Sezaryen Doğum Nedenleri
Bebeğin Ters Gelmesi
Çoğu çocuk doğum tarihinde başı aşağıya gelmiş şekilde durur. Dolayısıyla doğumda önce baş dışarı çıkar ve leğen ağzında baş bulunur. Ancak, çocukların doğum anında makattan gelmeleri de sıklıkla rastlanan bir şeydir. Bu durumda leğen ağzında çocuğun makatı ya da ayakları bulunur, başı ise kaburgaların yakınındadır. Çocuğun bu özel konumu çoğunlukla dışarıdan yoklandığında da anlaşılabilir. Klinikte çocuk, dışarıdan döndürme denen yöntemle döndürülerek normal konuma getirilebilir. (Ancak anı bebek ölümüne yol açabileceği için bu yöntem artık uygulanmıyor -tıbbi redaktörün notu.)
Dışarıdan döndürme ve Adım Adım Sezeryan
Burada çocuk, dışarıdan, annenin karın örtüsü üzerinden yapılan belli el hareketleriyle normal konuma döndürülmeye Çalışılır. Bu önlem sırasında, komplikasyonları zamanında saptayabilmek için çocuğun kalp atışlarının mutlaka düzenli izlenmesi gerekir. Ender durumlarda (yüzde birin altında) bu işlemle plasentanın dölyatağı duvarından çözülmesi ya da göbek kordonunun çocuğun etrafına dolanması söz konusu olabilir. O nedenle dışarıdan döndürmeyi yalnızca çok deneyimli hekimler yapmalıdır. Güvenlik açısından, komplikasyon çıkması durumunda hemen sezaryen yapabilmek için tam bir ameliyat ekibi de hazır olmalıdır.
Bu yöntem belirli koşullar altında uygulanır ve vakaların yarısından çoğunda çocuğun kafa konumuna geçmesi sağlanır.
"Hint köprüsü"
Dışarıdan döndürmeye kıyasla daha yumuşak bir yöntem, Hint köprüsü denen uygulamadır. Bu egzersiz her ne kadar yumuşak diye nitelense de, tümüyle tehlikesiz sayılmaz. Dolayısıyla, bu yöntemin sizin özel durumunuza da uygun olup olmadığını mutlaka doktorunuza ya da ebenize sormalısınız. Ayrıca ebeniz egzersizi nasıl yapacağınızı size ayrıntısıyla gösterecek ve ilk uygulamada sizi yönlendirecektir. O nedenle biz burada Hint köprüsünü kısaca betimlemekle yetiniyoruz:
Hint köprüsü, çocuğun makat gelişi konumunda bulunması halinde gebeliğin 35. haftasından itibaren uygulanabilir. Bu egzersizin amacı, çocuğun kendiliğinden doğru konuma dönmesini sağlamaktır. Kadın —yastıklarla, hatta bir sandalyeyle desteklenmiş olarak—kalçası yukarı kalkmış durumda yatar. Bu sırada kasların çok gergin olması önemlidir. Kadın bu konumda 15-20 dakika kadar kalır. Ayrıca mide dolu olmamalıdır, yani bu egzersizi yemeklerden hemen sonra yap manialısınız. Bulantı ya da ağn olursa hemen kesin. Lütfen bu egzersizi yalnızken ve kendinizi kötü hissettiğinizde yardıma çağıracak kimse yokken yapmayın.
Problem bu şekilde ortadan kalkmazsa, çocuğun hangi yoldan doğacağını düşünmek gerekir. Makat gelişi konumundaki çocuklar, vücut ağırlığı 3,5 kiloyu aşmıyorsa ve annenin leğen ölçüleri sınırlama getirmiyorsa çoğunlukla vajinadan doğurtulur.
Moksalama Nedir
Birçok ebe, dışarıdan döndürmeye ve Hint köprüsüne alternatif olarak, akupunkturun özel bir biçimi olan moksalamayı (moksibüsyon) önerir. (Bu yöntem de pek kullanılmamaktadır -tıbbi redaktörün notu.)
Çocuğun ağırlığı ultrason muayenesiyle tahmin edilebilir. Hiçbir tehlikesi olmayan bu muayenede ayrıca baş çapı ve göğüs kafesi çevresi de belirlenebilir. Ölçüm sonuçlarının birbirine oranı, makattan gelişte vajinal doğumun riskiyle ilgili belli bir değerlendirme sağlar. Sonuçlar makattan doğuma izin vermiyorsa, kadın doktoru sezaryen tavsiye eder ve bu da birincil keşidir. Durum böyleyse, müdahale çocuk olgunlaştıktan sonra (gebeliğin 37. haftasından sonra), ayrıca mümkünse kasılmalar başlamadan ve su kesesi patlamadan önce gerçekleştirilmelidir. O nedenle, makat konumundaki sezaryen ameliyatlarının çoğu gebeliğin 37. ve 39. haftaları arasında yapılır. Bu planlanmış ameliyatta ağrı kesici olarak peridüral anestezi çok uygun olmaktadır.
Makat gelişi yüzünden doğum sezaryenle yapıldığında bile, yeni doğan çocuk önceden dölyatağında almış olduğu konumdan dolayı belli özellikler gösterebilir: Bu çoklar genellikle vücudun orta yerinden bükülmüş duruş doğumdan sonra daha bir süre sürdürürler, başları olağana kıyasla çoğunlukla biraz daha dar ve uzundur, akat doğumlarından sonra kalça eklemlerinin sonografiyle incelenmesi, yeni doğana uygulanan zorunlu bir muayenedir ve çok önemlidir.
Sezeryan İle Doğum ve Makattan doğma
Vajinal bir makat doğumunda çocuğun önce makatı, ardından göbek kordonuyla birlikte karnı gelir. Göbek kordonu doğum sırasında plasentayla bağlantıyı hâlâ sürdürür, özellikle de yaşamsal önem taşıyan oksijenin iletimini sağlar. Göğüs kafesi doğum kanalından çıkar çıkmaz, onu izleyen baş doğum yolunun en dar yerinde bulunmaktadır. Bu sırada göbek kordonu çocuğun başıyla annenin leğen kemikleri arasında sıkışabilir. Bu esnada çocuğa göbek kordonu üzerinden oksijen iletimi kesilir. Doğum süreci normal bir şekilde işlerse çocuk için tehlike yoktur. Ancak doğumun bu evresinin uzun sürmesi çocuğun oksijensiz kalmasıyla sonuçlanabilir. Böyle komplikasyonlardan kaçınmak için—daha önce de belirttiğimiz gibi—çocukta ağırlık tahmini ve çap ölçümü yapılır. Zaten makattan
doğum ancak deneyimli uzman doktorlar tarafından yürütülebilir.
Çoğul doğum söz konusuysa
Çoğul gebelik bütün katılımcılar için büyük bir meydan okuma demektir. Üçüzler, hele dördüzler mutlaka sezaryenle doğurtulmalıdır, çünkü bu durumda normal doğum yaptırılırsa, komplikasyon olasılığı çok yüksektir. Çoğul gebeliklerde erken doğum ve çocuklarda konum anomali -
si oranlarının çok yüksek olması da bir başka risk faktörüdür. İkiz gebeliklerde bu oran yüzde 50 dolayındadır. O nedenle çoğul gebelikler çoğunlukla vaktinden önce sezaryenle sonlandırılır.
İlk çocuğun konumuna bağlı
Yine de, çocukların tahmin edilen ağırlığı 2.000 gramın üzerindeyse, birçok durumda vajinal doğumun sorumluluğu üstlenilir. Ancak böyle bir karar için koşul, ilk çocuğun baş konumunda olmasıdır. Öndeki bebek makat konumunda ya da enine konumdaysa, sezaryenden kaçış yolu yoktur. İkinci çocuğun konumu doğum biçimine karar verme açısından önem taşımaz, çünkü ilk çocuk doğduktan sonra yer koşullarının büyük ölçüde iyileşmesi sonucu çoğu kez kendiliğinden doğru konuma döner.
İkinci çocuk
yine de anormal konumda kalırsa, doğum yolunun önemli ölçüde genişlemiş olması sayesinde ebe ya da doktorun ustaca müdahalesiyle çoğunlukla konumu düzeltilebilir.
