Glikoliz Nedir, Glikoliz Evresi
Glikoz doğada çok yaygın olan bir monosahkariddir. Hücreler glikozu özel bir yolla yıkar. Bitki ve hayvanlar, burada açığa çıkan enerjiyi, yaşamsal işlevlerini devam ettirebilmek için kullanır. Glikoz yıkımının ilk bölümüne "GLIKOLIZ" yani "ŞEKER PARÇALANMASI" denir.
Glikoliz sitoplazmada olaylanır. Glikoz, tepkime zincirinde iki molekül "PIRUV1K ASİDE" ayırılır. 6-C-atomundan oluşan glikoz iki C3 molekülüne ayrılır. Şeker parçalanması glikoz molekülünün aktivasyonu ile başlar. Burada ATP kullanılarak Glikoz-6-fosfat oluşur. Tepkimenin seyri aşağıdaki gibidir: (1) Bu tepkime endergoniktir. Glikoz-6-fos-fat, glikoza göre enerjice daha zengindir. Bu nedenle de tepkimeye daha hazırdır. Böylece glikoz aktive edilir. Glikoz-6-fosfat hekzokinaz enzimi ile katalizlenir ve bütün fosforilize olan maddeler gibi, hücreyi terk etmez; zira membran bu maddeyi geçirmez. Bu maddeler hücrenin tepkime bölgesinde kalır. Glikoz-6-fosfat daha sonra fosfo-glikoizomeraz enzimi ile fruktoz-6-fosfata değişir. (2) Bu da bir molekül ATP kullanılarak, fosfofruktokinaz enzimi ile tekrar fosforilize olur ve fruktoz-1, 6-bisfosfat (3) meydana gelir. Bu da daha sonra iki C3 molekülüne ayrılır. Bunlar (4) "Gliserin aldehit-3-fosfat" ve (5) "dihidroksiaseton-tbsfat"dır. Bu iki molekül birbirleri ile izomer olup, kimyasal bir denge içindedir. Gliserin aldehid, glikolizin sonraki basamağında "Gliserin asidi"ne okside olur. Bu oksidasyonda korboksil grubu da fosforilize olur ve "Difosfogliserikasit" (6) meydana gelir. Aldehidin aside oksidasy-onu glikolizin enerji açığa çıkaran basamağıdır. Fosfat grubu anorganik fosfattan kökenlenir. Difosfogliserikasit başta üç fosfogliserik asit (7), sonra iki fosfogliserikasit (8) ve daha sonra da fosfofenolpirüvikasit (9) üzerinden "PİRÜVİKASİDE" (10) dönüşür. (anaerobik glikoliz)
Glikoliz sonucunda, her glikoz molekülüne karşılık 2 mol ATP, net kazanç olarak ortaya çıkar. Bundan başka, sonraki tepkimelerde kullanıma hazır, iki mol indirgenmiş NADH+H+ koenzimi oluşur. (biyokimya glikoz ppt)
Glikozun yeniden yapımın (=Glikoneogenez) da, örneğin karaciğerde "GLİKOJEN"in oluşumu, glikolizin dönüşürlüğü ile olmaz; yani "Glikoz-6-fosfat"ın "Glikoz-1,6-bisfosfat'dan oluşumu için, özel bir enzim gerekir. Bu enzime "HEKZOKİNAZ" enzimi adı verilir.
