Yaşlılarda Hipertansiyon, Yaşlılık Hastalıkları Hipertansiyon
Korner arter hastalığı ve serebrovasküler hastalıklar 65 yaşın üzerinde en sık ölüm sebebidir ve hipertansiyon tedavi edilebilir en önemli risk faktörüdür.Yaşlı nüfus sayıca artmaktadır,ortalama ömür erkeklerde 73 kadınlarda 80 yaş olarak kabul edildiğinde bu gruptaki erkeklerin %60'ı kadınların %75'i hipertansiftir.
Framingham çalışması verilerine göre 65 yaşın üzerindeki hipertansif hastaların %60'ı izole sistolik hipertansiyon ( ISH ) dur. Yaşlılıkla oluşan hemodinamik değişiklikler nedeni ile sistolik kan basıncı artmakta ve diastolik kan basıncı düşmektedir. ISH veya kombine hipertansiyon(hem sistolik hem diyastolik) mortalite ve morbiditede majör riski oluşturmaktadir.(l)
Epidemiyoloji
Elli yaşlarına kadar sistolik ve diyastolik kan basıncı birlikte artar ve kardiovasküler risk,her ikisinede bağlıdır.50 yaştan sonra ateroskleroz nedeni ile azalan arteriel komplians diyastolik basıncı azaltır ve hipertansiyon daha fazla sistolik karakterde oluşur. Çok yaşlılarda düşük diyastolik basınç myokard enfaktüsü ,demans ve malignansi riskini artırmakta ve hastalar yaşıtlarına göre daha kısa ömürlü olmaktadırlar.Yaşli hipertansif hastaların tedavisinde bazı hekimler çekingen davranmakta ise de inme riskini hipertansiyon tedavisi ileri derecede azaltmaktadır. Örneğin hafif hipertansiyonda 25-34 yaş grubunda inme oranı %1'den az iken,65-74 yaş grubunda bu oran %30'dan fazladır.Bu nedenle hipertansiyonun azaltılması ile ileri yaş grubundaki hastalarda mortalite azalmaktadır.
Yaşlıda Hipertansiyon Tipleri
İzole hipertansiyon sistolik kan basıncının >160 mm Hg ve diastolik kan basıncının <90 mm Hg bulunmasıdır. 60 yaşın üzerinde kalıcı hipertansiyon oranı:
Sistolik hipertansiyon : %6-12, kadınlarda daha fazladır ve yaşla artar. Diyastolik hipertansiyon : %12-14, erkeklerde daha fazladır ve yaşla azalır. Sistolik ve diyastolik hipertansiyon : %6-8; kadınlarda daha fazladır ve yaşla artar.
İzole sistolik hipertansiyon : %l-3 erkek,% 4-13 kadın,yaşla artar. İzole diyastolik hipertansiyon :%5-9,erkekte daha fazla ve yaşla azalır. Tek ölçümlü yapılan randomize toplum taramalarında ise yaşlılarda diyastolik hipertansiyon %ll-40, sistolik hipertansiyon %40 olarak bulunmuştur.
Yaşlılarda sistolik kan basıncının izole olarak artması ,kardiovasküler ölümlere izole diyastolik kan basıncının artışından daha fazla etkiler.Nabız basıncı ne kadar yüksek ise mortalite o kadar artar.Sistolik kan basıncının 10mm Hg dan daha fazla artması total mortaliteyi %26 oranında arttırır. Diyastolik kan basıncının artışı ile mortalite arasında bir ilişki gösterilememiştir.
Yaşlılarda Hipertansiyonu etkiliyen faktörler:
Tuz : Günlük sodyum alımında her 100m Eq artış sistolik/diyastolik kan basıncında 4-5mm Hg artışa yol açar.Yaş ilerledikçe bu etki artar.(4)
Obezite : Vücut kilosu ile kan basıncı arasında sıkı ve direkt bir ilişki mevcuttur .Vücutta her 10 kg artış sistolik kan basıncında 3mm/Hg ve diyastolik kan basıncında 2.2 mm Hg artışa yol açar.Adölösan çağda kilo problemi olanların yaşlandıklarında genellikle tansiyon problemleri ortaya çıkar.
Fizik egzersiz : Kan basıncı ile ters orantılı bir ilişkisi mevcuttur. Hipertansif hastalarda fizik ekzersiz sistolik /diyastolik kan basıncını ortalama 10/8mm Hg,sınırda hipertansiflerde 6/7mm Hg normotansiflerde 3/3mm Hg düşürür.
Alkol : 79 yaşina kadar olan 80.000 kişide yapilan bir çalişmada günde içilen her duble içki için kan basinci lmm Hg arttirdığını gösterimiştir.Bu etki yaşla artmaktadir.Alkol tipinin burada farklılığı gösterilememiştir. Bu edenle etanolun direkt etkisi söz konusudur.
