Kene ile Bulaşan Ansefalit (TBE)
Etken: Bir grup flavivirüslerin neden olduğu bölgesel olarak farklılık gösteren hastalık grubudur. Santral Avrupa kene kökenli ensefalit, Rusya ilkbahar-yaz ansefaliti, Negishi viral ansefaliti, Powassan ansefaliti, Kyasanur orman hastalığı, Omsk hemorajik ateşi, Alkhurma hastalığı, Langat ansefaliti bunlar arasında sayılabilir.
Vektör: Ixodes türü keneler (Ixodes ricinus, Ixodes arboricola, Ixodes hexagonus, Ixodes trianguliceps, Ixodes ovatus, Ixodes persulcatus, Ixodes granulatus, Ixodes scapularis, Ixodes cookei, Ixodes marxi, Ixodes spinipalpis, Ixodes apronophorus), Haemapysalis türü keneler (Haemapysalis neumanni, Haemapysalis turturis), Dermacentor türü keneler (Dermacentor andersoni, Dermacentor marginatus, Dermacentor reticulatus) vektörler arasında sayılabilir.
Epidemiyoloji: TBE tüm Avrupa’da endemiktir. Avrupa ve Rusya’da her yıl binlerce olgu bildirilmektedir. Yüksek riskli yerler içeren bölgeler arasında, Almanya, Polonya, Çekoslavakya, Slovakya, Baltık bölgeleri ve Rusya sayılabilir (24). Avusturya yüksek insidanslı bölgeler arasında iken son 20 yılda aşılama ile büyük azalma göstermiştir.
TBE rezervuarı kirpiler ve kemirgenler gibi küçük memelilerdir.
TBE temel olarak kenelerle bulaşmasına rağmen, enfeksiyöz materyallerle temas, kontamine süt ve ürünlerinin oral yoldan alınması, artropodlar tarafından ısırılma ile de bulaşabilir.
Klinik, tanı ve tedavi: Kuluçka süresi 7-14 gündür. Ateş, kas ağrısı, bulantı, baş ağrısı gibi nonspesifik semptomlarla başlar. Hastaların %20-30’unda santral sinir sistemi bulguları eklenir. Laboratuar bulguları arasında lökopeni, trombositopeni, karaciğer fonksiyon testlerinde yükselme bulunur. Hastalık nörolojik faza geçtiğinde serebrospinal sıvıda beyaz kan hücreleri sayısı artar. Virüs kandan veya beyin omurilik sıvısından (BOS) izole edilebilir, kanda veya BOS’da özgün IgM yanıtı gösterilebilir. Destek tedavisi uygulanır.
Korunmada Avrupa’da ve Avustralya’da yaygın kullanılan iki aşı bulunmaktadır; Encepur® (Novartis, Germany) ve FSME-IMMUN® (Baxter AG, Austria).
Kolorado Kene Ateşi (CTF)
Etken ve dağılım: Reoviridae ailesinden bir coltivirus etkendir.
Vektör: Temel vektör Kayalık dağlar orman kenesi (D. andersoni) dir.
Epidemiyoloji: CTF virüsü (CTFV), Kuzey Amerika’da, Kanada ve Kaliforniya’da, Kayalık Dağlar’ın 1,200m yükseklerinde, kenelerden ve kemiricilerden izole edilmiştir. İnsan olgularının çoğu Kolorado’dan bildirilmiştir. Kolorado Kayalık Dağlar Ulusal Parkı’nda hiperendemik odak bulunmaktadır, 1,200-3,000m arasında D. andersoni çok yoğun olarak bulunur.
Enfeksiyonlar tipik olarak, doğal alanlarda, boş zamanlarını değerlendirme ve mesleki aktiviteler sırasında, insanların D. andersoni ile ısırılma riskinin bulunduğu, yürüyüş, kamp yapma durumlarında görülür. Genç erişkin erkeklerde daha sık görülür. Enfeksiyonlar sıklıkla erken ilkbahardan ekime kadar görülür.
Klinik, tanı ve tedavi: Kuluçka evresi 3-6 gün arasındadır. Hastalık ani başlar, klinik bulgular arasında ateş, titreme, başağrısı, bitkinlik, sindirim sistemi yakınmaları, lökopeni, trombositopeni bulunur. Döküntü hastaların %5-10’unda görülür ve hastalığın Kayalık Dağlar lekeli ateşi ile karıştırılmasına neden olur. Hastalığın nadir komplikasyonları arasında menenjit, ansefalit, kardit ve orşit bulunur.
