Obezite Tanısı Ölçütleri
Obeziteyi tanımlarken vücuttaki yağ dokusu ile
yağsız dokunun oranı önemlidir. Vücuttaki yağ ölçümü için kullanılan direk ve
indirek yöntemler vardır. Yağ dokusunun önemli bir bölümü deri altındadır ancak
azımsanmayacak bir bölümü de organların çevresindedir. Kas dokusunda da bir
miktar yağ bulunmaktadır.
Direkt Yöntemler
Vücut dansitesi ölçümü
Total vücut suyu
Toplam vücut potasyum ölçümü Nötron aktivasyon analizi
Ultrasound ile yağ kalınlığının ölçülmesi
Bilgisayarlı tomografi
Manyetik rezonans görüntüleme yöntemi
Dual foton absorpsiyometre ve Dual enerji X-ışını absorpsiyometre (DEXA)
İdrarla kreatinin atımı
İnfraruj interaktans yöntemi (İnfrared İnteractance)
Biyoelektriksel impedans(Bioelectric İmpedans Analysis, BIA)
Total vücut suyu
Toplam vücut potasyum ölçümü Nötron aktivasyon analizi
Ultrasound ile yağ kalınlığının ölçülmesi
Bilgisayarlı tomografi
Manyetik rezonans görüntüleme yöntemi
Dual foton absorpsiyometre ve Dual enerji X-ışını absorpsiyometre (DEXA)
İdrarla kreatinin atımı
İnfraruj interaktans yöntemi (İnfrared İnteractance)
Biyoelektriksel impedans(Bioelectric İmpedans Analysis, BIA)
Bu laboratuar yöntemleri ile tanı konulabilse de özellikle 1. basamak
sağlık merkezlerinde kolay ygulanabilirliği ve güvenirliği nedeni ile
antropometrik ölçümlerden yararlanarak tespit edilen tanı ölçütleri
kullanılması kaçınılmazdır. Vücut yağının direk yöntemler ile ölçümü pratikte
yaygın kullanılan yöntemler değildir.
İndirekt
Yöntemler
Kolay, hızlı, pratik ve ucuz oldukları için
antropometrik ölçümler obezite tanısında sıklıkla kullanılırlar. Bunlar içinde
en sık kullanılanlar boya göre ağırlık (rölatif ağırlık), vücut kitle indeksi,
cilt kıvrım kalınlıkları ve çevre ölçümleridir.
Boya
göre ağırlık (Rölatif ağırlık)
Çocuklarda obezite tanısında yaygın olarak
kullanılan ölçüttür. Yaş ve cinsiyete göre düzenlenmiş boy ve ağırlık
değerlerini içeren tablolardan yararlanarak çocuğun boy yaşına (boyunun 50.
persentilde olduğu yaş) göre olması gereken ağırlık (ideal ağırlık) bulunur.
Rölatif ağırlık hastanın ağırlığı x 100/ideal ağırlık formülüyle hesaplanır.
Rölatif ağırlık %110-120 arasında ise fazla kilolu (overweight), %120"nin üstünde ise obezite olarak kabul
edilir.
Deri Kıvrım Kalınlığı
Ölçümü
Obezitede fazla yağın büyük bir kısmı deri altında toplandığından deri
kıvrım kalınlığı ölçümü iyi bir tanı ölçütüdür. Cilt altı kalınlığı triceps,
biceps, supscapular, suprailiak bölgelerden kaliper adı verilen bir alet ile
ölçülür. Cinsiyet ve yaşa göre geliştirilmiş tablolara göre 85. persentil üzeri
ise obezite olarak tanımlanır.
Bel / Kalça Oranı
Yağ dağılımını belirleyen ölçütlerden biridir. Özellikle obezite
tiplendirilmesinde kullanılmaktadır. Bel / kalça oranının artışı bireyde
abdominal obezite olduğunu düşündürür. Abdominal obezite ise kardiyovasküer
hastalıklar ve tip 2 diyabet için risk yaratmaktadır. Bel / kalça oranı
ülkelere, yaşam stiline, kültürel özelliklere göre farklılık gösterir. Bu
nedenle her topluma özgü eğrilerin kullanılması gereklidir
