Koroner Arter Görüntüleme Yöntemleri
Konvansiyonel Koroner Anjiyografi
Genellikle femoral arter kullanılarak arteriyal giriŞ yerinden koroner arterlere kateter yollanıp kontrast madde ile skopi altında koroner arterlerin çeŞitli açılardan görüntülenmesi sağlanır. Koroner arterler lümeninin değerlendirilmesinde altın standart yöntem olduğu kabul edilmektedir. Ayrıca gerekli olduğu takdirde balon dilatasyon ve stent yerleŞtirme gibi tedavi edici giriŞimler iŞlemler de yapılabilmektedir. YaklaŞık %0,08 oranında komplikasyon, %0,15 mortalite ve %1,5 morbidite oranı mevcut olup bazı komplikasyonları acil cerrahi gerektirebilir. GiriŞimsel iŞlem gerektiren durumlarda hastanın aldığı doz diagnositk yapılan anjiyografilere oranla 3 kat kadar artabilir.
İntrakoroner Ultrason
GeliŞen teknoloji sayesinde küçük çaplı transduserler geliŞtirilerek intravasküler ultrasonların klinik kullanımı yer bulmuŞtur. Çapı 2,9-3,5 French arasında değiŞen, 20-40 MHz transduserler ile koroner arterlerin lümeni, arter duvarı, plak boyutu ve morfolojisi incelenebilmektedir. Yüksek derecede invaziv oluŞu, maliyetinin fazlalığı, iŞlem için koroner kateterizasyon gerekliliği ve sadece proksimal segmetlerin değerlendirilebilmesi bu yöntemin kullanılabilirliğini sınırlamaktadır.
Elektron Beam Tomografi
Elektron beam tomografi (EBT) sabit x-ıŞını kaynağı ve tungstenden oluŞan sabit dedektör yapısından oluŞur. 1979 yılında Boyd ve arkadaŞları tarafından bulunmuŞtur. Eski BT cihazlarında hızı sınırlayan en önemli faktörlerden biri tüp hasta etrafında dönerken, tüp ve dedektörlere bağlı kabloların da dönmesi idi. EDT’de ise diğer BT cihazlarından farklı olarak mekanik hareketli parçalar bulunmamaktadır. Üretilen bir elektron demeti hastanın altındaki tungsten hedeflere yöneltilir. Yelpaze Şeklindeki x-ıŞınları hastanın vücudundan geçerek, hastanın üzerinde 210° açıyla yerleŞtirilmiŞ, 3000’den fazla dedektör tarafından toplanır. EBT ile 100 milisaniyelik bir sure içinde 40-60 adet 1,5-3 mm’lik kesitler almak mümkündür. Bütün iŞlem hastanın yalnızca bir nefes tutma süresinde yapılır. Ayrıca EBT ile EKG tetiklemesi kullanılarak hareket artefaktı en aza indirilebilir. En erken BT ile yapılan koroner arter değerlendirilmesi 1980’lerde EBT ile yapılmıŞtır
Koroner Manyetik Rezonans Görüntüleme
Koroner manyetik rezonans görüntüleme (MRG) seçilmiŞ hasta popülasyonlarında koroner arter anomalilerinin saptanması ve karakterize edilmesinde, koroner arter anevrizmalarının değerlendirilmesinde ve bypass-greft açıklığını değerlendirmek amacıyla günümüzde klinik kullanımda yerini almıŞtır. Uzun inceleme zamanı, uzaysal çözünürlüğün düŞük olması gibi dezavantajlarının yanında, radyasyonun olmaması en önemli avantajıdır. Stenoz tespitinde koroner MR görüntülemenin duyarlılığı %65–86, özgüllüğü ise %88–97 arasında değiŞmektedir
ÇKBT Koroner Anjiyografi
Bilgisayarlı Tomografinin (BT) ilk fikir babası Alan Cormack olup ilk klinik uygulamalar 1967 yılında Godsfrey Hounsfield tarafından gerçekleŞtirilmiŞtir. Ġlk BT cihazında kesit görüntüsünün oluŞumu için geçen süre 5 dakikayı geçmekteydi. Teknolojinin geliŞimi ile çeŞitli jenerasyonlarda BT cihazları üretilmiŞ olup 1980’lerin sonunda Kalender ve arkadaŞları tarafından Spiral BT klinik olarak kullanılmaya baŞlanmıŞtır. Spiral BT’de gantri rotasyon hızının artması ÇKBT’nin geliŞiminde önemli bir faktör olmuŞtur. 1990’lı yıllarda ilk olarak 2 dedektörlü BT’ler kullanılmaya baŞlanmıŞ olup takip eden yıllarda z-ekseninde daha fazla sayıda dedektör kullanıma girmiŞtir. ÇKBT ile z-eksenindeki çoklu dedektör sistemi; daha ince kesitlerle tek gantri rotasyonu boyunca daha fazla volümün taranabilmesine, hızlı ve kaliteli görüntülerin elde edilmesine yardımcı olmuŞtur. GeliŞen teknolojisi sayesinde ÇKBT, KAH için diagnostik amaçlı kullanılmaya baŞlanmıŞtır. ÇKBT ile kalsiyum skorlama, BT anjiografi ve ventriküler fonksiyon analizleri yapılabilmektedir. Koroner arter kalsiyum skorlama ile koroner arter hastalığı riski sınıflandırılabilir. Ayrıca koroner arter anatomisi, kalsifiye ve nonkalsifiye plakların değerlendirilmesi de ÇKBT ile yapılabilmektedir.
