Çocuklarda
Solunum ile İlişkili Uyku Bozuklukları ve Tıkayıcı Uyku Apnesi
Çocuklarda uykuda solunum bozukluğu (USB) basit
horlama ile tıkayıcı uyku apnesi arasında değişen bir şiddet spektrumuna
sahiptir. Çocuklarda uykuda solunum bozukluğu tıkayıcı uyku apnesi (TUA) ve üst
hava yolu direnci sendromunu (ÜHDS) içine alır ve tanısı son 20 yılda artmaya
başlamıştır.
Yapılan çalışmalara göre çocuklarda TUA prevalansı
%1 ila %5 arasındadır. ÜHDS muhtemelen daha yaygındır. Çocukların
%9-10’u sürekli
horlar ve bu çocukların geçici uykuda solunum bozukluğu dönemleri olabilir. Çocuklarda
uykuda solunum bozukluğunun klinik özellikleri erişkinlerdekinden farklıdır ve
tanısı zordur. Çocuklarda horlama dışında çok az belirgin gece semptomu vardır.
Çünkü çocuklarda tıkanma nöbetleri kısadır ve uyanmalar daha az belirgindir.
Ayrıca çocuklarda gün içinde davranışsal değişiklikler çok belirgin değildir ve
erişkinlerdeki kadar gün içi uyku hali yaşamazlar. Ağır TUA nadir de olsa büyümeyi
bozabilir, sistemik hipertansiyona neden olabilir ve sağ kalp yetmezliği ve kor
pulmonale gibi kardiyovasküler sorunlara yol açabilir.
Son yıllarda yapılan çalışmalarda gece normal nefes
alıp veren çocuklarla karşılaştırıldığında uykuda solunum bozukluğu olan çocuklarda
nörokognitif ve davranışsal fonksiyonların daha kötü olduğu gösterilmiştir.
Çocuklarda TUA en sık adenotonsiller hipertrofi ile
birliktelik gösterir. Çocukların çoğu 2 ve 8 yaş arasındadır. Bu yaş aralığı
lenfatik ve tonsiller dokuların büyümede pik yaptığı zamanla uyumludur. Bu yaş
grubunda erkekler ve kızlar eşit etkilenir. TUA’lı çocuklar normal ağırlıkta veya zayıftır. Bu çocuklarda
büyüme geriliği görülebilir. TUA orta ve geç adölesan dönemde ikinci bir pik
yapar. Bu dönemde erkekler daha fazla etkilenir ve etkilenen çocuklar
genellikle obezdir. Bu dönemdeki TUA’nın klinik özellikleri erişkinlerdeki özelliklerle aynıdır.
Ebeveynler genellikle gün içinde ağız solunumu,
burun akıntısı, hiponazal konuşma ve katı yiyecekleri yutmada güçlük sorunlarını
iletirler. Daha az sıklıkla çocuklar sabah baş ağrılarından yakınırlar. Artmış
irritabilite ve konsantrasyonda azalma gibi davranışsal değişiklikler sık görülür.
Gün içi uyku hali erişkinlerden azdır. Uykuda solunum bozukluğu olan çocukların
çoğunda gürültülü horlama, horlamada kısa kesilmeler ve bu kesilmeleri takip
eden fark edilmeyen uyanmalar vardır. Ebeveynler çocuğun uykuda huzursuz olduğunu
ve fazla yastıkla dik oturur pozisyon veya daha iyi nefes almak için boynun ve
başın aşırı ekstansiyonu gibi anormal pozisyonlarda olduğunu bildirir. Gece alt
ıslatma görülebilir. Erişkinlerin aksine TUA’lı çocuklar zayıftır ve bazılarında gelişme geriliği
vardır.
Ebeveynler uykuda solunum bozukluğu hikayesi olan çocuklarda
sıklıkla davranış ve duygudurum sorunları bildirir. Ayrıca, TUA’lı çocuklarda dikkat azlığı, hafıza ve zeka
testlerinde düşük skorlar bildirilmiştir. Dikkat eksikliği bozukluğu horlayan çocuklarda
horlamayanlara göre daha fazla bulunmuştur.
