Kuş Gribinin İnsana Bulaşması
Bu sürece dair bilgiler, ancak şu ana kadar bildirilen olgular üzerinden tanımlanmıştır ve sınırlıdır. Virüs bulaşan kişide 2-17 gün sonra hastalık ortaya çıkabilir. Genellikle ilk şikayetler 38 derecenin üzerinde seyreden ateş, kas ağrısı, nefes darlığı, öksürük, balgam vb.'dir. Üst solunum yolu bulguları da (örneğin boğaz ağrısı) zaman zaman eşlik edebilir. İshal ve göz enfeksiyonu görülebilir.
Bir seri olguda hastalığın başlangıcından ortalama 5 gün sonra nefes darlığının başladığı bildirilmiştir. Solunum sıkıntısı yanında kanlı balgam da görülebilir. Hastaların hemen hepsinde zatürree gelişir. Hızla ilerleyen solunum yetmezliği, akut solunum sıkıntısı sendromu denen yüksek oranda öldürücü olan klinik tabloya neden olur. Tayland'da bu tablonun hastalığın başlangıcından altı gün sonra oturduğu bildirilmiştir. Çoklu organ yetmezlikleri (kalp, böbrek, karaciğer vb. yetmezlikleri) sık görülmüştür. Hastaneye yatırılan hastalar arasında ölüm oranları yüksektir. Ölüm hastalığın başlangıcından 9-10 gün sonra ve genellikle ilerleyici solunum yetmezliğine bağlıdır.
Bir gribin kuş gribi olmadığı ne kadar zamanda anlaşılabilir?
Virüsün insanda hastalık yapması için gereken süre, yani hastalığın kuluçka süresi genelde 2-5 gün olup, 17. günde çıkan bir vaka bildirildiğinden, 2-17 gün olarak belirlenmiştir. Kişide kuş gribinden şüphelenildiği takdirde alınacak kan, salgı veya doku örneklerinde virüsün olup olmadığının laboratuarda değerlendirilmesi için 24-48 saate ihtiyaç vardır.
Kuş gribi insana bulaştığı her durumda hastalığa yol açar mı? Kuş gribinin zararları
Özellikle bağışıklık sistemi ile ilgili hastalıkları olanlar, kronik bir hastalığı olanlar, yaşlılar ve çocuklar bu hastalığa daha çabuk yakalanırlar. Canlı virüsü alan her kişide virüsün hastalığa yol açacağı düşünülmekle beraber hastalığın seyrinin ve şiddetinin kişiden kişiye farklılıklar gösterdiği görülmüştür. Bu durum kişinin bağışıklık sistemi ile ilgili olabileceği gibi alınan virüsün hastalık yapma potansiyeli, tedavinin başlama zamanı vb. önemlidir. Ayrıca, son dönemde, virüs taşımalarına karşın hastalık belirtisi göstermeyen vakaların varlığından söz edilmektedir.
Çocuğum grip oldu. Kuş gribi olup olmadığını nereden anlayabilirim? Ne yapmalıyım?
Kuş gribi için birtakım risk faktörleri belirlenmiştir. Çocuğunuz bu risk faktörlerinden birine sahipse kuş gribi olabileceğinden sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekmektedir.
Eğer 1 Ekim 2003'den beri hayvan ve insanlarda hastalık etkeni olduğu gösterilen H5N1 virüsünün bulunduğu ülkeler ve bölgelerde yaşayan biri iseniz (Türkiye bu kapsama girmektedir); grip ile ilgili şikayetlerin (ateş, öksürük, baş ağrısı, kas ağrısı, solunum sıkıntısı vb.) başlamasından önceki 7 ila 14 gün süresince aşağıdakilerden bir veya daha fazlasının bulunması risk faktörüdür. Bunlar: Yaşayan veya ölü kanatlılara 1 metreden daha yakın mesafede bulunma İçinde evcil kümes hayvanlarının halen ya da 6 hafta öncesine kadar barındığı ortamlara maruz kalma Kuş gribi olduğu düşünülen bir kişiyle konuşma ya da dokunma mesafesinde korunmasız temas Ciddi zatürree veya ölümle sonuçlanan açıklanamayan solunumsal bir hastalığı olan kişilerle korunmasız temas Eğer bu risk faktörlerinden biri ya da daha fazlası kendinizde ya da yakınlarınızda, bulunuyorsa zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.
Kurtulmak için ne yapmalıyım? Kuş gribi nasıl yayılır
Hastaneye vakit geçirmeden başvurmalı ve hekimlerin ve tüm sağlık personelinin önerilerine uymalısınız.
Kuş gribi olursam karantinaya mı alınacağım?
H5N1 bulaştığı kanıtlanmış kişiler mutlaka hastaneye yatırılmalı ve izole edilmelidir. Ancak hastalığın bugün için insandan insana bulaşması söz konusu olmadığından, insanların karantina altına alınması söz konusu değildir. Kuş gribi görülen ve hayvan ölümlerinin yaşandığı çiftlikler karantina altına alınırlar.
Kuş gribi olduğum halde hastaneye gitmeyip kendi kendime baksam ne olur? Başka insanlarla temas kurmamam yeterli olmaz mı? Kuş gribi ppt
Bulaştırıcılık açısından başka insanlarla görüşmemek onları koruyabilir, ancak kuş gribi olan bir kişinin hastaneye başvurması zorunludur ve eğer hastalık oluşturma gücü yüksek bir virüs tipi (örneğin H5N1) bulaştıysa zaten başvurmak durumunda kalacaksınız, çünkü hastalık ciddi ve ağır seyretmektedir.
Kuş gribi olursam bana ne tür bir tedavi uygulanacak? Bu tedavi gerçekten işe yarayacak mı?
Her şeyden önce hastaneye yatırılarak klinik izleme sağlanacaktır. Uygun tanısal testler yapılacak ve antiviral tedaviye başlanacaktır. Gerekli durumlarda oksijen ve ventilatör (mekanik solunum cihazı) desteği sağlanacaktır. Tedavinin etkinliği net değildir. Hastalık, kaydedilmiş vakalara göre, yüzde 50 ölümcül seyretmektedir.
Kuş gribi olduğundan şüphelendiğim bir tanıdığım var. Ne yapmalıyım?
Tanıdığınızı hastaneye başvurması için uyarmalısınız. Zira antiviral tedavi ilk 48 saat içerisinde verilirse etkili olmaktadır. Bunun dışında hasta olan kişiye yaklaşırken korunma önlemlerini de almanız gerekmektedir.
Kuş gripli bir insanın kan vermesi tehlikeli midir?
Evet. Virüs kanda da bulunabileceğinden (tıpta bu duruma viremi denir), kan yoluyla hastalık bulaşacaktır. Öte yandan insanda kuş gribi hastalığı kanamayı durduran trombosit adı verilen hücrelerin azalmasıyla, yani kanamaya eğilimin artması ile seyredebilir. Bu durumda kişinin kan vermesinden ziyade kan alma ihtiyacı olacaktır.
Kuş gribi insan cildi üzerinde barınabilir mi? Sabunla yıkayınca sorun çözülür mü?
İnsan cildinde virüs bir süre barınabilir. Sabun ile dezenfeksiyon diğer pek çok mikroorganizmada olduğu gibi bunda da önemlidir. Virüsün yaygın kullanılan pek çok dezenfektanla etkisizleştiği gösterilmiştir.
Diğer grip türlerinde olduğu gibi kuş gribi için de kış mevsimi daha mı tehlikeli?
Göçmen kuşların göçünün gerçekleştiği aylar sonbahar aylarıdır, aralık ayma kadar göçler sürmektedir. İnsanların bağışıklığının daha düşük olduğu aylarsa kış aylandır. Bu durumda bu ayların daha riskli bir dönem olduğu teorik olarak söylenebilir. Ancak yaz aylarında da tavuklarda salgının ve insanda hastalığın bildirildiği olmuştur.
Hangi laboratuarlarda "güvenli" teşhis konabilir?
VVHO'nun Küresel Grip Ağı'mdaki pek çok laboratuar bu testleri yapmak için gerekli teknolojiye, tıbbi cihazlara ve deneyimli personele sahiptir. Yatak başı testler de üretilmiş olmasına rağmen bunlar henüz yeteri kadar güvenilir ve yeterli testler değildir. Ülkemizde olası vakaların örneklerinin Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi Başkanlığı Ulusal İnfluenza Laboratuarı'na ve İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Viroloji Laboratuarı'na gönderilmesi önerilmektedir.
Kuş gribinin teşhis edilememesi mümkün müdür? Kuş gribi vakası
Hastalığın çok hızlı seyretmesi nedeniyle teşhis için kısıtlı bir süre vardır. Kuş gribi olmasından şüphelenilen hastaların teşhisi, alman sürüntü, kan ve doku örneklerinin uzman laboratuarlarca incelenmesiyle konulabilir. Ancak hasta olan kişiden örneklerin gerektiği gibi alınması ve örneklerin laboratuara taşınmasının kurallara uygun olarak gerçekleştirilmesi gerekir. Aksi takdirde kişi kuş gribi olduğu halde örnekler yanlış sonuç verebilir.
