Bakterilerde Mutasyon
Belsoğukluğu ve ortakulak iltihabı gibi bakteriyel hastalıklara karşı antibiyotikler kullanılır. Antibiyotikler bakterilerin büyümesini engeller ve onları öldürür. Bazen bu maddeler hastalık yapıcıya hiç etki yapmayabilir. Yani hastalık yapıcılar antibiyotiklere karşı direnç (=rezistens) kazanır. Bakteriler bu rezistens özelliklerini döllerine de nakleder. Buradaki dirençlilik mutasyonla kalıtlanabilir bir özelliktir.
Böyle bir mutasyonun miktarını belirlemek için bakteri kültüründe koloni sayım testi kullanılır. Bunun için alınan örnek çeşitli basamaklarda seyreltilir. En son seyreltme basamağından 1 mi kadar sıvı alınır ve besi plakasına ekilir. Daha 24 saat sonra, çoğalma kabiliyetindeki her bakteri hücresinden bölünmelerle, çıplak gözle dahi görülebilecek büyüklükte koloniler meydana getirilir. Test plakasının üzerindeki kolonilerin sayısı, ekilen 1 mi seyreltilmiş kültürdeki canlı bakteri sayısına eşdeğerdir. Örneğin, 30 koloni varsa 1 ml'lik seyreltilmiş basamakta 300 bakteri bulunur. Toplam olarak 1:107 kadar seyreltilme olmuşsa, ilk baştaki bir mililitre bakteri kültüründeki bakteri sayısı 300 x 107= 3 x 109 adet olarak hesap edilir. Bu sayıya bakteri kültürünün TİTER'i denir.
Yukarıda yapılan deneye paralel olarak yürütülen bir başka deneyde, 0,1 mi seyreltilmemiş bakteri kültürü, antibiyotikli bir besi ağarına ekilirse, 3 x 108 bakteriden sadece dirençli olanlar çoğalma gösterir. Örneğin, burada 60 koloni sayılmışsa, 5 milyon bakteriden yalnız bir rezistens mutant meydana gelmiş demektir. Bir mutasyon olayının gerçekleşmesi olasılığına MUTASYON ORANI adı verilir. Bu oran bizim örneğimizde 2 x 10~7, yani 5 000 000'da birdir.
