Kolon Kanseri Tedavi Seçenekleri
Kanser tedavisi ve bu tedavilerin sonuçları ameliyat tekniklerinde ve ilaçlardaki gelişmeler sonucu son birkaç on yıldır büyük ilerleme gösterdi. Kanserin nasıl ilerlediği ve tedaviye nasıl cevap verdiği konularındaki bilgimizin artmasının da bunda bir rolü var. Kolorektal kanser tanısı almış olmak önemlidir, ama her evresinde uvgun tedavi seçenekleri vardır.
Kolon Tedavisi
Çoğu durumda kolon kanseri tanısı ivedilikle ameliyat yapılmasını veya hemen tedaviye başlanmasını gerektiren acil bir durum değildir. Uzmanlardan oluşan ekiple bir araya gelmek, onlardan tedavi seçeneklerini dinlemek, onların önerilerini tartışıp değerlendirmek için zaman vardır. Hekimlerle görüşebilir, ikinci bir görüşe başvurabilir, klinik deneyleri araştırabilir ve sizdeki kanserin tedavisinde deneyimli bir tedavi merkezi seçebilirsiniz.
Tedavi seçenekleriniz kanserin evresi ve bulunduğu yer, genel sağlık durumunuz, başka bir rahatsızlığınız olup olmadığı, yaşınız ve bireysel tercihleriniz gibi çeşitli faktörlere bağlı olacaktır.
Tedavi seçenekleri konusunda en iyi değerlendirmeyi kanser uzmanları yapabilir, ancak sizin tercihleriniz ve seçimleriniz de tedavi planının önemli bir parçasıdır. Ne kadar tedavi istediğinize karar vermeye hakkınız var. Bazı durumlarda, insanlar mümkün olan en agre-sif tedaviyi yeğler. Bazıları sınırlı tedavi ister ya da tedavi istemez veya sadece belirtileri kontrol altına almak için palyatif tedavi isterler.
Kolon Tedavi
Bunlara karar verirken kanserlilerle çalışma deneyimi olan bir psikologa danışmanızın yardımı olabilir. Büyük kanser tedavi merkezlerinde bu alanda deneyimli psikologlar bulunur. Hekiminiz ve tedavi ekibiniz de sizi iyi bir psikologa yönlendirebilir.
Prognoz Nedir, Sonuçla İlgili Bir Öngörü
Tedavi sırasında hekiminiz bir prognoz belirler, yani kanser ve tedavisinin sonucu hakkında bir öngörüde bulunur. Hastalıkla ilgili daha çok bilgi elde ettikçe ve sizin tedaviye verdiğiniz cevap değerlendirildikçe prognoz değişebilir.
Kolorektal kanserde prognoz pek çok etmene bağlıdır:
Kanserin hangi evrede olduğu: Tümör barsak duvarını ne kadar tutmuş ve lenf nodlanna sıçramış mı? (Tümörün büyüklüğü bu evrede o kadar önemli değildir.)
Yineleyen kanser: Tedavinin ardından kanser nüksetmiş mi?
Metastaz yapan kanser: Kanser diğer organlara yayılmış mı?
Kanserli bireyin yaşı ve genel sağlığı
Tedaviye verilen yanıt ya da bünyenin tedaviyi ne derece kaldırdığı
Kanda ameliyat sonrası (kanser hücrelerinin bulunduğunu gösteren bir madde olan) karsinoembriyonik antijen (CEA) düzeyi
Beş yıllık sağkalım ve iyileşme oranları için istatistikleri bulabilirsiniz. Tıp uzmanları klinik araştırmalar sırasında bu istatistikleri kanserli farklı gruplardan insanların prognozlarım karşılaştırmak ve kanser hastalarının olası prognozlarım saptamak için kullanırlar. Bu istatistikler aklınızı karıştırabilir ve bazen de korkutucu olabilir.
Kolon kanseri bitkisel tedavi
Sizinle ilgilenen ekibin prognozunuza ilişkin söylediklerini bilmeniz önemlidir, çünkü prognoz ne kadar tedavi gerektiği ve sizin du-rumunuzdakilerin çeşitli tedavi seçeneklerinin uygulanmasının ardından genellikle ne kadar süre sağ kaldıklarıyla ilgilidir. Bu size tedavilerle ilgili kararları vermeniz ve geleceğinizle ilgili planlar yapmanız için bir çerçeve sağlar.
Öte yandan bu görüşlerin ve rakamların, kanseri sizinkine benzer insanlara ilişkin toplanan verilere dayalı olduğunu unutmamak daha önemlidir. Prognoz kanser ve tedavinin sizin üzerinizdeki sonuçlarının ne olacağına ilişkin sağlam bir kestirimdir, kesin değildir.
Her kanser kendine özgüdür, tıpkı her kanserli insanın kendine özgü olduğu gibi. Kimi zaman kötü bir prognoza karşın kişi çok iyi bir gelişme gösterir. Ayrıca prognoz zamanla ve tedaviye verilen yanıtla da değişebilir. Hekiminizden prognozunuzun ne anlama geldiğini ayrıntılı olarak size açıklamasını isteyin.
Tedavi Yaklaşımlarını Gözden Geçirelim
Hem kolon hem de rektum kanseri tedavisinde hemen her zaman ameliyat yapılır ve radyoterapi ya da kemoterapi de uygulanabilir. Üçü birlikte de uygulanabilir. Kolon ve rektum kanseri tedavileri pek çok açıdan birbirine benzer. Aradaki farklılıklar—ve metastaz yapan kanserle ilgili bilgiler—kolon ve rektum kanserlerine özel tedavilerle ilgili bölümlerde ele alınacaktır.
Ameliyat
Kolorektal kanserde esas tedavi primer tümör veya tümörlerin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Kanseriniz polip aşamasındaysa ya da ufak bir bölgedeyse büyük olasılıkla size gerekecek olan tedavi sadece ameliyat olacaktır. Lenf nodlanna sıçramamış evre I ve evre II kanserler için ameliyatın ardından kemoterapi yapılmaksızın beş yıllık sağkahm oranı %80-90'dır.
Ameliyatta genellikle kolon veya rektumda kanserin bulunduğu kısımla birlikte kanserin her iki yanında kolonun sağlıklı bölümlerinden de bir parça çıkarılır. Cerrah, kolonu yerinde tutan dokuyu (me-zenter ya da barsak askısı) ve komşu lenf nodlarını da alacaktır. Çıkarılan lenf nodlarının sayısı evreyi ve prognozu belirlemekte önemli olabilir.
Ameliyatta ne olur. Kolon veya rektum ameliyatı hazırlığında her zaman şart olmamakla birlikte genellikle, tüm barsağı olabildiğince boşaltmak için laksatif veya lavman kullanılır ve ameliyattan en az sekiz saat önce yemek kesilir. Genel anesteziyle uyutulursunuz ve ameliyat sırasında nefesinizin düzenlenmesi için boğazınızdan bir tüp geçirilir.
Karından yapılan ameliyatta, kanserin ve komşu dokuların bir kısmının çıkarılıp ardından anastomoz adı verilen bir işlemle barsağın iki ucunun tekrar birleştirilmesi için karında 20-30 santimetrelik bir keşi yapılır.
Ameliyatın ardından iki ya da üç gün bir miktar ağrınız olur. Ağrıyı dindirmek için morfin veya diğer ağrı kesiciler verilir. Yemek yiyemezsiniz, damardan sıvı besin verilir. Birkaç gün geçtikten sonra yemek yiyebilmeniz gerekir ve barsaklarmız da yeniden çalışmaya başlar, ancak normal çalışmaya başlaması birkaç gün alabilir. Kolo-rektal ameliyatın ardından hastanede kalış süresi genellikle dört ile sekiz gün arasındadır, ama tam iyileşme iki ay kadar sürer.
Bazen oldukça karmaşık bir ameliyat olabilen rektum ameliyatının ardından barsağın yeniden çalışmaya başlaması için daha uzun zaman gerekebilir, ayrıca birkaç günlüğüne dren de yerleştirilebilir. (Dren, sıvının boşaltılmasına olanak vermek için ameliyat bölgesine yerleştirilen bir tüptür.)
Bazı hastalarda, kanseri çıkarmak için karından yapılan ameliyat yerine minimal girişimsel yöntem (laparoskopi) uygulanabilir. Lapa-roskopik ameliyatta cerrah kolon veya rektuma ulaşmak için birkaç ufak keşi yapar. Laparoskopik ameliyatın ardından iyileşme süresi abdominal ameliyata göre daha kısadır. Laparoskopik ameliyata hazırlık ise abdominal ameliyat hazırlığıyla aynıdır.
Her iki tip ameliyatta da barsağın tekrar normal çalışmaya başlamasını sağlamak için barsak uçlarını birleştirmek ender olarak olanaklı olmayabilir. Bu gibi durumlarda barsak ucu karın duvarına ağızlaştırılır (ostomi) ve atıkların bedenin dışına yerleştirilen çıkarılabilir bir torbaya geçmesine olanak verilir. (Bu işleme, ağızlaştırma kolona yapıldıysa kolostomi; ince barsağa yapıldıysa ıleostomi adı verilir.) Bu işlem geçici olabilir ve ameliyat edilen bölgenin iyileşmesi için zaman sağlar; 6-8 hafta sonra genellikle kapatılabilir. Ender olarak de kolonu tekrar birleştirmek veya anal kasları olduğu gibi bırakmak olanaklı olmaz, bu gibi durumlarda ağızlaştırmanın kalıcı olması gerekir (bak. s. 95 Kolostomiyle Yaşamak).
Ameliyatın olası yan etkilerini. Ameliyat teknikleri son yıllarda çok gelişti. Bununla birlikte ameliyat sırasında kanama, bacaklarda kan pıhtısı, enfeksiyon, komşu organ, kas veya sinirlerin zarar görmesi gibi istenmeyen sonuçlar olabilir. Bu durumda barsak hareketlerinin düzensiz olması, ishal, dışkıyı tutamama ve idrar yolu veya idrar kesesiyle ilgili komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Rektum ameliyatının ardından erkeklerde ereksiyon ve boşalma sorunları olabilir, kadınlar ise libido kaybı yaşayabilir. Diğer ameliyat sonrası etkiler arasında kolon veya rektumda yapışma veya nedbe dokusundan kaynaklanan tıkanıklıklar (obstrüksiyon) ve diğer sorunlar sayılabilir. Bu etkiler kalıcı da olabilir geçici de. Kolon ameliyatlanyla karşılaştırıldığında rektum ameliyatı sonrasındaki komplikasyonlar daha yaygındır.
