Mikrop Nasıl Bulaşır, Bulaşan Mikroplar
Mikroplar hayvanlar ya da insanlar tarafından bulaştırılır. Bu nedenle de mikroplu hastalıklara bulaşıcı hastalık adı verilmiştir. Mikrobun asıl geçiş kaynağı taşıyıcılardır. Taşıyıcı, hastalığa yakalanmadığı halde mikrobu taşıyarak başkalarına bulaştıran kişidir. Ayrıca, bulaşıcı hastalara bakan kişilerin de birer taşıyıcı haline gelmeleri olasılığı vardır. Bazı mikroplar aksırık, öksürük gibi durumlarla havaya bırakılırlar. Mikrobun bu şekilde bulaşma olasılığına damlacık bulaşması adı verilir.
Mikropların Doğrudan Bulaşma Yolları
Mikropların doğrudan bulaşması, insanlarla yapılan doğrudan temas ya da hastaların çıkarttıkları salgılar (sidik, kan, irin, balgam, tükürük, vb.) sonucu gerçekleşir. Öksürük, aksırık ve konuşma sırasında mikroplu tükürük damlacıkları havaya saçılır ve bir süre havada kalır. Soluk alma sırasında damlacıklarla havaya yayılan mikroplar sağlam insanın vücuduna girer. Damlacıklarla bulaşan mikroplar genellikle göğüs hastalıklarının nedenidir. Bazı bulaşıcı hastalıkların mikrobu da insanlara doğrudan temasla geçer (kızıl, difteri, tifüs). Bazı hastalık mikropları temasla bulaşmaz (sıtma, kuduz, veba). Bulaşıcı hastalığa yakalananların ayrılmaları gerekir.
Dolaylı olarak geçen (taşınan) mikroplar
Kimi zaman mikroplar canlı ya da ölü taşıyıcılar tarafından bulaştırılır. Taşıyıcı, insan ya da hayvan olduğu gibi gıda maddeleri ya da cansız şeyler de olabilir. Sağlıklı kişiler çoğu zaman bilmeden mikrop taşırlar. Örneğin, doktorlar ve hemşireler herhangi bir bulaşıcı hastalığı kolaylıkla yayabilirler, hatta bu hastalıklara kendilerinin yakalanma olasılığı daha fazladır. Bu nedenle hastanelerde temizliğe son derece büyük önem verilir. Mikroplu ya da bulaşıcı bir hastalık geçirmiş olan kişiler, aynı hastalık mikrobunu yıllarca taşıyarak yayabilirler.
Hastalığa kendileri yakalanmadıkları halde hastalığı taşıyan ve yayan kişiler vardır. Böyle kişiler hastanelerde, çocuk yuvalarında ve gıda ile ilgili işyerlerinde çalıştırılmamalıdırlar. Bulaşıcı hastalığı olan kişinin kullandığı her şey hastalık mikrobunu taşır. Bu hastaların kullandığı öteberinin mutlaka dezenfekte edilmesi gereklidir. Ayrıca, bulaşıcı hastalığı olan kişilerin artıklarında da kesinlikle mikrop bulunur. Bakıcılar hasta yemeğinden kalan artıkların diğer yiyeceklerle karışmamasına çok dikkat etmelidir.
Hayvanlar, asalaklar, böcekler ve sinekler mikrop taşıyıcı olarak çok önemlidirler. Özellikle, sinekler hastalıkları çok uzaklara kadar taşıyabilirler. Kuduz, veba, sıtma gibi hastalıkların etkenleri hayvanlar, asalaklar ve sineklerdir. Örneğin, kuduzun yayılmasında her çeşit hayvanın, vebanın yayılmasında fare ve asalakların, sıtmanın yayılmasında sivrisineğin, diğer bulaşıcı hastalıkların yayılmasında sineklerin, koleranın yayılmasında gıdaların ve suların önemi büyüktür. Hava ve toz da birer taşıyıcıdırlar. Damlacıkla bulaşan hastalıklarda etken hava ve tozdur. Mikroplar vücuda, vücudun giriş kapıları olan ağız, burun, kulak, solunum yolları ve cinsel organlardan girer. Ayrıca, deride oluşan yaraların da birer mikrop yuvası oldukları gerçektir. Nitekim, yaraların iltihaplanması, yaralı bölgenin mikroplanmış olduğuna bir işarettir.
