Çocuklarda Ay Ay Gelişme
Gelişmenin
değerlendirilmesinde kullanılan ölçütler aşağıda sıralanmıştır: • Kemiklerin
olgunlaşma derecesi
• Dişlerin gelişmesi, çıkması ve değişme yaşı
• Nöromotor gelişme derecesi
• Zeka düzeyi ve psikososyal gelişme
• Cinsel gelişme düzeyi
Değişik Yaşlarda
Nöromotor-Psikososyal Gelişme Düzeyi
Yeni doğan (0-4 hafta)
Fizyolojik hipertoni
vardır. Ekstremitler fleksiyon durumundadır. Gövdesinden tutularak yüzüstü kaldırılınca
(ventral süspansiyon) baş öne düşer. Yüzüstü yattığı zaman başını bir taraftan
diğer tarafa doğru çevirir, ancak eşyayı göremez, İşitmesi iyidir. Moro
refleksi pozitiftir. Havada ayaküstü tutulunca yürüme hareketleri yapar.
Yakalama ve emme refleksleri vardır. Etrafla sosyal ilgisi pek yoktur. Açlığı
ağlamakla belli eder.
1 Aylık bebek gelişim
Fleksiyon durumu ve
hipertoni azalmaya başlar. Yüzüstü tutulunca (ventral süspansiyon) başını kısa
süre düz tutabilir. Eller yumruk şeklinde sıkılmış durur. Oturtulursa baş öne
düşer.
2 Ay
Yüzüstü yatırıldığı zaman
başını kaldırabilir. Ventral süspansiyonda başını gövde düzeyinde rahatlıkla
tutar. Dik tutulduğunda başını iyi tutar. Eşyayı takip edebilir. Sosyal
davranışlar başlamıştır. Gülümseyerek memnuniyetini ifade eder. Sesleri dinler,
kendine özgü sesler (volkalizasyon) çıkarır, sesleri taklide çalışır (mimik).
3 Ay
Yüzüstü pozisyonda
kollarına dayanarak baş ve göğsüne kaldırabilir. Oturtulursa, başını bir süre
tutar, sonra baş sallanmaya başlar. Eşyalara uzanır, ancak hizalayıp
yakalayamaz. Moro ve yakalama refleksleri kaybolmuştur. Kendini koruma
reaksiyonları (dokunulursa ayağını çekme gibi) yapmaya başlar. Müzikten
hoşlanır, kendi kendine konuşması artar. Eline oyuncak verilirse kısa bir süre
tutar. Eşyayı hemen görür ve iyi takip eder. Sırtüstü yatarken kendi ellerini
hareket ettirerek seyreder.
6 Aylık bebek gelişimi
Oturtulursa başını rahat
tutar, kısa süre oturtulmaktan hoşlanır. Yakınındaki eşyaya uzanır, yakalar ve
ağzına götürür. Ayakta tutulunca basmaya çalışır. Düğme gibi küçük cisimleri görebilir, ancak
yakalayamaz. Yüksek sesle güler. Annesini veya süt şişesini görünce sevinerek
heyecan sesleri çıkarır. Elleriyle ve elbisesi ile oynar. Elindeki eşyaya bakar
ve ağzına götürür. İki elini birleştirebilir.
7 Ay
Kendisi yüzüstünden
sırtüstüne dönebilir. Emeklemeye başlar. Gövdesini öne doğru eğerek yardımsız
oturabilir. Ayaküstü bastırılınca zıplama hareketleri yapar. Büyükçe cisimleri
uzanıp alabilir; bir elindeki eşyayı öbür eline geçirebilir; küçük cisimleri
almaya çalışır. Aynaya bakmaktan hoşlanır; azarlanınca veya sevilince reaksiyon
verir. Oyuncağını sallayarak oynar. Ayağını ağzına götürebilir. Öğretilirse
bardaktan içebilir ve katı besinleri çiğnemeye başlar. İstediği yapılmazsa
ağlar. Yabancıları yadırgamaya başlar.
10 Ay
Yatar durumdan oturur
duruma geçebilir. Kendini çekerek ve tutunarak ayağa kalkabilir. Emekleyerek
veya oturur durumda sürünerek hareket edebilir. Eşyayı baş ve işaret parmağı
ile gösterir. Küçük cisimleri yakalayabilir. Elindekini isteyerek yere atar,
düşeni tekrar almaya çabalar. İsmiyle çağrılınca reaksiyon verir. Basit
oyunlardan (el çırpma, bebek okşama, başbaş yapma) anlamaya başlar. Şişeyi veya
bisküviyi eliyle tutarak kendisini besleyebilir.
12 Ay
Bir elinden tutulursa
yürür. Ayakta yardımsız kısa süre durabilir. Odadaki eşyalara tutunarak hareket
edebilir. Basit emirleri anlamaya ve yapmaya başlar. 2–4 kelimeyi anlayarak
söyler. Top ile oynar. Giydirirken hareketleriyle annesine yardım eder. Resimli
kitaplara bakmaktan hoşlanır. Yabancıları yadırgar.
15 Ay aylık bebek gelişim
Yardımsız kalkar ve yürür.
Yürüyüşü paytak, adımları düzensizdir. Merdivenleri emekleyerek çıkar. Basit
emirleri yapar. Kalem ile çizgi çizebilir. 2 küpü birbiri üzerine koyabilir.
Düğmeyi şişenin içine koyar. 4–6 kelimeyi anlayarak söyler. Bildiği eşyayı
isimleriyle çağırır. Diğer söyledikleri anlaşılmaz. İsteklerini işaret ile
belirtir, altını ıslattığı zaman annesine gösterir (mesane kontrolünün ilk
işareti). Eşyayı yere atmaktan hoşlanır.
18 Ay
Acemice koşar. Alçak
iskemleye oturur, büyük iskemlesine tırmanabilir. Bir elinden tutulunca
merdiven çıkabilir. Çekmece ve dolapları karıştırır. 3 küpü üst üste koyabilir.
Vertikal çizgiyi taklit edebilir. Düğmeyi şişeden çıkarabilir. Topu kısa
mesafeye atabilir. 10 kelimeyi anlayarak söyler. Resimleri tanır ve adlandırır.
Yemeği kendisi yemeye başlar. Tepinme gibi kızgınlık reaksiyonları göstermeye
başlar.
2 Yaş
Rahat olarak koşar. Tek
ayağını kullanarak yardımsız merdiven inip çıkabilir. Topa tekme vurabilir.
Kitap sayfası çevirir, kapı tokmağını çalabilir.6 küpü üst üste koyabilir.
Kalem ile daire ve enine çizgi çizebilir. Kâğıdı ikiye katlayabilir. 2–3
kelimelik cümleler yapar. Ben, sen, o gibi kavramları anlar. Burun, ağız ve yüz
kısımlarını tanır ve gösterir. Çatal ve kaşığı iyi tutar. Masal dinlemekten
hoşlanır. Büyük ve küçük abdestini haber verir. Ani seslerden korkar.
2.5 Yaş çocuk gelişim
Sıçrayabilir, ayak
parmakları üzerinde durabilir. İsmini bilir. Ev işlerinde annesine yardımcı
olmaktan hoşlanır. Genital organları ile ilgilenmeye başlar. Kendisi tuvalete
gidebilir. Renkleri ayırt etmeye başlar.
3 Yaş
Merdivenleri iki ayakla
rahatça çıkar. 3 tekerlekli bisiklete biner. Tek ayak üzerinde bir süre
durabilir. Kalemi güzel tutar. Daire çizebilir. Yaşını ve cinsini bilir. 3
sayıyı ve 6 hecelik cümleyi tekrarlayabilir, 10’a kadar sayabilir. Ağlaması ve
yabancıları yadırgaması azalmıştır. Düzeni sever. Kıskançlık belirtileri
fazladır. Karanlıktan, hayvanlardan korkar.
4 Yaş
Tek ayak üzerinde
sıçrayabilir. Makas ile kağıt kesebilir. Baş ve gövdesi belli olan (iki
kısımlı) adam resmi yapabilir. Birden fazla renk tanır. Dişini fırçalayabilir.
Benlik duygusu kuvvetlenmiştir.
5 Yaş
Üçgen resmi yapabilir. İki
eşyadan daha ağır olanını ayırt edebilir. 4 renk bilir. Paraları tanımaya
başlar. Kendisi giyinir ve soyunur. Kelimelerin anlamını sorar. Grup
oyunlarından, evcilik oyunundan hoşlanır. Adam resmi yapabilir. Birkaç harf
bilir ve yazar. Korkuları azalmıştır. Yabancıları başlangıçta yadırgar, ancak
çabuk alışır. Sorumluluk verilmesi hoşuna gider. Hafızası iyi gelişmiştir. Okul
rutinini rahatça benimser.
Okul Çocuğu
6 yaşından cinsel
olgunlaşma belirtilerinin başladığı puberte çağına kadar çocuğun gelişmesinde
başlıca özellikler, anne ve babaya olan yakın ilgisinin giderek azalması,
öğrenme, yarışma, ödev, sorumluluk ve başarma duygularının yerleşmesidir
