Gut ve romatoit artrit
iki seçkin ingiliz romatizma uzmanı, Dr. Malcolm Jayson ve Dr. Allan Dixon gutu bir 'züppe' hastalığı olarak tanımlamışlardır, çünkü zengin, başarılı, saldırgan ve zeki kişiler a-rasında daha yaygındır! Bu iddialarını açıklamak için balık ve sebzeden oluşan geleneksel beslenme şekillerini bırakıp kırmızı et, ekmek, şeker ve süt ürünlerini içeren Batı diyetini benimseyen Yeni Zelanda'nın Maori yerlilerinin öyküsünü kullanmışlardır. Maori yerlileri bu beslenme değişikliğinden sonra aşırı kilolu olma, diyabet ve kalp-damar hastalıklarına ve hepsinden ötesi gut hastalığına yakalanma eğilimini göstermişlerdir.
Bununla birlikte çok fazla miktarda porto şarabı ve sülün eti tüketmenin guta neden olduğu şeklindeki eski inanış yanlıştır. Gut, kanda aşırı miktarda bulunan ürik asidin eklemlerde, özellikle de ayak başparmağında iğne sivriliğinde küçük kristaller oluşturarak bu eklemleri işkence derecesinde ağrılı hale getirmesi sonucu oluşur. Bu kristaller derinin altında da görülebilir. Bazen kulak memesinde ortaya çıkar ve küçük beyaz sivilceler gibi görünür. (romatoid artrit)
Ciğer, böbrek ve uykuluk gibi kandaki ürik asit miktarını artıran yiyeceklerden kaçınmalı ve fazla miktarı bir krize yol açacağından, et ve alkol makul ölçüde tüketilmelidir. Fakat gut, özellikle erkekler arasında yaygın olmasına rağmen, iltihap giderici ilaçlarla başarılı bir şekilde kontrol edilebilir ve etkilenen eklemlerin hasara uğraması beklenmez.
İltihaplanma kontrol altına alındıktan sonra, asit seviyesini düşük tutmak için genellikle allopurinol gibi başka bir ilaç verilir.
Osteoartrit Tedavisi
Osteoartrit, dejenerasyon yapması ve uzun süre etkili olmasından dolayı daha doğru olarak 'osteoartroz' şeklinde adlandırılmalıdır. 'İt' eki iltihabı belirtirken, 'oz' eki 'kronik' bir rahatsızlığı göstermektedir. (Kronik, ani ve kısa süreli anlamına gelen 'akut' tan farklı olarak dejenerasyon yapıcı ve uzun süreli anlamına gelir.) 'Osteoartrit' terimi gerçek anlamı ifade etmemesine rağmen en sık kullanılan terimdir ve bu kitapta da kullanılmıştır.
Osteoartrit, romatoit artrit gibi çok yaygın bir hastalıktır. İngiliz Artrit ve Romatizma Konseyi, ingiltere'de yaklaşık beş milyon kişinin bu hastalığı çektiğini tahmin etmektedir. Fakat bunların hepsi çok ağrı çekmediği gibi, eklemlerdeki değişiklikler yalnızca röntgen filmlerinde görülür.
Yaşlı insanları diğerlerinden daha çok etkiler, çünkü yaşlıların eklemleri uzun yıllardan beri kullanılmaktan dolayı a-şınıp yıpranır ve sonuçta dejenerasyonun işaretleri görülür. Hastalığın başladığı yaş genellikle elli civarındadır, fakat daha genç yaştakiler de, özellikle fiziksel olarak çok aktif olan ve eklemlerine fazla yük bindiren sporcular ve dansçılar gibi insanlar da etkilenebilirler. Osteoartrit bir eklem incinmesinden sonra da oluşabilir. Kadınlar erkeklerden biraz daha fazla etkilenirler.
Osteoartrit Belirtileri
Osteoartritin aniden ortaya çıkması nadiren olur. Genellikle bir eklemde rahatsız edici bir ağrı şeklinde yavaş yavaş kendini gösterir. En çok etkilenen eklemler kişinin ağırlığını taşıyan eklemlerdir: kalça, diz, bazen ayak bileği ve ayaklar, özellikle de ayak başparmağının dip tarafı.
Romatoit artritten farklı olarak, osteoartrit yalnızca bir tek eklemi etkiler, hastanın kendisini kötü hissetmesine ve ateşe yol açmaz. Ağrı genellikle egzersiz sonrasında ve günün sonunda artar. Kadınlarda çoğunlukla parmak eklemleri ve başparmağın dip tarafındaki eklem etkilenir ve parmak uçlarındaki eklemlerin çevresinde küçük kemik oluşumları, ya da, yumruları ortaya çıkar. Bunlara, III. George'un doktoru olan ve bu yumruların ilk olarak tanımını yapan ünlü hekim Dr. William Heberden'in adıyla 'Heberden Yumruları' denir. Belkemiği eklemleri (omurlar) da osteoartritin etkisine açıktır.
Ağrı ve tutulma genellikle hafiftir ve en sık olarak önerilen analjezik (ağrı kesici) ilaç parasetamoldur. Eklemleri destekleyen kas ve tendonları iyi durumda tutmak da ö-nemli olduğu için, uygun egzersizler yararlı görülür. Osteoartriti olanlar için yüzme en iyi egzersizdir. Su vücudun ağırlığını kaldırdığından hasta organlar karada olduğundan daha serbest bir şekilde çalıştırılabilir.
Osteoartrit, kemik uçlarını koruyan kıkırdak tamamen aşındığı ve kemikler birbirine sürtünmeye başladığı taktirde ağırlaşır. Eklemi saran doku eklem çevresinde gelişen kemik oluşumları yüzünden iltihaplanarak eklemin hareketini ağrılı ve zor bir hale getirir. Eklem hareket ettirildiğinde ani ve keskin bir ağrı olabileceği gibi derinden, rahatsız edici bir ağrı da olabilir. Eklem önemli ölçüde bir sakatlığa yol açarak deforme olabilir ve bu durumda yapay eklem takılması gerekebilir.
