Domuz Gribi Tehlikesi
Domuz Gribine Karşı Sorunlar ve Çözüm Yolları
Domuz gribi virüsüyle ilgili olarak Dünya Sağlık Örgütünce bir takım pandemi çalışmaları çalışmalarının yapılması yararlı olmuştur. İlaç sanayindeki firmalarla görüşmelere başlanmıştır. Bunun dışında ülkelerin vatandaşlarını konu hakkında temel seviyede bilgilendirmesi oluşabilecek kaos ortamını engellemeye yönelik adımdır.
Bu süreçte hastaların saptandığı ülkelerde yaşananlar, son beş yılda Dünya Sağlık Örgütü önderliğinde yapılan Pandemi Hazırlık Planının yararını fazlası ile göstermiştir. Pek çok ülkede sağlık sektörü çalışanı herkes hangi durumda nereye başvuracağını biliyordu. Aynı hazırlık planları son iki yılda ülkemizde de tüm sağlık kurum ve birimlerinde, hangi durumlarda hangi kişilerin hangi görevleri yerine getireceği, problemlerin çözümünde nasıl bir yol izleneceği, ayrıntıları da dahil olmak üzere, yapılmıştır. Bu salgınla dünyadaki planlama eksikliği olan ülkelerde bile açıkların kapatılması için bir fırsat oluştuğu Dünya Sağlık Örgütü tarafından bildirilmektedir. Diğer yandan Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri, ilk kez çok sayıda ülkeyi ilgilendiren bir alarm durumunda denenmiş oldu ve ülkelerin 2005 yılında ortaya konan gereklilikleri yerine getirdiği görüldü. Şeffaflık, hızlı bilgi paylaşımı, ulusal ve uluslararası düzeyde işbirliği konunun çerçevesinin hızla çizilmesinde önemli öğeler oldu.
İlaç ve aşı sanayi ve diğer alanlardaki uzmanlarla hemen görüşmeler başlatıldı. Ancak özel sektör ve gönüllülerin de paylaşımı olası bir genişlemiş yayılımda mutlaka çok önemli olacaktır. İyi bilgilendirlmiş toplumlar olması, başarılı bir savunma için mutlaka gerekli bir öge durumundadır. Bu nedenle şu anda veya sonrasında panik ortamı oluşturmadan, ama rehavet ortamı da yaratmadan, riskler hakkında bilgilendirilmiş, durumun ciddiyetinin farkına vararak gereken kişisel önlemlerin her birey tarafından alınabileceği bilinçli toplumların oluşturulması gereğine Dünya Sağlık Örgütü Uzmanlar kurulu tarafından dikkat çekilmektedir.
Olası pandeminin karşılanmasında tüm düzeylerdeki sağlık hizmetinin niteliği önemli olacaktır. Herkesin sağlık hizmetine erişiminin ve güçlü bir birinci basamak sağlık hizmeti organizasyonunun önemi bugüne dek etkilenen ülkeler tarafından vurgulanmıştır. Özellikle hastalığın daha da yaygınlaşması olasılığında hastaların sağlık hizmeti ve tedavisine telefon, internet ve sağlık çalışanları aracılığı ile ulaşabilirliğinin sağlanmasının önemli hale geleceği Dünya Sağlık Örgütü tarafından vurgulanmaktadır. DSÖ tarafından 71 ülkeye ilaç temin edilmiştir.
Yeni İnfluenza A (H1N1) Virüsü İle Gelişen Grip Belirtileri
Yüksek ateş (koltuk altından ölçülen 38 C derece ve üzeri),
Öksürük,
Boğaz ağrısı,
Burun akıntısı,
Vücut ağrıları,
Baş ağrısı,
Titreme, halsizlik,
Kusma ve ishal.
Grip İçin Acil Tıbbi Yardım Gerektiren Durumlar
Solunum sıkıntısı,
Şiddetli bulantı ve kusma,
Şuur bulanıklığı,
Şiddetli öksürük ve balgam çıkarma,
Çocuklarda ek olarak:
Dudaklarda morarma,
Havale geçirme,
Yaygın döküntü,
Hastalıktan Korunma Yolları
Su ve sabun ile sık sık ellerinizi yıkayınız.
Bulunduğunuz ortamı sık sık havalandırınız.
Kapalı ve hasta kişilerin bulunduğu ortamlardan uzak durunuz.
Hastalığın Yayılmaması İçin Hasta Kişilerin Dikkat Etmesi Gereken Noktalar
Öksürük ve aksırık esnasında ağız ve burnunuzu tek kullanımlık mendil ile kapatınız ve kullanılan mendili çöpe atınız.
Mümkünse evden dışarı çıkmayınız.
Evdeki diğer kişiler ile yakın temastan kaçınınız.
Basit cerrahi maske kullanınız.
Kişisel eşyalarınızı (havlu, diş fırçası, çatal, kaşık, nevresim, çarşaf vb.) başka kişilerle paylaşmayınız.
Elle dokunduğunuz eşyaları deterjan veya 1/10 oranında sulandırılmış çamaşır suyu ile siliniz.
Domuz Gribi Virüsüne Karşı Geliştirilmiş Aşı
Domuz gribini önlemeye yönelik çalışmalar sürdürülse de şuan için domuz gribi içn geliştirilmiş bir virüs aşısı üretilmemiştir. Dünya sağlık örgütünün konuyla ilgili çalışmaları sürmektedir.
Bugüne kadar üretilen yeni virüsten elde edilmiş stoklar ile aşı üreticileri, üretim için Dünya Sağlık Örgütü kararını beklemektedir. Bu konuda DSÖ de tüm taraflarla görüşmeleri sürdürmektedir. Ancak tüm dünyadaki aşı üretim kapasitesi sonuna kadar kullanıldığında yani bir pandemi söz konusu olduğunda bu rakam ancak 1-2 milyar doza ulaşabilecektir. Bu miktarın tümü ilk tertipte üretilemeyeceği gibi başlandıktan sonra aşı üretimi için en az 4-6 ay gibi bir süreye gereksinim söz konusudur. Yine de DSÖ tüm dünyaya yetecek üretim kapasitesini oluşturmaya yönelik olarak üretici firma ve potansiyel finansörlerle görüşmeleri sürdürmektedir.
Uygulanabilecek başka aşılar var mı?
Tarihteki grip salgınlarmdaki ölümlerin büyük çoğunluğu gripin kendisinden değil üzerine eklenen zatürre (pnömoni) nedeni ile gelişmiştir. Bu salgın sırasında da hastaların yarısında zatürreye ait bulgular saptanmıştır. Bu nedenle, zaten aşılanması gereken 65 yaş üzerindekilerle kronik kalp, akciğer, böbrek hastalığı olanlar ve şeker hastaları gibi risk gruplarının zatürreye karşı aşılanmış olması bu dönemde daha da büyük önem taşımaktadır. Zatürrenin genel olarak en sık etkeni olduğu bilinen pnömokok aşısı korunmada yararlı olacaktır.
Domuz Gribi Bilgilendirme
Bundan Sonra Ne Olacak
Henüz, salgının nasıl bir yön kazanacağı konusunda yorum yapmak için oldukça erken ve bilgilerin kısıtlı olduğu bir dönemi yaşamaktayız. 17 Mayıs 2009 tarihinde, Helsinki'de düzenlenen Avrupa Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Kongresi sırasında düzenlenen özel oturumda da ifade edildiği gibi bundan sonrası için birden fazla olasılık söz konusu olabilir:
1. Zayıf bir olasılık ise de, kendiliğinden, hastalar azalarak zamanla tamamen kaybolabilir.
2. Hafif bir salgın şeklinde dünyayı etkileyebilir.
3. Halihazırda yayılım gösteren virüste yeni değişiklikler ve karışımlar oluşarak ağır hastalık yapan özellik kazanabilir.
Dünya Sağlık Örgütü 18 Mayıs tarihli üst düzey görüş raporunda mevcut durum 'Kesin olan tek şey hiçbir şeyin kesin olmadığıdır' şeklinde ifade edilmektedir. Dünyada yayılım sürecek mi? Ne kadar zamanda yayılacak? Yeni influenza A (H1N1) virüsünün hastalık yapma gücü zaman içinde değişiklik gösterecek mi? Bugün bu soruların cevabının verilmesi henüz mümkün değil gibi görünmektedir.
Diğer yandan virüsün iklim koşulları ile ilişkili olarak varlığını sürdürebilmesi nedeni ile şimdiye dek hastalık esas olarak kuzey yarım kürede, sosyoekonomik olarak gelişmiş, sağlık sistemleri iyi işleyen, haberleşmenin sağlanabildiği ülkelerde yayılım göstermiştir. Mevsim değişikleri ile birlikte güney yarım kürede, çok daha kalabalık yaşamın söz konusu olduğu, sosyoekonomik güçlüklerin yanısıra ve yeterli sağlık hizmetinin sağlanamadığı ülkelerde yayılım çok daha yıkıcı sonuçlara yol açabilecektir.
Domuz Gribinden Korunma Yolları
Hastalığın bulaşıcı faktörünü en aza indirmek için öncelikle ellerimizin temizliğine önem vermeliyiz. Hastalığın bulaştığı kişilerde yakın temastan kaçınılmalıdır. Öpüşme, sarılma gibi yakın davranışlardan kaçınılmalıdır.
Ellerin sık sık yıkanması çok önemlidir. Hasta kişilerin solunum çıkartıları ile ellerinin kirlenmesi kaçınılmaz bir durumdur. Bu şekilde sağlam kişilere bulaşmanın önlenmesi için ellerin su ve sabunla sık sık yıkanması gereklidir. Ellerin ılık su ve sabunla, 10-20 saniye yıkanması yeterli olacaktır. Solunum çıkartısı damlacıkları ile bulaşma daha çok hasta kişi ile bir metreden yakın mesafede yüz-yüze karşılaşma sonucu oluşur, bu nedenle kapalı ve hasta kişilerin olduğu kalabalık ortamlardan uzak durulması ve bulunulan ortamları sık sık havalandırmak gereklidir. Ellerin göze buruna ağza sürülmemesi de bu yolla bulaşı engellemek için gereklidir.
Domuz Gribi Nasıl Ortaya Çıkar
Hasta kişilerin hastalığı etraflarındaki kişilere bulaştırmamaları için dikkat etmeleri gereken başka durumlar da söz konusudur. Diğer insanlara bulaşmasını önlemek için evden mümkün olduğunca dışarı çıkmamak, ev içi diğer kişilere bulaşmasını önlemek içinse öpüşme, sarılma gibi yakın temastan kaçınarak, bir arada bulunulduğunda eczanelerde satılan basit tıbbi maskelerden kullanmak gereklidir. Bu koşullar, en az yedi gün olmak üzere, hastalık belirtileri geriledikten bir gün sonrasına kadar sürdürülmelidir. Ayrıca 'solunum hijyeni' adı verilen koşulların sağlanması önem taşır. Bu koşullar arasında solunumsal çıkartıların etrafa yayılmasını önlemek için öksürük, hapşırık sırasında bir mendille veya mümkün olmadığı durumda kişinin kendi kolu ile ağız ve burnunu kapatmak gereklidir. Burun akıntısını silmek için kullanılan mendillerin bir kez kullanıldıktan sonra atılarak, ellerin yıkanması da yine temas edilerek bulaşmasını önlemek için gereklidir. Ellerle göz, burun ve ağız temasından kaçınmak önemlidir, çünkü bu yolla da bulaşabilir. Elle dokunulan eşyaların deterjan veya 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu ile silinmeleri de temizlenmeleri için gereklidir. Havlu, diş fırçası, yatak çarşafı, yastık kılıfı gibi, virüsün bulaşabileceği kişisel eşyaların başka kimselerle paylaşılmaması gereklidir. Aslen bu koşulların her biri sadece yeni grip virüsünden korunmak için değil, herhangi bir soğuk algınlığı durumunda da önem taşıyıp dikkat edilmesi gereken konuları içermektedir.
Domuz Gribinden Nasıl Korunulur
Kişisel önlemlerin yanı sıra Amerika hastalık önleme merkezi tarafından ilaç ile korunma sağlanması gereken kişiler tanımlanmıştır. Bunlar; kesin veya şüpheli yeni inf-luenza A H1N1 enfeksiyonu olanlar ile aynı evde yaşayan risk grubu kişiler (kronik hastalığı olanlar, yaşlılar), bu vakalarla yüzyüze teması olan ve grip komplikasyonu için risk taşıyan okul çocukları, Meksika'ya seyahat edecek risk grubu kişiler, bu vakalarla teması olan sağlık personelinden oluşmaktadır
Kalp, Kalp-Damar Hastalığı veya Felç Olanlar
Grip olunduğu taktirde hastalık süresi boyunca bu ilaçların sağlanmasında yaşanacak sıkıntı, tedavinin kesintiye uğramasına neden olabilir. Bu nedenle kullanılan ilaçlardan 2 hafta yetecek miktarı el altında bulundurmak önemlidir. Grip tablosu geliştiği taktirde de devamlı kullanılan ilaçların doktor aksini önermedikçe kullanılmaya devam edilmesi gereklidir. Özellikle kalp hastalarının soluk alıp vermedeki değişiklikler konusunda dikkatli olması ve değişiklik fark ettiği anda doktoruna bilgi vermesi önem taşır. El hijyeninin su ve sabunla yıkayarak veya alkol bazlı el dezenfektanları ile ovarak sağlanması en önemli korunma önlemidir.
Seyahat İçin Önlemler
Şu an için dünyada uluslararası seyahat için engelleme söz konusu değildir. Ancak zorunlu haller dışında hastalık görülen bö-legelere yapılacak seyahatlerin ertelenmesi yararlı olacaktır. Gidildiğinde ise daha önce bahsedilen önlemler aynen alınmalıdır. Kalabalık ortamlarda bulunması gerekli ise maske kullanılması; el hijyeninin sağlanabilmesi için uygun koşulların söz konusu olmayabileceği göz önüne alınarak alkol bazlı el dezenfektanlarının bulundurularak, kullanılması gereklidir.
Domuz Gribi Virüsü Tedavisi
Domuz gribinin tedavisinde kullanılan bir takım ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçlar hastalık belirtileri ortaya çıktıktan sonraki birkaç gün içinde kullanıldıklarında etkileri göstermektedir.
Tüm dünyada influenza virüslere etkili dört adet ilaç söz konusudur. Bunlardan amantadin ve rimantadin yeni influenza A(H1N1) virüsüne etkili değildir, zaten ülkemizde de satılmamaktadır. Diğer iki ilaç olan oseltamivir (Tamiflu®, Roche) ve zana-mivir (Relenza®, Glaxo-Smith Kline) bu virüse etkilidir ve ülkemizde de kullanılmaktadır. Bu ilaçlardan Tamiflu ağız yolu ile, Relenza soluyarak (inhaler) kullanılmaktadır. Hastalık belirtileri ortaya çıktıktan sonraki ilk 48 saatte başlanmaları halinde etkili olmakta, hastalık şiddetini azaltıp süresini kısaltmaktadırlar.
Antibiyotiklerin, diğer virüs enfeksiyonlarında olduğu gibi gripte de herhangi bir etkinlikleri yoktur, kullanılmamalıdır. Gereksiz kullanılan antibiyotikler, daha sonra dirençli bakterilerle enfeksiyon gelişip verilen tedavinin etkisiz kalmasına neden olabilmektedir.
Gebe Kadınlarda Yeni Influenza A (H1N1) Enfeksiyonu
Mevcut durumda bu virüsün gebe kadında enfeksiyon riskinin daha yüksek olup olmadığı veya gelişebilecek sorunların daha fazla olup olmayacağı bilinmiyor. Ayrıca anne karnındaki bebeği etkileyip etkilemeyeceği de henüz bilinmiyor.
Ancak mevsimsel grip ile gebelerde in-feksiyon riskinin fazla olduğu, gelişebilecek erken doğum, ağır zatürre gibi problemlerin de daha fazla olduğu bilinmektedir. Yeni virüsün aynı şekilde davranıp davranmadığı zaman içinde netleşecektir. Bu nedenle riskler hesaba katılmalıdır.
Eğer toplumda hastalık varsa gebe kadın vücuduna ve kendini nasıl hissettiğine daha fazla dikkat etmelidir. Yalnız kalacaksa belirli aralıklarla başkaları tarafından hastalık hali olup olmadığı kontrol edilmelidir. Eğer grip benzeri belirtiler ortaya çıkarsa mutlaka doktoru ile görüşmelidir. Tetkik ve tedavi gerekip gerekmediğine doktor tarafından karar verilecektir. Ev içindeki veya başka bir hasta ile yakın temas oldu ise doktoru ile görüşerek durumun aktarılmasında yarar olacaktır; doktor yararları ve olası zararlarını düşünerek koruyucu tedavi verip vermemeye karar verecektir.
Emziren Anne ve Bebekte Yeni İnfluenza A (H1N1) Enfeksiyonu
Anne sütünün bu virüse karşı koruma sağlayıp sağlamayacağı bilinmiyorsa da, genel olarak, anne sütü alan çocuklar hastalıklara daha dirençlidir. Gerek anne gerekse bebeğin hasta olduğu durumda emzirmeye mutlaka devam edilmelidir. Annenin emziremeyecek kadar hasta olduğu koşulda süt sağılmalı, başka birisi tarafından bebeğe verilmelidir. Bebeğin ememeyecek kadar hasta olduğu koşulda da damlalık, kaşık, fincan ile anne sütü verilmelidir. Grip tedavisi alan annenin de emzirmeyi kesmesine gerek yoktur. Bebeğin yüzüne karşı öksürüp aksırmamak, maske takmak, ellerin su ve sabunla sık sık yıkanması ve/veya alkol bazlı el dezenfektanları ile ovulması en önemli uygulamalardır.
Domuz Gribi Virüsü Belirtileri
Domuz gribi virüsünün belirtileri arasında ilk göze çarpan nedenler başağrısı, ateş, kas ağrıları ve solunum yollu hastalıklardır. Domuz gribinin bulaşmasından sonraki bir hafta içerisinde bu belirtiler ortaya çıkmaktadır.
Vakalarda zatüre saptanmış hastaların belirli kısmında yoğun bakım gerektirecek durum oluşmuştur.
Domuz Gribi Belirtiler, şu anki bilgilere göre bulaşmadan sonraki 2-7 günde ortaya çıkmaktadır.
Laboratuvar tetkikleri ile teşhisi kesinleşen hastaların çoğunda ortaya çıkan tablo, kendi kendine iyileşen, ateşli, başağrısı ve kas ağrıları yanısıra öksürük, boğaz ağrısı, burun akıntısı gibi solunumsal belirtilerle kendini gösteren, mevsimsel grip benzeri bir tablodur. Diğer influenza virüsleri ile gelişen grip hastalığında söz konusu değilken, burada farklı olarak yaklaşık % 25-30 hastada bulantı, kusma ve ishal tabloya eşlik etmektedir. Ayrıca Meksika'da izlenen hastaların üçte birinde yüksek ateş saptanmadığı da gayrıresmi olarak uluslararası haberleşme listelerinde bildirilmiştir. Çoğu hasta, araya başka karışıklıklar girmeksizin, iyileşmişse de az sayıda hastada daha ağır tablolar geliştiği için hastaneye yatırılmaları gerekli olmuştur. ABD'de hastaneye yatışı gereken 22 hastadan sadece 12'sinde 5 yaş altında oluş altta yatan kronik hastalık ve gebelik gibi mevsimsel gripte de risk oluşturan durumlar saptanması, bu gruplarla sınırlı olmayabileceğini düşündürmektedir. Yine mevsimsel gripten farklı olarak ağır hastalık için risk faktörleri arasında 65 yaş üstü olmak saptanmamıştır.
Bugüne kadar teşhis edilen hastaların % 60'ınm 18 yaşından daha genç olması, bu yaş grubunun hastalığa daha duyarlı olduğunu veya daha yaşlı grubun önceden var olan koruyucu antikorlar nedeni ile kısmen korunuyor olabileceğini düşündürmektedir.
Mevsimsel grip olgularında, tablonun ağırlaşmasına neden olan karışıklıklar virüsün kendisinin ya da eklenen bakterilerin oluşturduğu zatürre, kalp kası \ kalp zarı enfeksiyonları, bazı nörolojik bozukluklar sayılabilir. Bu katışıklıklar çoğu zaman yaşlılarda, şeker hastalığı, kalp hastalığı, böbrek yetmezliği gibi kronik hastalıkları olanlarda, kalp kapak hastalığı olanlarda ya da gebelerde ortaya çıkar. Aspirin kullanan çocuklarda karaciğer ve beyin dokusunun etkilendiği Reye sendromu da söz konusu olabilir.
Amerika'da saptanan Yeni influenza A (H1N1) virüsü ile gelişen hastalık sırasında da yaklaşık % 10 hastanın ağır hastalık tabloları nedeni ile hastaneye yatırılmaları gerekmiş; bunların yarısında zatürre saptanmış, üçte birinin yoğun bakıma yatırılmaları, 1/6 sının ise solunum desteği almaları gerektiği belirlenmiştir. Ağır tablolar nedeni ile hastaneye yatırılan hastaların % 18'ini 5 yaş altı çocukların, % 4'ünü gebe kadınların, % 41'ini ise kronik hastalığı olan kişilerin oluşturduğu belirlenmiştir. Dünya Sağlık Örgütü 18 Mayıs tarihli üst düzey görüş raporunda kronik akciğer ve kalp hastalığı, şeker hastalığı, bağışıklık yetmezliği olanlar ile obez ve gebe hastalarda karışıklık olasılığının yüksek olabileceği vurgulanmıştır. Mevsimsel gripte ciddi hastalık ve ölümler genellikle 65 yaş üzeri kişilerde görülmesine rağmen yeni influenza A (H1N1) ile oluşan grip sırasında önemli sayıda sağlıklı genç ve çocukta ağır hastalık ve ölüm geliştiği bildirilmektedir. Ölüm oranı Meksika'da yüksek görülmekle birlikte, Amerika ve Avrupa'da saptanan olgularda mevsimsel gripten daha yüksek oranlarda ölüm söz konusu olmadığı görülmektedir. Bu durum büyük olasılıkla ülkelerin sağlık sistemleri ile ilgili farklılıkları yansıtmaktadır.
Hasta Kişilerin Yapması Gerekenler
Bol sıvı alıp beslenmeye dikkat edilmelidir. Düzenli beslenen bir kişide, bu dönemde ayrıca C vitamini ya da herhangi bir vitamin desteği yapılmasının hiçbir yararı yoktur. Destekleyici olarak belirtileri hafifletmek için doktor önerisiyle ateş düşürücü, ağrı kesiciler kullanılabilir. Solunum sıkıntısı yaşanması, şiddetli bulantı kusma veya şiddetli öksürük balgam çıkarma durumunda ya da bilinç değişiklikleri gibi acil durumlarda doktora başvurulmalıdır. Çocuk hastalarda ek olarak havale geçirme, dudaklarda morarma ve ciltte yaygın döküntü varlığında doktora başvurmak gerekir.
Domuz Gribi (H1N1) Virüsü İnsandan İnsana Nasıl Bulaşır
İnfluenza A virüsü önceden insandan insana bulaşmıyor olsada artık bu virüsünde insandan insana bulaştığı belirlenmiştir. Domuz gribi virüsünün insandan insana bulaşma yolu diğer bulaşıcı hastalıkların bulaşma yoluyla benzerlik göstermektedir.
Yeni İnfluenza A (HİNİ) virüsü de mevsimsel grip gibi insandan insana genellikle öksürme, aksırma esnasında ortama yayılan ve virüs içeren solunum salgısı damlacıklarıyla bulaşır. Bu damlacıklar, doğrudan solunum yolu ile alınabileceği gibi ortamdaki kapı kolu, masa, sandalye gibi cansız yüzeylerden veya tokalaşma suretiyle eller aracılığıyla da alınabilir. Ayrıca ağız, burun ve göz yolu ile bulaşabilmektedir. Yeni İnfluenza A (H1N1) virüsü ile ilgili önemli noktalardan bir tanesi de hastalarda saptanan bulantı, kusma ve ishal gibi sindirim kanalına ait belirtilerin görülmesidir. Henüz pek çok bilginin yeterince olgunlaşmadığı bu virüs ile ilgili, bu belirtilerin varlığı virüsün insan dışkısı ile de ortama yayılabileceği fikrini vermektedir. Ancak bunun kesin olup olmadığı ve ne kadar sürdüğü henüz bilinmemektedir.
Domuz Gribi Semptomları
Virüsü alan kişinin hastalık başlangıcından 1 gün öncesi ve 7 gün sonrasına kadar bulaştırıcı olacağı tahmin edilmektedir. Yani virüsü alan kişiler henüz belirtiler ortaya çıkmadan önce etrafa bulaştırabilirler. Bu demektir ki hasta olsun olmasın toplumdaki her birey korunma ile ilgili tüm önlemleri almalıdır. Hastalık belirtileri gerileyinceye dek bulaştırıcılığın devam etmesi de olasıdır. Konu ile ilgili araştırmalar henüz sonuçlanmadı ise de küçük çocuklar veya bağışıklık yetmezliği olan hastalarda bulaştırıcılık süresi muhtemelen daha uzundur. Hiç hastalık tablosu gelişmeyen kişilerin virüsü yayarak bulaştırıcı olup olmadığı henüz bilinmemektedir.
Meksika'daki salgın sırasında bir kişinin hastalığı bulaştırdığı birey sayısı ortalama 1,4-1,6 olarak bulunmuştur. Bu mevsimsel gribe göre daha bulaşıcı olduğunu düşündürmektedir.
Domuz Gribi Hastalığı
Domuz eti ile temas veya yiyecek olarak tüketilmesi risk taşır mı?
Hayır. Şu anda virüs zaten domuzlardan değil, insandan insana bulaşmaktadır. Ayrıca virüs yiyeceklerle bulaşmadığından böyle bir olasılık söz konusu değildir. Domuz eti veya bunlardan üretilmiş yiyeceklerin tüketilmesi ile yeni HİNİ virüsü bulaşmaz. Uygun şekilde hazırlanmış ve pişirilmiş domuz ürünleri güvenle tüketilebilir.
İçme Suyu risk oluşturur mu?
Bilinen dezenfeksiyon yöntemleri uygulanmış musluk sularından grip virüsü bulaştırma riski büyük olasılıkla söz konusu değildir. Bu konuda veya H1N1 virüsünün suların dezenfeksiyon işleminden ne denli etkilendiğini araştıran özellikle yürütülmüş bir çalışma yoktur. Ancak musluk sularında sağlanan serbest klor miktarlarının kuş gribi etkeni H5Nl'in etkisiz kalmasını sağlamaya yeterli olduğu bulunmuştur. Muhtemelen diğer grip virüsleri da benzer şekilde suyun klorlanması ile etkisini kaybedecektir. Su içme sonucu gelişmiş bir H1N1 enfeksiyonu şimdiye kadar söz konusu olmamıştır.
Yeni influenza A H1 N1 virüsü havuzda yüzme ile bulaşır mı?
İnfluenza virüsleri insanda üst solunum yollarına yerleşir. Suda yüzme sonucu gelişmiş hastalık tablosu hiç oluşmamıştır. Uygun şekilde dezenfeksiyon işlemi yapılan suların influenza virüs bulaşması için risk oluşturması mümkün gibi görünmemektedir. Bu konuda henüz H1N1 virüsü ile bilgi söz konusu değilse de havuzlarda gereken 1-3 ppm serbest klor sağlandığında kuş gribi virüsü H5N1 için yeterli dezenfeksiyon elde edilmektedir. Bunun diğer influenza virüsleri için de geçerli olması muhtemeldir.
Sağlık Bakanlığı Domuz Gribi
Domuz Gribi Virüsü Salgını ve Yeni İnfluenza A (H1N1)
Yakın zamanda Asya’da ortaya çıkan ve Tüm Dünyaya yayılan Kuş Gribi Virüsünün etkisi tam olarak geçmemişken, yeni olmasada insandan insana bulaşmaya başlamasıyla yeni durum olarak kabul edilen domuz gribi yada İnfluenza A virüsü tehditi doğmuştur.
Bilindiği gibi son beş yılda Asya'da ortaya çıkan kuş gribi hastaları, dünyada önemli bir endişe kaynağı idi. Endişenin başlıca nedeni yeni, daha önce insanda hastalık yapmamış bir virüs olması yanı sıra, çok ağır ölüm riski yüksek hastalık oluşturması idi. Esas olarak kuşlarla temas eden kişilerde gelişen ağır bir grip tablosu söz konusu idi. Nadir durumda oluşan insandan insana bulaşan yaygın hale gelebilmesi olasılığı dünyayı tehdit eden bir salgın olasılığını düşündürmekteydi. Bu da virüste oluşabilecek bir değişimle söz konusu olacaktı. Halen Asyada teker teker vakalar görülürken Mısır'da son dönemde görülen 75 kuş gribi vakası da endişeleri artırmaktaydı.
Domuz Gribi Bilgi
Tüm dünya bu konu ile ilgili gelişmeleri endişe ile beklerken Mart 2009'da Meksika yerel basınında Vancruz eyaletin La Gloria köyündeki 3000 kişilik toplumun % 60'mın gribal bir enfeksiyona yakalandığı ve 2 kişinin bu nedenle yaşamını kaybettiği bilgisi yer aldı. Bu konu ile ilgili bilgi dünya basınında 1 Nisan 2009 tarihinde yer aldı. Ardından 2 Nisan 2009'da bölgede bulunan Amerikalıların sahibi olduğu bir domuz çiftliğinin salgında payı olabileceği bilgisi verildi. 10 Nisan'da ise 'Global Health Intelligence Netvvork' Vancruz'da yayılan akut solunum yolu hastalığını Dünya Sağlık Örgütü'ne bildirdi. Bir yandan Dünya Sağlık Örgütü Küresel Salgın Alarmı ve Önlem Ağı, Pan Amerikan Sağlık Organizasyonu ve Meksika Sağlık Bakanlığı ile işbirliği içinde çalışırken diğer yandan yerel haber ajansları salgının Oaxaca, Boja California, Mexico City ve San Luis Potosi gibi Meksika'nın diğer bölgelerine yayıldığı haberlerini vermeye başladı. Ancak bu bilgiler 21 Nisan 2009 tarihinde Amerika'da hiçbirinde domuz teması olmayan iki çocukta hafif solunumsal belirtiler ve hafif ateş tablosu ortaya çıkıncaya İngilizce basına yansımadı.
Domuz Gribi Etkileri
30 Mart'ta San Diego'da 10 yaşında astım hastası bir çocukta ateş, öksürük ve kusma şikayetleri başladı. 1 Nisan'da başvurduğu acil serviste belirtilere yönelik tedavi aldı ve bir haftada iyileşti ancak bu başvurusu sırasında boğazından alınan örnekte saptanan influenza A virüsünün tam olarak tanımlanamaması nedeni ile ileri araştırma laboratuarına, burada da tanımlanamaması üzerine 15 Nisan'da Amerika Hastalık Kontrol merkezi (Center for Disease Control; CDC) labo-ratuvarına gönderildi. CDC'de bunun domuz kaynaklı bir H1N1 virüsü olduğu saptandı ve bölgesel birimlere bilgi ulaştırılarak insan ve hayvanlarda araştırmalar başlatıldı. Bu virüs aslında sadece Amerika'da domuzlarda saptanan influenza virüsü değil, Avrupa ve Asya'da domuzlarda saptanan influenza virüsü genleri de içeriyordu, yani daha önce saptanmayan yeni bir karışım idi.
İkinci hasta ilk hastayla teması ya da yakınlığı olmayan 9 yaşındaki bir kız çocuğu idi. Kaliforniya Imperyal bölgesinde yaşayan çocukta başlayan ateş, öksürük nedeni ile iki gün sonra grip salgın araştırma bölgesindeki bir polikliniğe götürüldü. Antibiyotik tedavisi verilerek boğazından sürüntü ile örnek alındı. Bu örnekte saptanan influ-enza A virüsü tam olarak tanımlanamadığı için gemi ile CDC laboratuarına gönderildi. 17 Nisan'da bu örnekte de gen analizi ile ilk hastadakinin aynısı olduğu belirlenen domuz kaynaklı influenza A (H1N1) virüsü saptandı. Her iki hasta da Uluslararası Sağlık Genelgesi gereğince 17 Nisan'da Dünya Sağlık Örgütü'ne bildirildi.
Domuz Gribi Son Durum
Domuz teması ya da Meksika'ya seyahat gibi özellikleri olmayan bu hastalardan sonra CDC, grip şüpheli olgularda tarama başlattı ve diğer olgular da bu şekilde teşhis edildi. CDC, hızla bu virüsü tanımlamak üzere yeni test geliştirdi. Ayrıca çeşitli eyaletlerden gelen örneklerden üretilen virüs üzerinde çalışmalar başlatıldı.
Hastalığa ait ilk bilgiler de Amerika'da saptanan ilk 642 olgu özelliklerinin değerlendirildiği tıbbi makalelerden elde edildi. Buna göre hastaların sadece % 18'inde hastalık belirtilerinin ortaya çıkışından önceki 7 gün içinde Meksika'ya seyahat etmişti. Dört ayrı okulda kümelenen olgular da ülkede ya-yılım olduğunu gösteriyordu.
Domuz Gribi Etkileri
Bu sırada Avrupa ve Asya'da çeşitli ülkelerden de benzer olgular bildirilmeye başlandı. Önce Meksika'dan dağılan bireyler, ardından toplumlar içindeki bulaşa bağlı hastalarla bundan sonraki dönemde hasta sayısı hızla artmıştı. 25 Nisan 2009'da Dünya Sağlık Örgütü, uluslararası düzeyde bir toplum sağlığı alarmı bildirdi, 26 Nisan'da da ABD acil durum bildirisinde bulundu. 29 Nisan'da Dünya Sağlık Örgütü Pandemik İnfluenza Evresini 4'ten 5'e yükselttiğini bildirdi. Faz 4 "dünyayı ilgilendiren bir salgın gelişebilir, önlem alınmalı" mesajını ifade ederken Faz 5 ise "iki veya daha fazla ülkede insandan insana bulaş söz konudur, yani dünyayı ilgilendiren bir salgın vardır, en az zarar için önlemler alınmalı" ifadesini içermekteydi. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 23 Mayıs 2008 tarihi itibari ile tüm dünyada 43 ülkede 12.022 hastada laboratuvar tetkiki ile kesin teşhis konmuş ve bunların arasında 86 yaşam kaybı gerçekleşmiştir.
Domuz Gribinin Özellikleri ve Salgın Riski, Domuz Gribi Türkiye
Domuz gribi kalabalık alanlarda daha hızlı ve kolay yayılma eğilim göstermektedir. Önceden insan açısından zararlı olmayan virüsler bugün tehlike unsuru olabilmektedir.
Grip, muhtemelen, yeryüzünde 2000 yıldan fazla süredir varlığını sürdüren bir in-feksiyondur. İnfluenza virüsü ilk kez 1933'te tanımlanmıştır. A, B, ve C olmak üzere üç ana grubu ve A grubunun ayrıca çok sayıda alt-tipi vardır. Özellikle A grubu olmak üzere virüsün genetik değişimleri ve değişen yoğunluk ve ağırlıkta her yıl toplumlarda oluşturduğu salgınların sonuçları yoğun araştırmaların odağı durumundadır.
Domuz Gribi Nasıl Bulaşır
Hastalık toplumlarda, özellikle kalabalık ortamlarda, kolaylıkla yayılır. Soğuk ve kuru hava diğer hava koşullarına göre virüsün organizma dışında canlı kalabilmesi için daha uygun bir ortamdır. Bu nedenle ılıman iklimlerde kış aylarında görülen mevsimsel epidemiler oluşturur.
Domuz Gribi İle İlgili
Grip virüslerinin en önemli özelliği genetik yapılarındaki değişiklik potansiyelidir. Bu değişiklikler çoğu zaman hafif olup, zaman içinde geçirilen hastalıklara bağlı koruyucu antikorlar da gelişerek toplumlarda etkilenen insan sayısının azalması beklenir. Oluşan değişiklikler kimi zaman, toplumlarda yeni bir virüs gibi algılanacak denli büyük olur. Daha önceden insanlarda hiç hastalık oluşturmadığı ve bu nedenle koruyucu antikorların gelişmemiş olduğu bu durumda çok sayıda insanı etkiler. Tarihte oluşan pandemiler bu büyük değişikler sonucu, daha önce insanlarda hiç görülmemiş virüslerin yayılımı ile gerçekleşmiştir. Bu salgınların tarihte 30-40 yılda bir ortaya çıktığı görülmektedir. 1918'de İspanyol gribi, 1957 Asya gribi ve 1968 Hong Kong gribi pandemilerinden elde edilen bilgiler bugünkü bilgilerimizi oluşturmaktadır ve son 5-10 yılda yeni bir pandemi beklentisi bu nedenle artmıştır. Kuş gribi bu nedenle önemli bir tehtid olarak algılanmakla birlikte yine virüsün insana adaptasyonu tam olarak gerçekleşmediğinden insandan insana bulaş güç olmaktadır ve bu nedenle çok hızlı bir yayılım olmamıştır.
Domuz Grip
Aslen tüm grip virüsleri kuş kökenlidir ancak kuşlarda hastalık yapan virüslerin insanlara bulaşması daha doğrusu bulaşma olduğunda solunum yoluna tutunabilmesi çok güçtür; çünkü tutunacağı bölge özellikleri farklıdır. Hem kuşta bulunan, hem de insandaki farklı özellikteki tutunma bölgeleri domuzda bulunur. Yani domuz hem kuş virüsü ve hem de insan virüsü ile enfekte olabilir. Aynı anda farklı virüslerin bir arada bulunabilmesi de bunlar arasında genetik madde değişimine ve yeni, daha önce insanlarda hastalık yapmamış virüslerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu şekilde ortaya çıkacak virüs, insanlarda uygun tutunma bölgesi bulacağından insandan insana kolaylıkla bulaşabilir ve dünyayı etkileyebilecek bir salgın tehdidi oluşturabilir. Yeni İnfluenza A (H1N1) virüsü, bu nedenle önem taşımaktadır. Ayrıca bundan sonraki yayılım sırasında da virüste, oluşacak başka değişimlerle, oluşturduğu hastalığın şiddetinde değişiklikler görülmesi, daha ağır klinik tablolara ve ölümlere neden olması veya şu anda etkili görünen tedavilere dirençli hale gelmesi de olasıdır.
Olası Grip Pandemisi Neden Önem Taşımaktadır
Yıllık epidemiler sırasında ABD'de % 10-20 hastalık atak hızı, 114.000 hastaneye yatış ve 20.000'den fazla ölüm olduğu saptanmıştır. Yıllık epidemilerin yanı sıra influenza A virüsü, en az 300 yıldır, önceden belirlenemeyen aralıklarla ortaya çıkan pandemilere neden olmaktadır. Sadece 20. yüzyılda üç pandemi olmuştur. İlki ve en iyi bilineni İspanyol gribi adı ile anılmış ve gerçekleştiği 1918-1919 yıllarında dünyada 20 milyondan fazla, ABD'de 500 binden fazla ölüme neden olmuştur. Ölümler özellikle genç erişkinler arasında görülmüştür. Daha sonra 1957'de oluşan pandemide (A/Asya[H3N2]) 68.000 ve 1968'de (A/Hong Kong[H3N2]) 33.800 ölüm başlıca yaşlı ve kronik hastalığı olanlarda gerçekleşmiştir. Ancak yine de her iki pandemide de genç ölümleri yıllık epidemilerden daha yüksek olmuştur.
Domuz Gribi Sağlık
Yaşanan pandemilerden geriye kalan önemli epidemiyolojik bilgiler söz konusudur. Tam anlamıyla yeni ve bulaşıcı bir virüs oluştuğunda küresel yayılımı önlenemez bir durumdur. Ülkelerin sınırlarını kapatma, giriş-çıkışı önleme gibi, alacakları önlemler de ancak bir süre geciktirebilir ancak yayılımını engellemeyecektir. Önceki yüzyılda, henüz ulaşımın çoğunlukla gemilerle sağlandığı dönemde bile infeksiyonun tüm dünyada yayılması ancak 6-9 ay almıştır. Günümüz ulaşım koşulları dikkate alındığında bu sürenin çok daha kısa olacağı tahmin edilmektedir.
ABD'de yapılan araştırmalar influenzaya bağlı yıllık direk sağlık giderlerinin 1-3 milyar dolar civarında olduğunu göstermektedir.
Dünyada gelişen son 2 pandemide de hastalık oranının yüksekliği yanında sosyal hayatın önemli ölçüde etkilediği ve 1995 Yılı hesapları ile 32 milyar dolardan daha fazla ekonomik kayba neden olduğu saptanmıştır. Sosyal yaşamın etkilenmesi, toplu yaşam koşullarının bozulması, okulların kapanması ve toplumsal huzurun bozulması; çok sayıda hasta varlığında kaçınılmaz bir sonuç olarak görülmektedir.
Tarihi bilgiler yanı sıra, günümüzdeki epidemiyolojik, ekolojik ve ulaşım koşulları göz önüne alındığında bundan sonra da pandemiler olması kaçınılmaz bir durumdur. Önceki pandemilerin ışığında bir sonra gelişecek pandeminin ABD'de % 15-35 lik hastalık oranı ile ile 314.000-734.00 hastaneye yatış, 89.000-207.000 ölüm ve 71-166 milyar dolar direk maliyete neden olacağı hesaplanmıştır. Aslında tam olarak ölüm hızının belirlenmesi güç hatta imkansızdır denebilir. Çünkü ölüm hızını belirleyen dört ana faktör söz konusudur: 1) Virüsün bulaştığı birey sayısı, 2) Virüsün hastalık yapıcı özelliği, 3) Etkilenen toplumun özellikleri ve yaşam koşulları ve 4) Önleyici faaliyetlerin etkinliği. DSÖ, nispeten orta düzeydeki 1957 pandemi rakamlarından yola çıkarak 2-7,4 milyon ölüm olabileceği tahmini yapmışsa da daha ağır hastalığa neden olan 1918 pandemi virüsü gibi bir virüsle pandemi gelişmesi halinde bu rakam çok daha yüksek olabilecektir.
Bu koşulda hastanelerin fizik ve hizmet kapasitesi dahi yetersiz kalabilecektir. DSÖ tarafından, % 10 hastalık hızının toplumda stres yaratacağı, % 25 olduğunda toplumsal hizmetleri aksatacağı ve hastane ve tıp merkezlerinde sıkıntı yaratacağı, % 50 hastalık hızının ise dramatik sonuçlar doğuracağı öngörülmüştür. Sosyal yaşamın etkilenmesi, toplu yaşam koşullarının bozulması, okulların kapanması ve toplumsal huzurun bozulması; çok sayıda hasta varlığında kaçınılmaz bir sonuç olarak görülmektedir. Özellikle enerji, ulaşım ve iletişim sektörü çalışanlarının iş gücü kaybı bu hizmetlerin aksamasına yol açabilecek duruma geldiğinde toplumsal etkilenme en yüksek noktasına ulaşacaktır. Yine DSÖ bildirimlerine göre ekonomik sıkıntı yaşayan pek çok ülkenin olası bir pan-demiye hazırlıklı olabilecek kaynağının olmadığı düşünülürse, bu ülkelerde dramatik sonuçların çok daha düşük atak hızları ile de ortaya çıkması büyük bir olasılıktır .
Domuz Gribi Nedir, Domuz Gribinin Hakkında
H1N1 Dediğimiz domuz gribi virüsü önceden insanlardan insana bulaşmasada artık insandan insana bulaşmaya başlamıştır. Virüsün ilk görüldüğ ülke Amerika Birleşik Devletleridir. 2009 yılı ortalarında belirlenmiştir.
Bugüne kadar çok sayıda (10000’den fazla) vakaya rastlanılmıştır.
Daha önce insanlarda görülmeyen bir Grip virüsü (İnfluenza A) tipinin (H1N1) geçirdiği değişimle artık insanlarda da görülebilen grip türüdür.
Türkiye’de Domuz Gribi
Domuz Giribi İlk kez Nisan 2009'da Amerika'da insanlarda enfeksiyon oluşturduğu saptanan yeni influenza A H1N1 virüsü insandan insana bulaşmaktadır. Daha önce de bildiğimiz ve her yıl kış aylarında mevsimsel salgınlar halinde tüm ülkelerde görülen influenza A virüsü ile benzer şekilde bulaşmakta, ama belirti ve bulgularında bazı farklılıklar saptanmaktadır. İlk kez Amerika'da teşhis edilen virüs, Meksika yerel basınından elde edilen bilgilere göre Mart-Nisan aylarında Meksika Vencruz bölgesinde çok sayıda kişide de hastalığa neden olmuştur. Amerika'da ilk hastaların teşhis edilmesinden sonra başlatılan yoğun araştırmalar, hastalığın tüm dünyaya yayıldığını göstermektedir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 23 Mayıs 2009 tarihine kadar 43 ülkede 12.022 laboratuvarda kesin teşhisi konmuş grip vakasına ulaşmıştır. Bu süre zarfında çoğunluğu Meksika'da olmak üzere 86 kişi bu hastalık nedeni ile yaşamını kaybetmiştir. Ülkemizde de iki kişinin sınırdan girişi sırasında hasta oldukları, yani hastalığı ülkemiz dışında aldıkları bilinmektedir.
Domuz Gribi Nasıl
Hastalığın yayılım şekli ve klinik tablo ile ilgili ilk bilgilere Amerika Birleşik Devletlerinde saptanan ilk hastalardan elde edilen verilerin yayınlanması ile ulaşıldı. Buna göre hastaların sadece 1/3'ü hastalanmadan önceki 7 günde Meksika seyahati yapmış olduğunu ifade ediyordu, yani muhtemelen virüs bu seyahat sırasında bulaşmıştı. Kalan hastalarda böyle bir hikaye olmaması, bulundukları toplum içinde bulaşma olduğunu yani yerel yayılımı gösteriyordu. Avrupa ve Asya'da saptanan hastaların da bir kısmı Meksika veya Amerika'ya herhangi bir seyahat yapmamış olan, yani yaşadıkları yerde hastalanan kişilerden oluşuyordu. Önemli bir grup hastayı ise okullarda oluşan salgından etkilenenler oluşturmaktaydı.
Bu virüsün ortaya çıkış şekli ve yayılım özellikleri 1968'de ortaya çıkan influenza A (H3N2) den beri bir pandemi (tüm dünyaya yayılan salgın) olasılığı gösteren en büyük tehdidi oluşturduğunu düşündürmektedir. Aslen bugün artık pandeminin olduğunu kabul etmek, ancak en az zarar ve yayılımla atlatılması için çaba göstermek en önemli yaklaşım olacaktır.
Domuz Gribi Denilmesinin Sebebi
Yeni salgında saptanan virüsün genetik özellikleri ilk araştırmalarda Amerika Birleşik Devletlerinde 1998 yılından itibaren domuzlarda görülen bir virüs ile çok benzerlik göstermesi nedeni ile Domuz Gribi tanımı kullanıldı. Diğer yandan Meksika'da Mart-Nisan aylarında grip benzer vakalarının görüldüğü Vancruz bölgesinde Amerikalıların sahibi olduğu domuz çiftliklerinin varlığı da bu ismin verilmesine katkı sağlamıştır. Ancak sonraki araştırmalar bunun Kuzey Amerika'da domuzlarda görülenden oldukça farklı bir virüs olduğunu; Avrupa ve Asya'da domuzlar arasında dolaşan virüslere ait ayrıca kuş virüsü ve insan virüsüne ait genlerin varlığını göstererek dörtlü karışım bir virüs olduğunu ortaya koymuştur. Bugün insandan insana bulaşabilmesi, bulaşmanın olması için domuz teması gerektirmemesi ve isimlendirme nedeni ile gereksiz domuz itlafına neden olması nedeni ile tüm dünyada yeni influenza virüsü (H1N1) olarak anılmaktadır.
Domuz Gribi Nedir
Domuz Gribinin Özellikleri
İnfluenza A Virüsü Salgını
Domuz Gribi İnsandan İnsana Nasıl Bulaşır
Domuz Gribi Belirtileri
Domuz Gribi (H1N1) Tedavisi
Domuz Gribinden Korunma Yolları
H1N1 Virüsüne Karşı Aşı
Domuz Gribi Tehlikesi
Domuz Gribi Aşısı
Domuz Gribinden Beslenerek Korunma
Etiketler: Domuz Gribi (H1N1) Virüsü
