Zehirlenme Nedenleri
1. Bitkiler; doğadaki bitkiler, hayvanlar
2. Evlerdeki Temizlik maddeleri (%40): Sabun, temizleyiciler, deterjanlar, petrol bazlı maddeler; cila vb.
3. İlaçlar: Trisiklik antidepressanlar, kalp ilaçları, aspirin, A ve D vitaminleri, demir preperatları, uyku ilaçları, an-tihistaminikler, soğuk algınlığı ilaçları, sedatifler
4. Alkol ve uyuşturucular
KİMLER ZEHİRLENİR?
Çocuklar: %50'sini oluşturur, 5 yaşın altındaki çocuklar evdeki çeşitli maddeler, ilaçlarla ev kazaları sonucu, doğadaki bazı bitki ve hayvanlarla
Erişkinler: İntihar, ev kazaları ve mesleksel kaza ve karşılaşmalar, savaş ve kimyasal terörizm sonucu zehirlenirler.
NEREDE ZEHİRLENİLİR?
Evde: En fazla mutfakda temizlik maddeleri ile, banyo, yatak odası, garajda CO ile,
Çalışma yeri: Tarlada ilaçlamada herbisit ve pestisitlerle, gübreleme esnasında , fabrikalarda kazalarla çeşitli kimyasallarla, yangınlarda CO ile,
Okullarda: Laboratuarlarda kimyasal maddelerin yanlışlıkla içilmesi, ani-linli boyalarla resim yapılırken, kurşun borulu sistemlerden içilen su ile
Gezi sırasında: Yabancı yiyecek, içecek, hayvan ve bitkilerle Her yerde
ÖLÜME NEDEN OLAN ZEHİRLER
Çocukta
1. Gazlar, duman ve buharlar
2. İlaçlar: Fe preperatlan, analjezikler
3. Temizlik maddeleri
4. Bitki ve hayvan zehirleri Erişkinde
1. Gazlar, duman ve buharlar
2. Trisiklik antidepressanlar, kardio vasküler ilaçlar, tarım ilaçları, analje zikler
3. Uyuşturucular, teofilin
4. Bitki ve hayvan zehirleri
ZEHİRLENMELERİ) AYIRICI TANI
Akut zehirlenmelerde görülen fenalık hissi, bulantı, kusma, hipotansiyon veya hipertansiyon, nabız değişiklikleri, kollaps ve koma gibi semptomlar, zehirlenmeye has olmayıp, çeşitli hastalıklarda rastlanan belirtilerdir. Tüm zehirlenmelerin başında veya sonunda görülen bilinç kaybı, kafa içi olayların en belli başlı semptomudur. Amfetamin, kokain ve LSD zehirlenmelerinde rastlanan hipertermi, enfeksiyon hastalıklarının bir belirtisidir. Sedatif ve hipnotik zehirlenmeleri ile karbonmonoksit zehirlenmelerinin bulgularından biri olan hipotermi ise hipoglisemi komasının işaretlerinden biridir. Bununla birlikte hipersekresyon, miyozis ve bradikardi-den oluşan semptomlar grubu organo-fosfat zehirlenmesi tanısının konulmasında yol gösterir. Fakat her zehirlenmede tanı koyduracak özel semptom bulmak mümkün olmayabilir.
ZEHİR TARAMA TESTLERİ
Acil olarak getirilen bir hastada, olayın zehirlenme olup olmadığını belirlemek; hem adli açıdan hem de tedavi yönünden gerekli olabilir. Bu durumda zehir tarama testlerine başvurulmalıdır. Analitik toksikoloji laboratuarlarında 700-861 tür ilaç ve metabolitini kısa zaman içinde ayırdetmeye yarıyan rne-todları içeren teknikler kullanılmaktadır. Serum ve idrardan alınan örneklerde maddeler ve metabolitieri; İnce Tabaka Kromatografisi (Toxi Lab) veya Yüksek Performans Likid Kromatografi HPLC (Remedi) yöntemleri ile tanınmakta ve ayırdedilmektedir. Nazogas-trik sıvı örneklerinden de ayırdediş mümkün olmaktadır
Birden fazla ilaç alan ve gerçek olmayan hikaye veren hastalarda,delirium ve komadaki hastalarda ilaç ayırımı için, antagonist endikasyonu için ve prognozun düzeltilmesine yardımcı ol-mak için tarama testi endikedir
Tarama testleri koma durumlarında, açıklanamayan kardiotoksisite ve asi-doz durumları ile hikayesi olmayan konvulsiyon geçirenlerde yapılmalıdır.
AKTİF KARBON
Dünyanın çeşitli ülkelerinde Univer-sal Absorban, Carbon Active, Medici-nal Charcoal gibi adlarla tanınan aktif karbon emniyetli ve etkili gastrointesti-nal absorban olarak kabul edilmiştir, Granül, toz, süspansiyon türleri satıl maktadır. Ağaç pulpası, linyit, bitki orijinli kömür veya petrolün selektif de-kontaminasyonu ile yüzey alanı geniş delikli bir madde elde edilir.
800°C'ye buharla ısıtılarak veya kimyasal işlemle aktif hale getirilir. Cinsine göre gramında 850 m2, 1600 m2 ve 2000 m2 alan yüzey oluşturan türleri vardır. Bir çorba kaşığında 6 g aktif karbon vardır.
Aktif karbon'un sıvı dolu delikli duvarlarına maddeler kimyasal olarak bağlanırlar. İşlem reversibl olup, hızlı absorbsiyon ve yavaş desorbsiyon şeklindedir. Suda düşük eriyirlik gösteren maddelerle, dissosiye olmayan tuzlar aktif karbon tarafından absorbe edilirler. Kandaki lipofilik,yüksüz ve proteine düşük bağlanma gösteren maddeler aktif karbona bağlanır ve atılırlar. Buna Gastrointestinal Diyaliz adı da verilir. Safra ile atılanlar, enterohepatik dolaşıma giren maddeler aktif karbon'a bağlanıp gastrointestinal kanala sekrete edilirler. Oradan barsağa sekrete edilip fe-çesle atılırlar. Feçes 24 saat süre ile siyah renkli görünüm alır.
Genel olarak tek doz uygulanıldığı gibi, multi doz olarak da (25-50 g/4 saat) kullanılabilir. Zehirlenmeden hemen sonra kullanılması etkinliğinde önemli rol oynarsa da, 10-48 saat sonra doz yükseltildiğinde etkili sonuç alınabilir.
Bilinci açık kişiler, içinde bulunan sorbitol'ün tatlandırıcı özelliği nedeniyle, kolaylıkla içebilirler.
