Şark Çıbanı Nedir (Leishmaniasis)
Bu terim, benzer protozoal parazitler tarafından oluşturulan, küçük kemirgenlerde geçirdikleri süreyi de içeren kompleks bir hayat siklusuna sahip olan bir grup hastalığa verilen isimdir. Bu hastalıklar, tropik ve subtro-pik bölgelerde artropodların ısırmasıyla bulaşır. Bazı formlar ağır sistemik hastalığa neden olur ve Afrika, Güney Amerika ile Hindistan'da yaygın görülür, diğerleri ise daha çok kütanöz ve mukokütanöz hastalıklar yapar.
Kütanöz formları Akdeniz ülkelerinde ve Kuzey Afrika ile Güney Amerika' da görülür. "Akdeniz" tipi Leishmania majör ve L. tropika tarafından oluşturulur. 2 aylık bir kuluçka süresinden sonra genellikle açık deride çıban benzeri bir lezyon görülür (Halep çıbanı). Daha sonra bu lez-yon yerini kötü bir ülsere bırakır, bu sonuncusu birkaç ay sonra bağışıklık ve skar bırakarak spontan iyileşir.
Mukokütanöz formları daha çok Güney Amerika'da görülür (Yeni dünya leishmaniasisi) ve L. meksikana ve L. brasiliensis' e bağlı gelişir. Küçük ülserler gelişir (Chiclero ülseri) ve Eski Dünya tiplerinden daha ağır ve dirençli görünür; hastalığın geç evrelerinde hastaların yaklaşık yarısında nazal mukozayı etkileyen yıkıcı lezyonlar ortaya çıkar.
Viseral formlara bağlı olarak gelişen kutanöz komponent nadir görülür. Bu gruba dahil olarak, lepramatöz lepraya benzer plak ve nodüllerle seyreden yaygın kütanöz bir form mevcuttur ve durum daha ağırdır. İkincisinde, lupus vulgaris'e benzer kalıcı plaklarla tekrarlayan bir durum mevcuttur. Son olarak, rezidivan form olan ve viseral hastalıktan sonra ortaya çıkar, çok sayıda papüllerle belirgin hale gelen post kala-azar (der-mal leishmaniasis) şeklinde olabilir.
Biyopside miks tip granülomatöz yangı görülür. Parazitler özel boyalarla görülebilir ve özel ortamlarda üretilebilir. İntrakütanöz deri testinde (leishmanin) enjeksiyonundan sonra hastaların çoğunda yangı gelişir.
Şark Çıbanı Tedavisi
Küçük lokalize lezyonlar kendiliğinden iyileşir ancak dondurarak veya küretaj ile tedavi edilebilir. Sodyum stiboglukonat enjeksiyonu da uygulanmaktadır. Ağır ve dirençli hastalarda sistemik stiboglukonat veya pentamidin de kullanılabilir.
