Epileptik
Nöbet ve Epilepsi Nedir
İlk kez
Hipokrat tarafından bir beyin hastalığı olarak öngörülen epilepsi International
League Against Epilepsy (ILAE) tarafından epileptik nöbet oluşturmak için
yatkınlık olması ve en az bir epileptik nöbet oluşumunun gerektiği bir beyin
bozukluğu olarak tanımlanmıştır. Bu tanıma dayanarak hastaların, kesin epilepsi
(en az 24 saat arayla iki veya daha fazla uyarılmamış nöbet), muhtemel epilepsi
(belirli belirteçlere göre tekrarlama şansı % 50’den fazla olan tek nöbet) ve
olası epilepsi (tekrarlama şansı % 50’den az olan tek nöbet) olarak
sınıflandırılması önerilmiştir .
Epileptik
nöbet bir grup serebral nöronun ani, anormal ve aşırı boşalımına bağlı olarak
ortaya çıkan nörolojik fonksiyon (motor, duyusal veya otonomik) değişikliğidir.
Nöbetin klinik görünümü ise anormal epileptik deşarjın ortaya çıktığı bölge ve
bu deşarjların dağılımına göre değişmektedir
ILAE nöbetleri
jeneralize, parsiyel ve sınıflandırılamayan olarak ayırmıştır. Parsiyel
başlangıçlı nöbetler başlangıçta lokalize bir kortikal alanı içerip daha sonra
beynin diğer bölgelerine yayılabilir. Jeneralize nöbetler ise her iki
hemisferde aynı veya hemen hemen aynı anda başlar.
Epidemiyoloji
Epilepsi
tüm dünyada 69 milyon insanı etkileyen en sık görülen nörolojik hastalıklardan
biridir. İnsidans ve prevalans oranları ‘epilepsi’ tanımına, neonatal, febril
ve tek nöbeti içermesine göre değişmektedir. Epilepsi insidansı yaşa bağlı
olarak değişir. En yüksek insidans oranı 100-233/100000 ile 1 yaşın altındaki
çocuklardadır. İlerleyen yaşla birlikte bu oran azalmaya başlar; erken
çocuklukta 60/100000, adolesan çağda 30-40/100000’dir. İleri yaşlarda özellikle
65 yaş üstünde tekrar artış göstererek 100-170/100000 olur. Prevalans oranları
da benzer şekilde yaşla birlikte artış gösterir; 7 yaşta 2,3/1000 iken 10-15
yaşta 4-6/1000 olur. Ortalama değerler alınırsa Avrupa’da yaklaşık 900000 çocuk
ve adolesan epilepsi tanısı alacaktır (prevalans 4,5-5/1000) ve her yıl 130000
yeni vaka ortaya çıkacaktır (insidans 70/100000)
Yapılan
bir metaanalizde epilepsi prevalansları Arjantin’de 2,6/1000, Buones Aires’de
64,8/1000, Suudi Arabistan’da 6,5/1000, Çin’de 1,5/1000, Tayvan’da 2,7/1000,
Colombia’da 1,5/1000, Hindistan’da 2,3-3,4/1000 olarak bildirilmiştir. İnsidans
oranları Amerika ve Avrupa’da 100000 insanda 16-51 olarak bildirilmektedir
(53). Russ ve ark.’ları (54) ABD’de yaptıkları çalışmalarında epilepsi
prevalansının 10,2/1000 olduğunu ve epilepsi sıklığının sosyoekonomik düzeyi
düşük olanlarda, daha büyük yaşta ve erkek çocuklarda arttığını
belirtmişlerdir. Toplu sıklık çalışmaları 15 yaş altı çocukların %1-1,7
oranında en az bir tetiklenmiş nöbet geçirdiklerini, %0,7-0,8 oranında
nöbetlerin tekrarladığını ortaya koymaktadır
Türkiye’ye
ait epilepsi yaygınlık çalışmaları sınırlı sayıdadır. Bursa’da yapılan bir
çalışmada yaygınlık 1000’de 8,5 olarak bulunmuştur (56). Çeliktaş ve ark. (57)
erkeklerde 33,5/100000, kızlarda 42,2/100000, toplamda 37,5/100000 epilepsi
insidansı bildirmiştir. 2004 yılında Serdaroğlu ve arkadaşları (58) tarafından
yapılan en geniş çalışmada, epilepsi yaygınlığının %0,8 olduğu, görülen
nöbetlerin %55,2’sinin jeneralize, %39’unun parsiyel olduğu ve %5,8’inin
tanımlanamayan gruba girdiği tespit edilmiştir. Aynı çalışmada yaş, yaşanan
yer, doğum şekli, doğum yeri, sosyal ve ekonomik durumun epilepsi gelişiminde
ciddi etkiye sahip olmadığı buna karşılık erkek cinsiyetin, zamanından önce ve
zamanından sonra doğum öyküsünün epilepsi riskini arttırdığı tespit
belirtilmiştir.
