Bilgisayar kullanımı ve Bel Ağrısı
Basıca etkileri şunlardır:
Algılamada azalma,
Sosyal sorunlar (agresyon, sosyal izolasyon ve bağımlılık),
Eğitimsel (ders çalışma için harcanacak zamanın bilgisayara ayrılması),
Göz sorunları (gözde ağrı, yaşarma ve görme bozukluğu),
Fiziksel rahatsızlıklar (kas-iskelet rahatsızlıkları),
Aktivite kısıtlanmasına bağlı kondisyonda azalma ve aşırı kilo.
Bilgisayar kullanımı bel sağlığını ve kas-iskelet sağlığını nasıl etkiliyor?
Çocuklarda da bilgisayar kullanımı yetişkinlerdeki gibi bel ve kas-iskelet sağlığına zarar vererek hastalıklara neden olabiliyor. Çocuklarda kas-iskelet rahatsızlıkları konusunda yapılmış çalışmalar fazla değil. Bilgisayar kullanımı sıklıkla boyun ve omuzları ve daha az sıklıkla beli etkiliyor. Ağrı ve hareket kısıtlanmasıyla sakatlıklara neden olabiliyor.
Bilgisayar kullanımına bağlı risk faktörleri
Çocuklarda bilgisayar kullanımına bağlı bel ağrısı ve diğer kas-iskelet rahatsızlıklarının sıklığı nasıldır?
Bel ağrısı ve diğer kas-iskelet rahatsızlıklarının şıklığıyla ilgili değişik sonuçlar verilmekle birlikte, oran yüzde 50'yi aşıyor.
Çocuklarda bilgisayar kullanımına bağlı bel ağrısı için risk faktörleri nelerdir?
En önemli riskler şunlardır:
Bilgisayar kullanırken kötü pozisyonda, kambur oturma, elleri, kolları kötü pozisyonda kullanma gibi vücudun yanlış kullanım alışkanlıkları,
Kullanılan sandalyenin, masanın yüksekliğinin, monitör mesafesinin klavye ve mouse'un yerinin çocuğun ölçülerine uygun olmaması,
Aydınlatma gibi çevresel faktörler.
Bilgisayar ekipmanının tasarımı yetişkinlere göre yapıldığından çocuk için uygunsuz olması kaçınılmazdır. Hastalık riski kullanım süresi uzadıkça artmaktadır.
Çocuklarda bilgisayar kullanımına bağlı bel ağrısından korunmak mümkün mü?
Çocuklarda bilgisayar kullanımına bağlı bel ağrısından ve diğer kas-iskelet rahatsızlıklarından korunmak büyük ölçüde mümkündür. Erişkinlerde olduğu gibi çocuklarda korunma ve ergonomi programlarının etkinliği yapılan çalışmalarla saptanmıştır.
Çocuklar için korunma ve ergonomi programı bel ağrısı, riskleri, bilgisayar kullanımı sırasında belin, ellerin ve vücudun doğru pozisyonda kullanımı, dinlenme, molalar konusunda bilgilendirmeyi ve bilgisayar ekipmanının çocuğa uygun düzenlenmesini kapsar. Bu eğitim programı çocuklara hatta öğretmenlere okulda verilmelidir.
Sırt çantası sağlık sorunlarına yol açıyor
Çocuklar okula giderken çok ağır sırt çantaları taşıyor. Bu çantalar bel sağlıklarını nasıl etkiliyor?
Çocuklarda okul için sırt çantası kullanım sıklığı giderek artmaktadır. Sırt çantası çocuğun eşyalarını taşımayı kolaylaştırırken bazı sağlık sorunlarına yol açabilmektedir.
Sırt çantası kullanımı bel ağrısına nasıl yol açıyor?
Sırt çantası, ağırlığına bağlı olarak mekanik yüklenme ve duruş bozukluğu nedeniyle öncelikle belde, sırtta ve omuzlarda yumuşak dokuları zorlayarak ağrıya yol açar. Ayrıca dolaşım ve solunum sistemi olumsuz etkilenir.
Belde ve omurgada zorlanma; yükün ağırlığı, taşıma postürü, şekli ve yükün yerleştirilmesine göre değişir.
Çocuklarda sırt çantası kullanım sıklığı artıyor mu?
ABD'de yapılan çalışma sonuçlarına göre 40 milyon öğrenci sırt çantası kullanıyor. Sırt çantasına bağlı yaralanma sayısı 2001'de 13.260 iken, 2003'te 21.000.
1999'da 101 doktorun yüzde 58'i sırt çantasına bağlı bel ve omuz ağrısından şikayet olduğunu bildiriyor.
Çocukların bel sağlığı için sağlıklı sırt çantası kullanımı nasıl olmalıdır? Sağlıklı sırt çantası kullanımı şöyle olmalı:
Taşınan ağırlıkların toplamı çocuğun vücut ağırlığının yüzde 15'inden az olmalıdır,
Ağırlık uygun şekilde dağıtılmalıdır,
Uzun süreli taşınmamalıdır,
Geniş ve destekli omuz askıları, bel desteği, bel kemeri, çeşitli bölümleri bulunmalıdır,
Her iki omuzdan asılarak düzgün şekilde taşınmalıdır,
Çantanın taşınma düzeyi kalça veya bel kemeri bölgesinde olmalıdır,
Çanta bel kemeriyle sabitleştirilmelidir.
Sırt çantalarının olumsuz etkilerinden korunmak için ne yapmak gerekiyor?
Bu konuda gerek okul yöneticilerinin gerekse çocukların ve ailenin eğitilmesi, sağlıklı nesillerin yetişmesine katkıda bulunacaktır.
Çocuklarda bel ağrısından korunmada okulda yapılacak şeyler var mı?
Okullar, öğrencilere sağlıklı olmak için bilgi ve beceri kazandırmada çok etkili yerler. Çocuklarda bel sağlığını korumada erken dönemde eğitimin rolü büyük. Büyük bir zaman okulda geçiyor. Okul, alışkanlık kazandırılmasında gereken eğitimin verilmesi için uygun bir yer. Bunun için okul çevresinde bel ağrısı ve kas-iskelet hastalıkları için riskler belirlenmeli ve önlenmelidir.
Bel ağrısından korunmak için okulda şu önlemler alınabilir:
Taşınan çantaların ağırlığının azaltılması ve doğru pozisyonda taşınması konusunda bel koruma eğitimi verilmeli,
Okulda eşyalar için dolaplar bulunmalı, çocuklar az eşya taşıma konusunda ve çantalarını dolaplara koyma konusunda teşvik edilmeli,
Bilgisayar kullanımı sırasında vücudun doğru kullanımı öğretilmeli,
Masa, sandalye yüksekliğine ve çocukların oturma pozisyonuna dikkat edilmeli,
Teneffüste çocukların fiziksel aktivite yapmaları sağlanmalı.
Çocukların bel sağlığını korumada öğretmenlere düşen rol nedir?
Çocukların bel sağlığını korumada öğretmenlere önemli görevler düşmektedir. İlkokul öğretmenlerinin eğitim programlarına bel koruma eğitimi dahil edilmelidir. Böylece okulda bel korunma kavramlarına karşı pozitif davranışın gelişmesi mümkün olacaktır.
Sonuç olarak çocukların bel sağlığının iyileştirilmesinde ailede anne-babalara, okulda da öğretmenlere önemli görevler düşmektedir. Gelişmiş ülkelerde ilkokulda, çocukların eğitim programlarında bel koruma dersleri vardır. Ülkemizde ise çocukların bel sağlığını koruma konusundaki çalışmalar çok yetersiz. Bu konuda bir devlet politikası oluşturulmalıdır.
