İlk Yardım ve Acil Bakımda Asepsi ve Antisepsi
İlk yardım, geçici bir tıbbi uygulamadır. Organizmada travma sonucu enfeksiyon giriş kapıları meydana gelir. Yaralar direkt veya endirekt kirlenir. Yani yarayı meydana getiren cisim enfekte olduğu için yaraya patojen mikroorganizmaları bulaştırır. Aynı zamanda yara, ilk yardım ve acil bakım yapılırken kirletilir. Kirlenme sonucu, tetanoz, gazlı gangren gibi tehlikeli hastalıklar meydana gelir.
ilk yardımcı, yara ile temasta olacak pansuman malzemesi veya diğer malzemelerin sekonder enfeksiyon yapabileceğini göz önünde tutmalıdır. Bu da asepsi ve antisepsi kurallarına uymak ile sağlanır.
Tıbbi ve Cerrahi Asepsi
Yara ile temasa gelecek tıbbi araç gereçleri, enfeksiyon ajanlarından arıtmak ve her türlü kirlenme yollarının ortadan kaldırılması için alınan tedbirlerin hepsidir.
Asepsi, tıbbi ve cerrahi asepsi olmak üzere pek fark göstermeyen iki bölümde ele alınır. Tıbbi asepsi: Patojen ajanların insanlardan insana bulaşmasını önleyen tedbirlerin alınmasıdır.
Tıbbi asepside malzemeler ve hastanın çevresi steril olarak tutulur. Bu kuralın bozulması, yani steril durumun yok olması enfeksiyon ihtimalini kuvvetlendirir. Bu olay başka bir deyimle, kontaminasyondur. Aseptik olmayan herhangi bir araç, başka bir hastaya uygulanmadan önce mutlaka dezenfekte edilmelidir.
Cerrahi asepsi, müdahale sırasında kullanılacak cerrahi araç ve gereçlerin sterilizasyon ile steril hale getirilmesi ve bu malzemenin steril olarak saklanması esasına dayanır.
Asepside Bazı Önemli Kurallar
Enfekte yara ile temas ettirilen malzemenin steril özelliği bozulur. Aynı malzeme tekrar kullanıldığında temiz yarada enfeksiyona neden olur. Bu ihtimali yok etmek için her pansuman ya da müdahaleden sonra malzeme yeniden sterilizasyon yapılır. Daha önce kullanılmış pansuman malzemesi imha edilir.
Hastaların tecriti gerekiyorsa kontak enfeksiyon ihtimali kaldırılmalıdır. Hasta ile temasta olanlar da bu riski göz önüne almaları kendilerinde giriş kapısının olup olmadığını ve korunma yollarını iyi bilmelidirler. Enfeksiyöz hastalıklarda dezenfeksiyon ön plana alınarak asepsi sağlanır.
Hastadan bulaşacak enfeksiyon bakımından hastanın artık ve atıkları çok önemlidir. Bunların sanitasyonu ile hastanın eşyalarının dezenfeksiyonu gerekir. Hasta ile temasta olacakların steril gömlek ve eldiven giymelerine dikkat edilmelidir. Ayrıca eller antiseptik solüsyonlarla yıkanır.
Bulaşıcı sosyal hastalıklarda da aseptik teknik aynı şekilde önemlidir.
Antisepsi Nedir
Organizmada çeşitli sebepler sonucu meydana gelmiş yaraların, patogen ajanlardan temizlenmesi ve yeniden yarayı mikropsuz hale getirmektir.
Antisepside ilk adımı LİSTER atmıştır. Asepsi ve antisepsi gerçekleştirilirken ayrı ayrı yollara başvurulur. Asepsi fiziki metodlara veya yöntemlere dayanırken, antisepsi kimyasal maddelerle sağlanmaktadır. Her ne kadar ayrı metodlarla yapılsa da birbirlerini tamamlayan uygulamalardır.
