Yaralanma Şiddet Skoru (ISS) Nedir
Yaralanma şiddet skoru - Injury Severity Score (ISS) ilk kez 1974 yılında Baker ve arkadaşları tarafından Kısaltılmış Yaralanma Ölçeği’nden ‘Abbreviated Injury Scale (AIS)’ geliştirilmiştir; Multipl yaralanmalar için kullanılan "kısaltılmış yaralanma ölçeği" kod sistemine dayanan yara şiddet skor sistemidir.
Bu ölçeğe göre altı vücut bölgesi vardır: baş-boyun, deri, yüz, toraks, karın, ekstremiteler. Yaralanma şiddet skoru farklı vücut bölgelerinden en ciddi yaralanan üç vücut bölgesindeki yaraların en yüksek AIS skorlarının kareleri toplamıdır. Olgular 1 ile 75 puan arasında değer alırlar.
ISS’ ye göre yaralar şiddet dereceleri açısından 3 sınıfa ayrılırlar: ISS puanı 0-14 arasında ise minör travmalar (preventable death); ISS puanı 16-66 arasında ise majör travma (potantially prevantable); ISS puanı 75 olanlar ise öldürücü nitelikte (not be prevented) travma olarak tanımlanır.
Yaşlılarda travma skorlama sistemeleri hakkında literatürde farklı görüşler bulunmakla birlikte Oreskovichve arkadaşları (ark.)(1984), Horst ve ark.(1986), çalışmalarında yaşlılarda ISS'nin mortalite tahmininde başarılı olduğu, Knudson ve ark.(1990), çalışmasında ISS'nin mortalite tahmininde en hassas skor sistemi olduğunun saptandığı belirtilmiştir. Ayrıca anatomik patalojik bir skorlama sistemi olan ISS'nin sekeli ortaya koymadaki başarısı diğer skorlama sistemi olan revize edilmiş travma skoru (RTS)'ndan daha yüksek olmaktadır. Clement ve ark.(2010), yaşlı polytravmalı hastalarla yaptığı çalışmasında da ISS'nin mortalite ve sekel kalma oranını belirlemede anlamlı sonuçlar saptamıştır. Demaria ve ark.(1987), ISS'nin yaşlılarda mortaliteyi belirlemede çok iyi bir skorlama sistemi olduğunu belirtmişlerdir.
