Dengeli Düşük Kalorili Diyetler
1. Tabii gıdalar: Bu tip diyetlerde sadece kalori kısıtlaması vardır. Her türlü besin öğesinin belirli ölçülerde tüketilmesine izin verilmektedir. Bu nedenle en sağlıklı diyet şekli olarak gözükse de, diyet kaçağının sık olması en önemli dezavantajıdır.
2. Formül diyetler: Belli formüllere dayalı hazır diyetlerdir. Hızlı kilo kaybı sağlarlar. Son yıllarda giderek sayıları artmaktadır. Başlangıçta tek tip besin grubuna dayalı ve aşırı karbonhidrat kısıtlaması yaptıklarından sıklıkla ritim kusurları ve ani ölümler görülmüştür. Ritim kusuru ve ölümlerin elektrolit denge bozukluğu sonucunda olduğu anlaşıldığından bu kusurun giderilmesi için, formül diyetlere ami-noasit, vitamin, mineral katkıları yapılmıştır. Ömür boyu uygulanabilirlikleri sınırlı olan diyetlerdir. Kısa sürede kişide bıkkınlık yaratır. Ayrıca verilen kiloyu uzun süre korumada başarısızdır (3, 5, 6, 8)
Diyet tedavisinde ideal hedef nedir ?
Diyet tedavisinde asıl amaç, obez hastanın ideal kilosuna ulaşma sidir Ancak başlangıçta hedeflenen bu kilo, obez hastalar için olanaksız gibi gözükebilir. Bu sebeple belli sürelerde ulaşılması gereken kilolar belirlenmeli ve hasta istekli kılınmalıdır. İdeal kiloya ulaşmada hastanın bilinçli ve sabırlı olması istenmelidir. O hastaya uygun olan ideal kiloya erişildikten sonra, o kiloyu korumanın asıl hedef olduğu anlatılmalıdır. Kalıcı olarak yaşam biçimi ve yeme değişikliğinin gereği vurgulanmalıdır.
Obez hasta tedaviye başladıktan sonra ideal olarak haftada yaklaşık 0 5 - 1 kg vermelidir. Ayaktan tedavilerde 1. ayda başlangıç kilosunun % 7.5'unu, 2. ayda ise kalan kilosunun % 5'ini vermelidir. Yatarak tedavilerde ise, ayda kÜosunun % 10 - 12'sini vermelidir.
Başlangıçta obez hasta hızla kilo verir. Ancak sonrasında diyete devam edilmesine rağmen, kilo vermede zaman zaman duraksamalar ortaya çıkar. Sebebi tam olarak bilinmemektedir. Organizmanın açlığa karşı kendini savunmak için bu durumun ortaya çıktığı ileri sürül-müşse de, tam olarak kabul edilmemiştir. Açlıkta tiroksinin çevre dokularda triiodotironine dönüşümü azalmaktadır. Kilo verimindeki duraksamaların buna bağlı olacağı ve diyete ısrarla devam edilerek bu duraksamanın atlatılabileceği düşünülmektedir. Bu durum hastaya anlatılmalı; böylece umutsuzluğa kapılması önlenmelidir (1,2,3,5,6,8).
Obezite tedavisinde kullanılan düşük kalorili diyet örnekleri :
600 kcal diyet örneği
% 66 karbonhidrat, % 17 protein, % 17 yağ Sabah: Çay
1 ince dilim (30 g) yağsız peynir Salatalık, yeşil biber, 1 küçük boy domates 1 dilim ekmek (25 g) (bayat)
Saat 11:00 1 porsiyon meyve (100 g) (Kabuğu ile yenilebilen) Öğle: 1 porsiyon sebze yemeği (1 tatlı kaşığı yağ) Yeşil salata (yağsız) 1 dilim ekmek (25 g) (bayat) Saat 14:00 1 porsiyon meyve (100 g) (kabuğu ile yenilebilen) ikindi: 16:30 Çay veya soda
Akşam: Yemekten yarım saat önce 1 porsiyon yeşil salata Akşam yemeği: 1 porsiyon et (30 g)
Dana veya tavuk, beyaz et veya balık Sebze haşlama (1.5 porsiyon) 1 su bardağı yoğurt (200 g) 1 dilim ekmek (25 g) (bayat) Saat 22:30 1 porsiyon meyve (100 g) (Herhangi bir meyve)
800 kcal diyet örneği
% 63 karbonhidrat, % 20 protein, % 17 yağ Sabah: Çay
1 ince dilim (30 g) yağsız peynir Salatalık, yeşil biber, 1 küçük boy domates 1 dilim ekmek (25 g) (bayat) Saat 11:00:1 porsiyon meyve (100 g) (Kabuğu ile yenilebilen) Öğle: 1 porsiyon sebze yemeği (1 tatlı kaşığı yağ) Yeşil salata (yağsız) 1 dilim ekmek (25 g) (bayat) 1 su bardağı yoğurt (200 g) (diyet) Saat 14:00:1 porsiyon meyve (100 g) Ocabuğu ile yenilebilen) İkindi: 16: 30: Çay veya soda Akşam: Yemekten yarım saat önce 1 porsiyon yeşil salata Akşam yemeği: 2 porsiyon et (60 g) Dana veya tavuk, beyaz et veya balık Sebze haşlama (1.5 porsiyon) 1 su bardağı yoğurt (200) (Diyet) 1 dilim ekmek (25 g) (bayat) 21:30: 1 porsiyon meyve (100 g) (kabuğu ile yenilebilen) 22: 30: 1 porsiyon meyve (100 g) (herhangi bir meyve)
1000 kcal diyet örneği
% 61 karbonhidrat, % 19 protein, % 20 yağ Sabah: Çay
1 ince dilim (30 g) yağsız peynir Salatalık, yeşil biber, 1 küçük boy domates 1 dilim ekmek (25 g) (bayat) Saat 11:00:1 porsiyon meyve (100 g) (kabuğu ile yenilebilen)
Öğle: 1 porsiyon sebze yemeği Yeşil salata (yağsız) 1 su bardağı yoğurt (200 g) (diyet) 1 dilim ekmek (25 g) (bayat) Saat 14:00:1 porsiyon meyve (100 g) (kabuğu ile yenilebilen)
İkindi: 16:30: Çay veya soda
1 dilim ekmek (25 g) veya diyet kraker (4 adet)
Akşam: Yemekten yarım saat önce 1 porsiyon yeşil salata
Akşam yemeği: 3 porsiyon et (100 g)
Dana veya tavuk, beyaz et veya balık 1 porsiyon sebze yemeği
1 su bardağı yoğurt (200 g) (diyet)
2 dilim ekmek (50 g) (bayat)
Saat 21:30:1 porsiyon meyve (100 g) (kabuğu ile yenilebilen) Saat 22:30: 1 porsiyon meyve (100 g) (herhangi bir meyve)
1200 kcal diyet
%63 karbonhidrat, % 19 protein, %18 yağ Sabah: Çay 1 ince dilim ( 30 g ) yağsız peynir Salatalık, yeşil biber, 1 küçük boy domates 1 dilim ekmek ( 25 g ) ( bayat ) Saat 10:00:1 porsiyon meyve (100 g) (kabuğu ile yenilebilen) Saat 11:00:1 porsiyon meyve (100 g) (kabuğu ile yenilebilen) Öğle: 1 porsiyon sebze yemeği
Yeşil salata
1 su bardağı yoğurt (200 g) (diyet)
2 dilim ekmek (50 g) (bayat)
Saat 14:00:1 porsiyon meyve (100 g) (kabuğu ile yenilebilen) Saat 15:00: 1 su bardağı süt (200 g) (diyet)
İkindi: 16:30: Çay veya soda
1 dilim ekmek (25 g) veya diyet kraker (4 adet)
Akşam: Yemekten yarım saat önce 1 porsiyon yeşil salata
Akşam yemeği: 3 porsiyon et (100 g)
Dana veya tavuk, beyaz et veya balık 1 porsiyon sebze yemeği
1 su bardağı yoğurt (200 g) (diyet)
2 dilim ekmek (50 g) (bayat)
Saat 21:30:1 porsiyon meyve (100 g) (kabuğu ile yenilebilen) Saat 22:30:1 porsiyon meyve (100 g) (herhangi bir meyve)
İnsan, gereksinmesi olduğu besin öğelerini tartarak alamaz. Bunlar doğal besinlerle karşılanır. Besinlerimiz içerdikleri besin öğelerinin türleri ve miktarları yönünden farklıdır. Bu sebeple birbiri ile aynı ölçüde besin öğesine sahip olanlar bir arada olmak üzere, 6 besin grubu oluşturulmuştur. Bu besin grupları diyette çeşitliliği sağlayan, diyete uyumu kolaylaştıran değişim listelerini oluşturur (10).
