Bulantı ve Kusma
Kemoterapi alan hastada görülen bulantı-kusma, doğrudan ilacın yan etkisi olduğu gibi psikojenik ya da başka nedenlerle olabilir. . Bulantı-kusma, hastada kemoterapiyi reddetme, elektrolit sıvı dengesizlikleri ve dehidratasyon gibi ciddi sorunlara yol açabileceğinden tedavi öncesinden önlemlerin alınması gereklidir. Kemoterapötik ilaçların emetik potansiyellerine göre sıralanışı aşağıda verilmiştir.
Kemoterapiye bağlı akut bulantı-kusma genelde tedaviden sonra 1-3 saat içinde başlar ve 6 saat içinde durur.
Diğer nedenlere bağlı bulantı ve kusmalar, daha önce başlayabildiği gibi, günlerce hatta haftalarca sürer. . Bulantı ve kusmanın tedavisi nedene göre farklılık gösterir. . Kemoterapi protokolleri yanı sıra, kombine antiemetik tedavi protokolleri uygulanır.
Ağır bulantı-kusmaya neden olacağı bilinen ilaçların verilmesinden 30 dakika önce antiemetik ilaçlar, önleyici olarak verilir. . Tedaviden sonra kusma olduğunda ilaç yarı dozunda 2-3 saatte bir 3-4 kez tekrarlanarak verilebilir. Psikojenik kökenli bulantı-kusmaları kontrol altına almak daha zordur. Bu nedenle tedaviden bir gün önce sedatifler verilirse kısmen etkili olabilir.
Bulantı-kusmanın ilaçla tedavisi dışında bazı önlemler alınarak da kontrol altına alınması sağlanabilir. Örneğin; Çevrenin kokusuz ve temiz olması;
Hastanın müzik dinlemesi, televizyon izlemesi ya da kendisini meşgul edecek bir uğraşın sağlanması
Az ve sık beslenmesi, şekerli, yağlı ve ekşi yiyeceklerin verilmemesi. Soğuk içecekler, yağlı yemekler yerine sindirimi kolay olan beyaz peynirli sandviç, bisküvi verilir. Sıcak yiyecekler bulantıya eğitimi artırır.
Ağız, stomatit sorunu yok ise limonlu su ile çalkalanır. Hastaya kemoterapiden 1-2 saat önce ve sonra ağızdan yiyecek-içecek verilmez.
Kendini yormayacak şekilde egzersiz/yürüyüş yapması gibi önlemler yararlı olabilir.
Hasta kusarken desteklenir, kusmuğu aspire etmesi önlenir, kusma sonrası uygun ağız bakımı verilir.
