Periton Hastalıkları
Perietal periton ağrıya duyarlıdır, izotonik ve hipotonik solüsyonları kolaylıkla absorbe eder.
Peritonit, peritonu irrite eden her durumda gelişir. Bakteriyel, şimik vs. olabilir. Akut peritonit ikiye ayrılır.
1. Cerrahi
2. Medikal
1. Cerrahi olanlar, perforasyonlar sonucu olabilir. Periton kontamine olabilir. Burada ajan bakteriyeldir. Civar iltihaplar peritona açılabilir.
Primer peritonit çoğu kez kız çocuklarında görülür. Oldukça nadir görülür.
Akut peritonitte birdenbire keskin bir ağrı olur. Şiddetli gittikçe artar. Ağrı ile birlikte paralitik ileus olduğundan konstipasyon olur. Taşikardi, terleme, bulantı, kusma olur. FM'de karında ileri derecede sertlik bulunur (defans) . Bu lokal veya yaygındır. Karında sıvı birikmeye başlar. Bu çoğunlukla eksuda tipindedir. Burun sivrilmiş, şakaklar çöküktür. Fasies peritonealis. Peritonda fibrozis gelişmişse fekaloid kusma gelişir. Bağırsak sesleri duyulmaz. Sıvıya bağlı matite alınabilir. Grafide hava sıvı seviyesi görülür. Diyafram altında hava birikim görülür. Karaciğer matitesi kaybolur, timpanik ses alınır.
Cerrahi girişim ilk 8 saatte en iyi sonucu verir. 24 saati geçerse mortalite oranı çok artar.
Primer peritonitte antibiyotik sağaltımı uygulanır.
2. Akut medikal peritonitlerden biri akut pankreatittir. Burada şimik peritonit olur. Hasta genellikle alkol almıştır. Birden bire kuşak tarzında kıvrandırıcı, şiddetli birağrı başlar. Ağrı şoku veya hipovolemik şok olabilir. Paralitik ileus tabloya eklenir. Peritonit olunca yaygın defans gelişir. Direkt grafide sentinal loop görülür. Hava-sıvı seviyesi görülür.
Ultrasonda pankreas iki misli büyük bulunur, ilk 24 saatte amilaz yükselir. 48 saat sonra düşer. Lipaz 48 saat sonra yükselir. Kan ve idrarda amilaz düzeyini tayin etmek erken tanıda önemlidir. 150-500 smogy ünitesine ulaşır. 500-700 arası pankreatiti düşündürür. 700'ün üzeri kesin danıyı koydurur. Kanda Ca düşer. Lokositoz vardır. Sarılık olabilir. Direkt bilirubin hakimiyeti vardır. Sağaltımı medikaldir. Ödematöz pankreatitte semptomlar geri döner. Nekrotizan ise prognoz ciddidir. Burada karın içi sıvıda bol miktarda eritrosit tespit edilir.
Periyodik hastalık aslında kronik bir hastalıktır. Ancak akut ataklarla seyreder
Kronik Peritonitler
A. Tbc.
B. Primer ve sekonder tümörler
C. Psödomixoma peritonei
A. Tbc. human tipi miliyer yayılım sonucu gelişir. Bovin tipi kontakt olarak peritona yayılabilir. Basit lenfojen hematojen ya da kontakt yolla gelir. Ağır tipi miliyer yayılımda görülür. Genellikle 20-40 yaşlarında görülür. Kadınlarda fazladır. Peritonda granülasyon dokusu içeren tüberküller bulunur, Bunlar nekroz içerir.
Periton tbc. çoğunlukla sekonderdir. Tbc. hiperplastik adezif veya exudatiftir. Exudatif olanda prognoz iyidir, hiperplastik tip yapışıklığa yok açtığından pronoz daha ciddidir. Yaymada bol lenfosit görülür. Kesin tanı periton biyopsisi ile konur.
B. Tümörler: Karın içi organların metastazı olabilir. Primer olamın mezotelyomadır. 40 yaşın üzeride sıktır. Hızlı gidiş vardır. Karın şişliği olur. Periton sıvısı eksudadır. Yaymada taşlı yüzük hücre görülür. Sitostatiklerle sağaltılır. FM'de çok sayıda kitle ele ge'lir.
C. Periyodik Hastalık: Ailevi Akdeniz Ateşi (FMF) Akut ataklarla seyreder. Otozomal resesif gidiş gösterir. Prognozu iyidir. Bütün zarlarda görülebilen bir hastalıktır. Daha çok abdominal klinik gidişle kendini gösterir. Nöbetleri 4 tiptedir.
1. Abdominal
2. Pleural
3. Synovial
4. Eritematöz deri belirtileri
Pleural atak enderdir. Synovial atak genellikle abdominal atakla birliktedir. (%40) . Synovial atakta eklemde şişme, ağrı, kızarıklık, ateş olur.
2 türlüdür.
Fenotip II'de atak yoktur. Tabloya böbrek fonksiyonu düzensizliği hakimdir. Nefrotik sendrom belirtileri vardır. (Amiloid nedeniyle) Pronozu son derece ağırdır.
Fenotip I ataklarla gider böbrek fonksiyonu normaldir. Amiloid birikmez. Zamanla fenotip ll'ye dönüşebilir. Şikayetler genellikle puberteden önce başlar. Nöbetler düzenli veya düzensiz aralıklarla olur. Şiddetli defans olur. Hasta yürüyemez. Yüksek ateş mutlaka vardır. Yaygın defans saptanır. Nöbet 24-48 saat sürer. Hasta nöbetin başlayacağını önceden farkeder. Anamnezde geçirilmiş operasyon olabilir.
Hastalık erkeklerde fazladır. Belirti kadında gebelik sırasında kaybolur. Nöbet erken olursa ve ailede başkalarında da varsa prognoz kötüdür.
Bir kısım hastada böbrekte amiloid birikir. Nöbet sırasında sedim yüksekliği ve lökositoz saptanabilir. Bunun dışında laboratuar bulguları normaldir. İdrarda porfirin (-) olmalıdır Grafide paralitik ileusa bağlı seviye saptanabilir. Nöbetler arasında hiçbir fizik bulgu saptanamaz.
Etyolojide immün mekanizma bozukluğu düşünülmektedir. Lökositlerin saptanması, lökositleri uyaran tetik mekanizmayı düşündürmektedir. C-AMP/C-GMP oranı değişmektedir. C-GMP artınca hücreden lizozomal enzimler salınır, immün iltihabi olayı gerçekleştirir. Nöbet anında C-AMP düşük. C-GMP normal olarak bulunur C3 ve C4 azalır. Kolşisin verilince hücre membranı stabilize olur ve luzozomal enzimlerin salgılanması durur, indometazın nöbetleri geçirir. Mekanizma aynıdır. Oral kontraseptifler ağrıyı geçirir Ovulen içindeki mestranol PG aracılığıyla lizozomal enzimlerin salınmasını önler.
Kolşisin ayrıca amiloid sentezini azaltır ve yıkımını artırır. Kolşisin 95 etkilidir. Ağrı sık geliyorsa günde 0. 5- mg. verilir. Kolşisin erkekte empotans yapabilir. Puberte öncesinde indometasin tercih edilir.
