Tiroid Hormonu, Tiroit Hormonları Görevleri
Vücudumuzdaki tüm hücreler tiroit hormonlarından etkilenmektedir. İnsanın anne karnındayken gelişimi, doğduktan sonra büyümesi ve tüm metabolizma faaliyetleri tiroit hormon tarafından kontrol edilmektedir. Tiroit hormonlarının vücudumuzda etkilemediği organ veya hücre yok gibidir. Kalp hızı, kan kolesterol düze yi, vücut ağırlığı, kasların güçlü olması, adet düzeni, cilt ve tırnaklar, kemikler, sek organları, beyin ve psikolojik durum tiroit hormonlarından etkilenmektedir. Tiroi hormonlarının önemli görevlerinden bazıları aşağıda daha detaylı olarak verilmiştir:
a) Tiroit hormonları metabolizmamızı hızlandırır:
Tiroit hormonlarının en önemli görevlerinden birisi bazal metabolizma denileı istirahat halindeyken harcanan kalorileri ayarlaması ve enerji üretimini sağlaması dır. Bu sayede vücudumuzun ısısı ayarlanır ve belirli bir düzeyde tutulur. Bu ıs oluşması olayı aldığımız oksijenin yakılması sırasında oluşur. Görüldüğü gibi tiro it bezi vücudumuzu bir soba gibi ısıtmaktadır. Tiroit bezi az çalışırsa vücut ısısı dü şer ve üşürüz. Bunun tersine çok çalışırsa metabolizma hızlanarak kendimizi sıcak hissederiz ve sıcak yerlerden kaçarız.
b) Tiroit hormonlarının kan yağları üzerine etkisi:
Tiroit hormonlarının fazla salgılanması kan yağlarının yani kolesterol ve trigli şerit dediğimiz yağların yakılmasını artırır ve kan düzeylerinde azalma yapar. Tiroit hormonlarının az salgılandığı durumda (hipotiroidi) metabolizma yavaşladığın dan kan yağları fazla yakılamaz ve kanda birikir. Sonuçta kandaki kolesterol ve trig liserit isimli yağlar çok yükselir. Bu nedenle kan yağlan yüksek kişilerde mutlak; tiroit hormon tetkikleri yapılmalı ve tiroit bezinin az çalışması gibi bir durum olu] olmadığı araştırılmalıdır. Kan yağlarını yükselten diğer bir hastalık da şeker hasta lığıdır.
c) Karbonhidrat metabolizmasına etkisi:
Tiroit hormonlarının ekmek, şeker ve nişasta gibi karbonhidratların yakılmalar ve böylece enerji üretilmesinde önemli görevleri vardır. Kandaki şekerin insülin hormonu sayesinde hücrelere girmesine tiroit hormonları yardımcı olur. Kanda şeker azaldığında ise tiroit hormonları karaciğerden kana şeker salınmasını artırarak kan şekerinin daha fazla düşmesini önler.
d) Tiroit hormonlarının büyüme ve boy üzerine etkisi:
Çocukların büyümesi için kanda tiroit hormonlarının yeterli miktarda olması gerekir. Tiroit hormonu az salgılanan çocuklarda büyümede gerilik, boy kısalığı veya cücelik oluşur.
e) Beyin gelişimi ve anne karnındaki bebeğin büyümesi tiroit hormonlarına bağlıdır:
Anne karnındaki bebeğin beyin gelişimi, anneden göbek kordonuyla gelen tiroit hormonlarına bağlıdır. Eğer annede tiroit yetmezliği varsa bebeğe az hormon gelir ve bebeğin beyin gelişimi iyi olmaz; zekâ geriliği ortaya çıkar. Bu nedenle gebeliğin ilk aylarında tiroit hormon tetkiki yapılarak (sadece TSH hormonu ölçmek yeterlidir) tiroit hormon azlığı olup olmadığı araştırılmalıdır. Beyin dışındaki diğer organların gelişimi için de vücutta tiroit hormonlarının yeterince bulunması gerekir.
f) Tiroit hormonları iştah ve vücut ağırlığını kontrol eder:
Tiroit hormonlarının az salgılanması veya fazla salgılanması iştah ve vücut ağırlığında değişiklikler meydana getirir. Tiroit hormonlarının az olması iştahı azaltarak az gıda alınmasına neden olurken, fazla olması iştahı artırarak aşırı yemek yenmesine yol açar. Kiloda görülen değişiklikler ise tiroit hormonlarının bazal metabolizma hızını etkilemesinden kaynaklanmaktadır. Hipotiroidi denilen tiroit bezinin az çalışması durumunda önceki kiloya göre % 15-30 oranında kilo alma, hipertiroidi denilen tiroit hormonlarının fazla salgılanması durumunda ise önceki kiloya göre % 15-oranında kilo kaybı söz konusudur. İlaçlarla tedavi yaptığımız hipertiroidili hastalarda yaklaşık 1-2 ay sonra hastaların kilo almaya başladığını görürüz. Hipertiroidi durumunda bazal metabolizma hızı fazladır ve aşırı oksijen tüketimi vardır. Bazal metabolizma hızındaki bu değişiklikler karbonhidrat ve yağ metabolizmasını da etkileyerek kan yağları düzeylerinde değişiklikler yapmaktadır. Tiroit hormonları vücudumuzda yağ yapım hızını ve yağ yakılmasını etkilemektedir. Karaciğer ve yağ dokusunda bulunan ve yağ yapımını sağlayan enzimler tiroit hormonlarından etkilenmektedirler.
g) Tiroit hormonları görmeyi ve gözün retina bölgesinin gelişimini sağlar: Yapılan bilimsel çalışmalar, tiroit hormonlarının gözün retina adı verilen ve görmemizi sağlayan bölgesinin gelişiminde önemli rol oynar. Tiroit bezi az çalışan sıçanlarda gözün retina bölümünün iyi oluşmadığını gözlenir.
