Yüz kemikleri, Yüz Kemik
Yüz iskeleti başın ön bölümünde, kafanın da yarı ön ve altında bulunur. Yüzün üst çene ve alt çene olmak üzere iki bölümü vardır.
Üst çene; bir tek ve orta çizgi üzerinde altısı çift olarak onüç kemikten meydana gelir; bu kemiklerden en büyüğü, üstçene kemiğidir. Ötekiler damak kemikleri, tırnaksı kemikler, alt boynuzcuk kemikleri, burun kemikleri ve elmacık kemikleridir. Alt çenede yalnız bir tek kemik bulunur; altçene kemiği.
Üstçene kemiği
Üstçene kemiği, ağız boşluğunun üstünde, gözçukurunun altında, burun boşluklarının yanlarında, bulunan bir kemiktir. Bu kemik karşı eş kemikle birleşerek, bu boşlukların meydana gelmesine yardım eder.
Düzensiz bir dörtgen şeklinde ve içinde üstçene sinusu adı alan bir boşluk bulunan bu kemiğin, iki yüzü ve dörtkenarı okunmalıdır.
Dışyan yüz; bu yüzde dört çıkıntı göze çarpar; ortada, tepesi kesik bir piramid şaklinde olan, elmacık çıkıntısı (processus zygomaticus); onun ön ve üstünde, tepesi frontal kemikle birleşen, processus frontalis; altında, bir sıra üzerinde, üstçene dişlerinin içine gömüldüğü, 'processus alveolaris; arkada, bir tümsek halinde bulunan. tuber maxillae.
Elmacık çıkıntısı; tepesi kesik, üçgen piramid şeklinde, olup üç yüzü ve bu yüzleri birbirinden ayıran, üç kenarı ile bir tepesi vardır.
Üst yüz; göz çukurunun meydana gelmesine yardım eder, ortasında, önden arkaya görülen oluk (sulcus infraorbitalis), önde bir kanalla (canalis infraorbitalis) uzanır; bu kanalın ön ucu, yukarıda, önyüze açılan, foramen infraorbitale ile; aşağıda, köpek dişi ve keser dişler alveolünde sonlanan dar bir kanalcık ile uzanır.
Ön yüz; piyeste yanak derisi ile komşu olan bu yüz üzerindeki foramen infraorbitale, üst yüzde ismi geçen, canalis infraorbitalis'in ön ucudur. Bu delik gözçukuru alt kenarının 5-6 milimetre altında ve onun, 1/3 içyam ile, 2/3 dışyanının birleştiği hizadadır.
Arka yüz; baş bütününde fossa infratemporalis'e bakan bu yüz, tuber maxiillae ile uzanır.
Elmacık çıkıntısının kesik tepesi, elmacık ön alt kenarı ile birleşir.
Elmacık çıkıntısının, ön ve üstünde bulunan processus frontalis'in dışyan yüzünün arka bölümünde ve onun arka kenarına paralel olarak processus zygomaticus'un üst kenarı ile uzanan ibik, crista lacrimalis anterior adı alır.
Üst çene kemiğinin dışyan yüzünde, elmacık çıkıntısının ön ve altında; processus alveolaris üzerinde görülen kabartılar, juga alveolaria adı alır. Bu kabartılarla elmacık çıkıntısının ön yüzü arasındaki çukurluğa, fossa canina denir.
Dışyan yüzün elmacık çıkıntısı arkasında kalan ve tuber maxillae adı alan tümsek üzerinde iki, üç ve daha çok olmak üzere görülen delikler, foramina alveolaria posteriora adı alır ki üst azı dişleri alveollerinde sonlanan aynı addaki kanalcıkların başlangıçlarıdır.
İ ç y a n yüz: bu yüzün 3/4 üst ve 1/4 alt kısmı üzerinde görülen yatay çıkıntı, damak çıkıntısı adı alır.
Damak çıkıntısı; Yukarıdan aşağıya basık, üçgen bir çıkıntı olup ona çizgi üzerinde, karşı eş çıkıntı ile birleşerek, sert damağın bir parçasını yapar, Bu ıkıntının üst ve alt iki yüzü ile üç kenarı vardır.
Alt yüzü, pürtüksüz olup burun boşluklarının döşemesini yapmaya yardım eder; üst yüzü. damak kubbesini yapar; bu yüzün üzeri pürtüklü olup birçok damar delikleri gösterdiği gibi, içinden damar ve sinirlerin geçtiği, önden arkaya doğrultuda oluklar vardır.
Dışyan kenarı, üstçene kemiği ile birleşir. Arka kenarı, damak kemiğinin lamına palatina'sı ile eklemleşir. İçyan kenar ise, kalınca olup karşı kenarla birleşerek, yukarıda burun boşlukları döşemesinde ve orta çizgi üzerindeki crita nasalis'i; altta ise, sutura palatina mediana'yı yapar. (Bazan bu dikişin yanlarında damak çıkıntısının alt yüzünde görülen önden arkaya doğrultudaki kabartıya torus palatinus adı verilir.
Içyan kenarın yüksekliği, önde çoğalır ve crista incisivus adı alır ki, bunun da sivri olan ör. ucu. spina jıasalis maxillaris'air.
Crista nasalis üzerinde yukarıdan aşağıya ve arkadan öne iki oluk vardır ki, yüz bütününde birbirleriyle karşı karşıya gelerek canalis incisivus'u yaparlar: Bu kanalın özelliği; aşağıda, foramen incisuvum denen bir delikle, sutura palatina, mediana'nın ön ucuna açılması; yukarıda ise, iki delikle, burun boşlukları döşemesinde, orta çizgi yanlarında olarak, crista nasalis'uı iki yanına açılmasıdır.
Üstçene kemiğinin, içyan yüzünün, damak çıkıtısı altında kalan bölümü pürtüklü olup, sert damağın yan bölümlerini yaparlar.
Üstçene kemiğinin, içyan yüzünün, damak çıkıntısı üstünde kalan bölümü üzerinde, üstçene sinusu ağzı ile processus frontalis'in içyan yüzü ve ikisinin arasında sulcus lacrimalis görülür.
Üstçene kemiği üzerinde, geniş görülen bu sinüs ağzı, baş bütününde damak kemiği ve alt boynuzcuk kemik uzantıları ile daralmıştır.
Sinüs ağzının üstünde görülen yarım hücreler, etmoidin yarım hücreleriyle birleşerek cellulae ethmoidomaxillares'i yaparlar.
Sinüs ağzının önünde, yukarıdan aşağıya doğrultuda olan oluk sulcus larimalis olup, bunun keskin olan her iki dudağından öndeki processus frontalis'in arka kenarını, arkadaki de sinüs ağzının ön sınırını yapar. Bu her iki dudak baş bütününde unguis'in üzerindeki olukcukla birleştikten sonra canalis nasolacrimalis meydana gelir.
Üstçene kemiğin içyan yüzünde, gözyaşı oluğunun da önünde bulunan processus frontalis'in içyan yüzü üzerinde önden arkaya doğru üstte ve altta birbirine paralel iki pürtüklü iz vardır. Üstteki crista ethmoideus, alttaki, crista conchalis adı alır ki, yüz bütününde, birincisi etmoidle, ikincisi alt boynuzcuk kemikle eklemlesin
Kenarlar; Üst, alt, ön ve arka olmak üzere dört tanedir.
Üst kenarın, ön bölümü, processus frontalis'in arka kenarı ile uzanır, üst kenarının bu çıkıntının arkasında kalan çentiğe incisura lacrimalis denir.
Üst kenar, önden arkaya doğru unguis ve etmoidin lamına papiracea'sı ile eklemle gir.
Ön kenarın ortasında konkav bir çentik vardır. Bu çentiğin alt ucu bir diken gösterir. Bu çentik, karşı kemiğin eş entiği ile aperatura piriformis denen armutsu bir delik meydana getirir ki bu, burun boşluklarının ön ağzıdır..
Üst çene kemiğinin ön kenarının bu çentik üstünde kalan bölümü processus frontalis'in ön kenarı olup burun kemikleriyle eklemleşir.
Alt kenar, açıklığı içe bakan konkav bir çıkıntı şeklinde olup üzerinde üst dişlerin köklerinin yerleştiği alveoller bulunmaktadır. Bu diş çukurları ve dişler karşı kemiğin eş kenarı ile birleşerek diş kemerini yaparlar.
Arka kenar, kalın olup alt bölümünde; tuber maxillae hizasında bu kalınlık daha fazladır, bu kenarın üst ve alt bölümleri pürtüklüdür.
Üstteki processus orbitalis ossis palatini ile, alttaki ise processus pyramidalis ossis palatini ile birleşir.
Arka kenarın alt bölümünde, üst çene kemiğinin içyan yüzüne aşan bir oluk vardır; sulcus pterygoplatinus adı alan bu oluk, yüz bütününde damak kemiğinin eş addaki oluğu ile birleşerek canalis pterygopalatimus'u meydana getirecektir.
Üstçene sinusu; Burun boşluklarına açılan paranasal sinuslardan biridir. Processus zygomaticus'un içini kaplayan bu sinüs burun boşluklarında okunacaktır.
Tırnaksı kemik - Gözyaşı kemiği
Dörtgen ince bir lam biçiminde, dışyandan içyana yassı, göz çukurunun içyan duvarı üzerinde ve üstçene kemiğinin alın çıkıntısının arkasında bulunan bu kemiğin iki yüzü ve dört kenarı vardır.
Dışyan yüzü (Orbital yüz); Bu yüz dikey bir ibikle, iki bölüme ayrılır. İbiğin önünde kalan uzunluğuna oluk, gözyaşı oluğu adı alır ve bunun içyan kenarı, üstçene kemiğin processus frontalis'inin arka kenarı ile birleşerek gözyaşı kesesi çukurunu tamamlarlar. Bu çukurun alt bölümü canalis nasolacrimalis'ie uzanır.
Kemiğin dışyan yüzünün, gözyaşı arka ibiğinin arkasında kalan bölümü düz olup orbitanın içyan duvarının ön bölümünü yapmaya yardım eder.
Bu ibiğin alt ucunda, dışyana ve öne doğrultudaki, çengel şeklindeki çıkıntı hamulus lacrimalis adı alır ki, üst çene kemiğinin, üst kenarındaki çentikle eklemleşerek, canalis nasolacrimalis'in üst ağzını yapmaya yardım eder.
İçyan yüzü (Nasal yüz); Bu yüzün ortasında, dışyan yüzdeki ibiğe karşılık bir oluk vardır. Bu yüzün oluk önündeki bölümü burun orta measmı yapar; arka bölümü ise etmoidle birleşerek, etmoid ön hücrelerini tamamlamaya yardım eder.
Kenarlar; Üst kenar, frontalin facies orbitalis'inin içyan kenarı ile; alt kenar, alt boynuzcuk kemiğinin processus lacrimalis'i ile; arka kenar, etmoidin lamina papiracea'sı ile, ön kenarı da, processus frontalis maxillae'nin arka kenarı ile eklemleşir.
