasyon gereklidir. Resmi kurumlar hazırladıkları programlarda bu alanda önemli hizmetler vermektedirler. Bu tür faaliyetlerde, ortam, araç-gereç ve rehber öğretmenlere ihtiyaç duyulur.
Bireysel olarak, boş zamanların değerlendirilmesi de mümkündür. Araç-gereç ve rehber gerektirmeyen faaliyetler çoktur. Örneğin spor yapmak, resim yapmak, kitap okumak, müzik dinlemek, şiir yazmak-okumak, balık tutmak, koleksiyon yapmak, fotoğraf çekmek, avcılık yapmak, ağaç yetiştirmek gibi.

Stres Depresyon Stres Atma

Stres, Depresyon ve Stres Atma Yolları

Fizik ve sosyal çevre faktörlerinin insanları ruhen ve bedenen etkileme­si, baskı altında tutması, önemli bir risk nedenidir. Risk, insanın ruhsal yapısını ve sistemlerin fizyolojisini baskı altında tutarak çalışmasını bozar. Bu baskı devam ederse, psikosomatik hastalıklar ortaya çıkar. Ruhen dinlenme, çevre değiştirmek, yaşamın değiştirilmesi, çalışma hayatının iyileştirilmesi ve boş za­manların değerlendirilmesi insan sağlığı için önemli ve gereklidir.

Yorgunluk ve stres, kalp ve damar hastalıkları, dejeneratif hastalıklar ve psikiatrik hastalıkların nedenlerinden birisidir. Aynı zamanda beklenmeyen ölümleri de artırmaktadır. Ruhen dinlenme, stresleri atma ya da stresten uzak durma, kentsel bölgelerde yaşayanlar için daha da öncelik ve önem taşır.

Dinlenme Ruhen Dinlenme

Dinlenme Nedir, Ruhen Dinlenme

Çalışan organ ve sistemdeki hücrelerde yorgunluk maddesi meydana gelir. Yorgunluk madesi enzimler yardımıyla zararsız maddelere çevrilir. Bu maddeler boşaltım sistemi kanalıyla ve solunumla dışarı atılır. Bu metabolizma faaliyeti, sürekli çalışmalarda yetersiz kalır. Metabolizma sonucu açığa çıkan bu maddeler hücrelerde birikerek yorgunluğu meydana getirir.

Yorgunluk, bünye direncini kırar. Hastalıklara zemin hazırlar. Bu neden­le dinlenmek uyku ve diğer gıdalar gibi gereklidir, iyi bir dinlenme için yeterli zamana ve uygun yere ihtiyaç vardır. Dinlenme yerleri temiz havalı, hoş görünümlü ve gerekli konfora sahip olmalıdır. Beş duyulara yönelik güzel fiziki yapının ve renklerin dinlenmede önemi büyüktür.

Dinlenme, günlük çalışma saatleri içinde olacağı gibi, hafta sonunda ve yılın belli mevsimlerinde olmalıdır. Bu sistem içinde dinlenme sağlanırsa, sağlık korunur, çalışmalar huzurlu ve verimli olur. insan sağlığına ve verimliğe önem veren iş yerleri, dinlenmeye özen gösterir ve dinlenmeyi zorunlu hale getirir.

Ruhen Dinlenme

insanın ruhsal yapısı, toplumdaki yerini, saygınlığını, sağlığını, etkinliğini ve kendisine verilen önemi ortaya koyar. Çünkü insan sosyal bir canlıdır. Onun sosyal yapısı; bilgi, tutum ve davranışlarına bağlıdır.

Ruhen yorgun, yani kederli, huzursuz, isteksiz ve halsizlik olan insanın sosyal çevresi ile ilişkileri ve sağlığı bozulur. Ruhsal yönden gergin, yorgun olanların diğer sistemleri de sağlıklı çalışmaz. Çünkü sinir sistemi etkilenmek­tedir.Ruhen dinlenme de bu bakımdan bedenen dinlenme kadar önemlidir. Mutluluk, ruhi doyum, boş zamanın değerlendirilmesi ve para kazanmaya yönelik olmayan işlerle uğraşması, yani hobileri olması ruhen dinlenme için yeterlidir. Zaman zaman ruhsal yapıyı bozan ve insana sosyal çevresinden yansıyan olaylar karşısında fazla etkilenmeden ruhen dinlenmeyi sağlayacak etkinliklere katılmak oldukça gereklidir.

Uykunun Önemi ve Fizyolojisi

Uyku Fizyolojisi ve Uykunun Önemi

Derin uykuya dalma kişiden kişiye değişir. Keza uykudan uyarılabilme de uykunun derinliği ile ilişkilidir. Işıkları azaltılmış, temiz havalı ve sakin b ir yerde uyku daha dinlendiricidir. Beyindeki uyanık kalmayı sağlayan merkezle­rin etkisiz hale gelmesiyle uyku başlar. Oksijen azlığına bağlı esneme, gözlerin kapanması ve uykuya dalma ile devam eder. Dinlenen uyanık tutma merkezleri çevreden gelen uyartıları değerlendirecek düzeye gelince, uyku sona erer. insan uyanır. Uyanmada REM uyku periyodlarının, iç güdülerin, şuur altının ve ileriye dönük yaşama ve birşeyler yapma dürtülerinin etkisi vardır.

Uyumak veya uyanık kalmak için kullanılan ilaçlar etkili olurlar, fakat ilacın etkisi sona erince, daha çok yorgunluk hissedilir. Bu tür ilaçlar bilinçsizce kullanılmamalıdır.

Uykunun Önemi, Düzenli Uykunun Önemi

Uyku, besin maddesi gibi canlılık faaliyetleri için gereklidir. Sinir sistemi için besin ve enerji kaynağı özelliğine sahiptir. Uykusuzluk, refleksleri yavaşlatır. Bu nedenle uykusuz insanlar daha çok kaza yaparlar. Uykusuz kalan insanın iş verimi azalır. Beyinsel faaliyetleri zayıflar. ideal ve iyi bir uyku kişinin fonksiyonlarının daha iyi çalışmasını sağlamaktadır.

Uyku süresince sinir sisteminde biriken toksik metabolizma artıkları inak-tive olur. Başta sinir sistemi olmak üzere diğer sistemler uykuda kısmen veya tam bir dinlenmeye geçer. Bu nedenle uyku süresinin yeterli olması gereklidir.
Uyku süresi ile dinlenme arasında doğru orantılı bir bağlantı vardır. Uyku süresi yaşa göre değişir. Yetişkinler günde 8-10 saat uyku uyu malıdırlar. Be­beklerde bu süre 22 saate kadar uzar. Çocuklarda 14 saat, yaşlılarda 5-6 saattir. Hastaların uzun süre uyumaları gerekir. Uyku ruhsal ve bedensel din­lenme için ihtiyaçtır.

Rem Uykusu Nedir

Rem Uykusu Nedir (Rapid Eye Movements)

Yavaş dalga uykunun 2. fazında, uyku; uyku derinliği ve vücut fonk­siyonlarında değişiklik görülür. Uyku derinliğine bağlı olarak kas tonüsü azalır, hızlı göz hareketleri başlar (Rapid Eye Movements). ingilizce bu kelimelerin baş harflerinden oluşan REM, bir uyku fazı olarak ele alınmıştır.
REM fazı veya REM uykusu, yavaş dalga uykunun 2. fazında meyda­na gelir. Bu fazda kişi, derin uyku fazı uyarıcıları ile ancak uyandırılabilir. EEG özellikleri de 2. faza benzer. Bu benzerlik, 2. faz yavaş dalga uyku ile çelişkilidir. Bu çelişkiden dolayı REM uykusuna, paradoksal veya desingroni-ze uyku denir. Diğer bütün uyku fazları da non REM olarak belirlenmiştir.

REM uyku fazı, norma uyku içide her 90 dakikada bir tekrarlanır. Orta­lama süresi, 20-30 dakika civarındadır. Bu süre daha da uzun olabilir. REM uykusunun süresi, toplam uyku süresi içinde değişik orandadır. Bu oran, yeni doğan bebekte daha yüksek (%50), erişkinlerde daha düşüktür (%22). Yaşlılarda ise, erişkinlerden biraz yüksektir. REM uykusu oranı yükseldikçe vücudun dinlenmesi tamamlanır. Vücut dinlendikçe REM uyku süresi de uzar. Dinlenme ile uyku arasında fizyolojik bağlantı vardır.

REM uykusu, derin uyku fazı olduğu için sistemlerin fonksiyonları azalır ve kaslar gevşer. Bu fizyolojik değişim, ruhsal ve bedensel dinlenme için uygun bir ortamdır. REM uykusu daha çok dinlendirici ve hatırlanan rüyaların görüldüğü uyku fazıdır.

Uyku Bozuklukları Uyku Hastalığı

Uyku, Uyku Bozuklukları ve Uyku Hastalığı

Uyku nedir, duysal veya diğer uyartılarla uyandırılabilen bilinçsizlik halidir. Uyku halinde sistem ve beş duyular dinlenme halindedir. Sistemler otonom sinir sistemi ile isteğimiz dışında çalışırlar. Buna rağmen sistemler değişik oranlarda uykuya iştirak ederlerken, duyu organları uykuya tam olarak iştirak ederler. Fakat uyarılar karşısında uyandırılabilir bilinçsizlik hakimdir.
Özellikle sinir siste­minde biriken toksik artıklar uykuyu meydana getirir. Sinir sistemi uyku anında bu maddeleri inaktive ederek dinlenir.

Uyku ihtiyacı, bedensel ve ruhsal yorgunlukları giderici, dinlendirici ve yeniden enerjik olmasını sağlayıcı bir ihtiyaçtır. Uykunun kalitesi ve uyku düzensizliği, uyku sorunu, uyku bozukluğu gibi konularda belirleyicidir.

Uyku anında kalp atışları azalır, tansiyon düşer, solunum azalır ve de­rinleşir, vücut ısısı düşer, kaslar gevşer, iç organların çalışması yavaşlar, sinir sistemi ve duyu organları istirahat halindedir.
Yavaş dalga uykusu ve REM uykusu olmak-üzere iki tip uyku vardır, insanlar bu uyku tiplerine dalarlar.

Yavaş Dalga Uykusu

Yavaş dalga uykusu, aşamalı olarak derinleşen dinlendirici bir uykudur. Uykunun uzun bölümünü meydana getirir. Uzun süre uykusuz kalanlar, yavaş dalga uykusuna daha çabuk dalarlar. Genellikle hatırlanamayan rüyalar görülür. Uyku derinliği sabaha doğru azalır. 5. faz uyku özellikleri gözlenemez.
Yavaş dalga uykuda canlılık fonksiyonları (Nabız sayısı, kan basıncı, so­lunum hızı gibi) %15-25 oranında yavaşlar.

Uyku derinliği EEG'de 4 veya 5 faz (aşama) olarak tespit edilmiştir. Fazlar, gittikçe derinleşen uykuyu, alfa ve delta dalga frekanslarının değişkenliğini ifade eder.

Fazlar şunlardır:

1. Faz: Uyanık durum,
2. Faz: Uykuya dalma,
3. Faz: Hafif uyku hali,
4. Faz: Derin uyku hali ve
5. Faz: Çok derin uyku halidir (Delta dal­gası düşük frekanslıdır).

Uyku süresi içinde bu fazlar, ortalama 5 defa tekrarlanır. 2. fazın dışındaki diğer uyku fazları, non REM uyku fazı olarak da tanımlanır. REM uy­kusu, 2. faz uyku ile çelişkili olmasından dolayı ayrıca ele alınmaktadır.

Temiz Çamaşır ve Elbiseler

Temiz Çamaşır ve Elbisenin Önemi

Vücut temizliği kadar kullanılan çamaşır ve diğer takımlar da önemlidir. Çünkü vücut temizliğinin devamı için temiz çamaşır giyilir. Çamaşırlar, yatak yorgan takımları ve diğer özel eşyalar sıcak su ve deterjanlı maddeler ile belirli aralıklarla yıkanır. Bol bol temiz su ile durulanır. Kuruduktan sonra ütülenir. Çamaşırların ütülenmesi ısı ile dezenfeksiyon sayılır. Yıkanmayacak özellikte olanlar kuru temizleme sistemi ile temizlenir.

Temiz çamaşırlar ütülenmiş olarak giyilmeye hazır olarak saklanır. Gömlekler mümkünse her gün, iç çamaşırlar iki günde bir değiştirilir.Yatak, yorgan takımları, vücudumuz ile direkt temas halindeki eşyalardır. Bunların da sık sık deığiştirilmesi, iyice yıkanması ve ütülenmesi gerekir.

Tuvalet Alışkanlığı Tuvalet Eğitimi

Tuvalet Alışkanlığı, Tuvalet Eğitimi

Çocuklarda, Bebeklerde ve Yetişkinlerde Tuvalet Eğitimi
Tuvalet alışkanlığı sindirim sistemi sağlığı bakımından çok önemlidir. Dışarı çıkma zamanının değişmesi ya da düzensiz olması ciddi barsak has­talıklarının belirtisi olarak kabul edilmektedir.
Tuvalet alışkanlığı, sindirim sistemi sağlığı ile bütünleşir. Bu alışkanlığın sürdürülmesi, sağlığımız için gereklidir. Kabızlık bazen bu alışkanlığı bozabilir, acele etmeden dışkılamayı gerçekleştirmek gerekir. Şiddetli ıkınmalar iç kana­malara neden olabilir.

Tuvalet alışkanlığı, oyuna dalma, ihmal ve başka uğraşlarla da bozulur Barsak hareketlerini yavaşlatan bazı ilaç ve içecekler nedeniyle dışkılama ref­leksi zayıflar ya da bozulur.
Belli saatlerde tuvalete gitmek alışkanlık haline getirilmelidir. Posalı yiyecekler, sabah içilen bir bardak su, spor ve dengeli beslenme, düzenli dışkılamanın önemli bazı koşullarıdır, bu uygulamalar, tuvalet alışkanlığının devamına yardımcı olur.

Tuvalet Kültürü ve Tuvalet Kuralları ve Tuvalet Temizliği

Tuvaletten Önce ve Sonra El Temizliği

Direkt temasla sürekli kirlenen eller, özellikle gıda maddeleriyle ilgili faa­liyetlerden önce mutlaka yıkanmalıdır. Bu faaliyetler; yemek yemek, yemek hazırlamak ve bebek emzirmek, gıda maddelerini yerleştirmek olabilir. Yemek­ler temiz şartlarda hazırlansa bile, kirli eller, yemeği, ekmeği, çatalı ve kaşığı kirletirler. Dolayısıyla ağız yoluyla enfeksiyon hastalık etkenleri ve paraziter hastalık etkenleri vücuda ağız yoluyla alınır.

Yemek hazırlığından önce elleri yıkamak, hastalıklardan korunma bakımından gereklidir. Gıdaların hazırlanması sırasında sadece eller değil, ortam da temiz olmalıdır. Kullanılan kaplar, su, araç-gereçler, gıda maddeleri, sebze ve meyveler, ayrı ayrı temizlenmelidir. Bunlardan bir tanesinin kirliliği diğerlerinin de kirlenmesine neden olur.
Tuvaletten sonra eller, sabunlu su ile yeterli sürede yıkanmalıdır, tuva­let temizliğinde eller direkt veya indirekt olarak mutlaka kirlenir, tuvalet kağıdı kullanılsa bile yapılan araştırmalar ellerin mikroorganizmalarla kirlenmiş olduğunu göstermiştir. Çocuklarda ellerin kirlenme olasılığı daha yüksektir. Tuvaletten sonra iyi temizlenmeyen eller, hem otoenfeksiyon hem de enfek­siyonun yayılmasında en etkin araçtır. Çünkü gaytada saprofit ve patojen mikroorganizmalar, portörlerde ise tipik enfeksiyon ajanları vardır.