İz Elementleri Nedir

İz Elementleri

Bu maddeler vücut için kaçınılmaz olup, en küçük mik­tarda olsa bile organizmaların gereksinim duyduğu madde­lerdir. Bu elementler canlıların sağlıkları açısından çok büyük önem taşır.

En önemli iz elementleri olarak Bor (B); Kobalt (Co); Krom (Cr); Bakır (Cu): Flor (F); Demir (Fe); İyot (İ); Mangan (Mn); Molibden (Mo); Selenyum (Se); Silisyum (Si); Kalay (Sn); Vanadyum (V) ve Çinko (Zn) bilinmekte olup, bunların insan vücudundaki oranı %0,01'den daha azdır. (iz elementi)

Bir elementin genel durumu atomların yapısı ile belirlenir

Atom o elementin en küçük birimi olup, o elementin tüm özelliklerine sahip­tir. Buna karşın atomlar da kendilerini belirten subatomar birimlerden oluşur. Fizik­çiler atomu en azından yüzden daha fazla parçaya ayırmışlardır. Bunlardan sadece üçü hem biyolog hem de kimyacılar için önem taşır. Bunlara"NÖTRON", PRO­TON" ve"ELEKTRON"adı verilir. Nötron ve protonlar birbirlerine çok sıkı bir şe­kilde yerleşmiş olup, atomun merkezinde sıkı bir çekirdeği oluşturur. Elektronlar çekirdeğin etrafında yaklaşık ışık hızı ile hareket eder. Elektron ve protonlar elektrik yüklüdür. Her elektron negatif, her proton ise pozitif yüklü bir birim taşır . Nötron ise isminden de anlaşılacağı gibi, elektriki olarak nötraldir; yani yüksüzdür. Kütlenin verilmesinde kullanılan alışılmış birimler, örneğin gram yerine ölçü birimi olarak, İn­giliz bilim adamı John Dalton'a izafeten, "DALTON" kullanılır. Nötron ve proton­ların her birinin kütle ağırlığı bir "Dalton"dur. Bir elektronun kütlesi, aynı atomdaki bir proton veya nötronun 1/2000 'sine denk düştüğünden, bir atomun kütlesinin he­saplanmasında elektronları dikkate almayabiliriz.

Düzen Sayısı ve Atom Ağırlığı


Elementlerin atomları subatomar parçacıklarının sayıları ile ayırt edilir. Bir ele­mentin tüm atomları çekirdeklerinde aynı sayıda proton içerir. Bu sayı söz konusu element için karekteristik olup, her elementin sembolünün sol tarafına eğik olarak ya­zılarak ifade edilir. Örneğin He diye yazıldığında helyum elementinin bir atomu­nun çekirdeğinde iki adet proton içerdiği anlaşılır. Nötron sayısı, bir atom çekirde­ğindeki proton ve nötronların toplam sayıları; yani kütle sayısından elde edilir. Küt­le sayısı elementin sembolünün sol üst köşesinde verilir . Bir helyum atomu için bu durumu " \ He" diye yazabiliriz. Düzen sayısı proton sayısını verdiği için, kütle sa­yısından düzen sayısı çıkarılarak nötron sayısı elde edilir. Yani f He 'da iki de nöt­ron olduğu böylece ortaya çıkar. Bir sodyum atomunda (f/Na)l 1 proton, 11 elektron ve 12 nötron vardır. En basit atom yapısına sahip hidrojen (/ H)de nötron bulunmaz, bu elementin sadece bir nötronu ve onun etrafında dönen bir elektronu vardır. Bir atomun kütlesi çekirdeğinde yoğunlaşır. Hem nötron hem de protonların bir dalton-luk kütlesi olduğundan, bu ölçüt atomun da kütlesini bize verir. Buna da "Atom Ağır­lığı" denir. Atom ağırlığı bir atomun kütlesini ifade eder. Atom ağırlığı; yani görece­li atom kütlesi boyutsuz bir büyüklüktür, bu nedenle de dalton olarak ifade edilmez. Bu yüzden Helyumun atom ağırlığı dörttür (tamı tamına 4,032 'dir).