Hemodiyaliz Komplikasyonları
Üç kısmıda incelenmektedir:
a) Damar yoluna bağlı komplikasyonları
Tromboz, enfeksiyonlar, septisemi, anevrizma, kardiak aut-put'ta artış görülmektedir. Gerekli önlemler alınmalı, şant ve fîstülün korunması konusunda hastalar eğitilmelidir.
b) Akut komplikasyonlar: Bunlar;
Disequilibrium (dengesizlik) sendromu: Kan ile beyin arasında gelişen osmotik gradient farkına bağlı olarak serebral ödem oluşması ve kafa içi basmcmm artması ile görülen bir sendromdur. Diyalizdeki osmotik gradient farkı, kan-beyin bariyeri nedeniyle beyin üresinin kan üresi kadar hızlı azalmamasına bağlıdır. Baş ağrısı, bulantı-kusma, kramplar, huzursuzluk, konfuzyon, hipertansiyon, senkop, aritmiler, konvülsiyonlar, beyin kanaması görülmektedir. Gelişmemesi için diyalize yeni alınacak hastalarm ilk diyalizlerinde küçük alanlı diyalizer kullamlmah, kan akım hızlan düşük olmalı ve diyaliz süresi daha kısa olmalıdır.
Hemodiyaliz Komplikasyon
Hipotansiyon Hastalarda %20-55 arasında görülebilmektedir. Hipotansiyonun nedenleri;
Ultrafiltrasyonla sekonder olarak gelişen ekstrasellüler hacim azalması Düşük sodyumlu, düşük osmolaliteli sıvı kullanımıyla ekstrasellüler ve intrasellüler kompartımanlar arasında sıvı kayması
Düşük sodyum diyalizi ile vazodilatasyon yapan prostaglandinlerin sahnımmın provakasyonu
Asetatlı diyalizat kullanımı
Üremik hastalardaki otonom yetersizlik ve antihipertansiflerin kullanımı.
Korunmak için iki diyaliz arasında az kilo alınmalı, yüksek sodyumlu diyalizat kullanılmalı, bikarbonat diyalizi tercih edilmeli, tuz alımı kontrol edilmeli, hipotansiyon eğilimi olan hastalarda geniş yüzeyli diyalizerler kullanılmamalıdır.
Ateş ve endotoksemi; Pirojenik reaksiyon, enfeksiyon ve nadiren de sıcak diyalizat kullanımı sonucu görülmektedir.
Hava Embolisi: Nadirdir. Sml'den fazla miktarda hava verilmesi problemlere yol açar. Fistül etrafından, setlerden yapılan heparin ve perfuzyonlar sırasında bozuk setlerin kullanımı, diyaliz sonunda kalan sıvının verilmesi, soğutulmuş diyalizatm aniden ısıtılması ile ortaya çıkabilmektedir.
Hemorajiler: Sürekli hemodiyaliz tedavisi görenlerde heparinizasyona bağlı GİS, subdural hemotom, retroperitoneal hemotom, deri içi kanamalar görülebilmektedir.
Priapism: Yüksek hematokrit ve hipovolemi seksüel uyanlara yol açabilmektedir.
Kramplar: Ayak, baldır ve ön karın kaslarında %10-15 oranında görülmektedir. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte ultrafîltrasyonun aşın sıvı kaybma neden olduğu ileri sürülmekte, hipoksi ve düşük sodyumlu diyalizat kuUanımının da kramplara neden olduğu belirtilmektedir.
c-Kronik Komplikasyonlar: Hemodiyaliz endikasyonları
Hipertansiyon: Hastaların %90'ında görülmektedir. Nedenleri; Volüm artışı veya renin sekresyonunda artma, nörolojik stümülasyondur.
Perikard ve Peritonda Sıvı: Perikardit, üremi, enfeksiyon, kreatinin yüksekliği, yetersiz diyaliz, aşın heparinizasyon, asidozis perikard ve peritonda aşın sıvı birikimine neden olan en önemli faktörlerdir.
Hiperlipidemi ve atherosklerozis
Enfeksiyon: İmmün sistemin zayıflaması sonucu gelişmektedir.
Polinöropati: Sinir sisteminin etkilenmesine bağlı görülmektedir.
Renal osteodistrofi: Sekonder hiperparatiroidizm, alüminyum toksisitesi ve amiloidozise bağlı olarak gelişmektedir. Ayrıca bu hastalarda D vitamini metabolizması bozulmuştur.
Hepatitis (B ve C) ve AİDS: Hasta ve taşıyıcı kimselerin kontrol edilmeden diyalize alınması, vasküler giriş bölgelerinde enfeksiyonun gelişmesi, aseptik tekniğe uyulmaması, hijyen şartlarının yetersizliği, hastalara sık kan verilmesi gibi nedenlerle oluşmaktadır.
Anemi: Nedenleri; eritroprotein hormonunun yapımının azalması, diyalizde kan kayıplarmm olması, demir eksikliği, kemik iliğinin baskılanması, alüminyum birikmesi, enfeksiyonlardır.
Psikolojik Problemler: Manik-depresif sorunlar, sosyal durumda değişme, libido kaybı, depresyon, yaşam stilinde değişiklik en sık görülen problemlerdir.
Kaşıntı: Sebebi her zaman belli değildir. Ürenin toksik etkisi safra tuzlarının ciltte birikmesi, demir preparatlannın fazla kullanılması, hiperparatiroidi, psikolojik nedenler, allerjenler (heparin, kullanılan malzemeler, setler...) kaşıntının nedenleri arasında sayılmaktadır.
Beslenme sorunları: Kalori alımının azalması, anormal serum protein konsantrasyonları ve şişmanlık, beslenme sorunlarına neden olan faktörlerdendir.
