Akciğer Fizik Muayenesi
Midklavikular hat (MCH) Aynı zamanda meme başından da geçer.
Spinal çizgi Spinal çıkıntılardan geçer.
Scapuler çizgi Scapula ortasından geçer.
Paravertebral bölge
Louis açısı Bu açıya 2. ön kosta komşudur. Altından trakea bifurcatiosu ve T5 bulunur. Sağ atrium üst kısmı bu açıdan geçer. Venöz basınç ölçümünde kullanılır.
. Vertebra prominene C7 spinal çıkıntısıdır.
Sağ AC'de 2 fissür ve 3 lob bulunur. Oblik fissür 4. vertebradan başlar, orta aksiller çizgide 5. kostayı keser, ön tarafta 6. kosta kondral bölgede sonlanır. Horizontal fissür aksiller hatta 5. kostadan başlar. 3. kostokondral eklemde sonlanır.
Sol AC'de tek fissür ve 2 lob bulunur. Bu fissür 5 kosta hizasından başlar, 6. kostokondral eklemde sonlanır.
Arka tarafta duyulan seslerin hemen hepsi ait loblara aittir En üst kısımda sadece üst lobun apiko-posterioru bulunur. Sağ AC'de arkada orta loba ait ses duyulmaz.
Ön sağda meme hizasındaki tüm patoloji orta loba aittir. Üst kısımda üst lob, alt kısımda alt lob bulguları bulunabilir. Öndeki seslerin çoğu üst lob, alt kısımda ilk lob bulguları bulunabilir. Öndeki seslerin çoğu üst ve orta loba aittir
Ön solda bulguların çoğu üst loba aittir. En alt loba ait, ortada bir kısım ise linguaya ait olabilir
AC apeksi 2 cm kadar klavikula üstüne çıkar. Lenf nodu biyopsisinde pnömotoraksa neden olunabilir.
Fizik Muayene
a. İnspeksiyon
Soluk alıp-verme Normalde bilinçsiz yapılır. Hipoksi varsa hasta zorlanarak bu işi yapar, dıspne oluşur. Normal solunum 10-15/dk. ve sessizdir. Bunun dışı patolojiktir
Nabız/solunum oranı 4/1'dır 1 C ateş artışında 4 solunum artışı olur.
Kusmauli solunumu Derin ve çabuk soluk alıp vermedir. Üremik, diabetik ketoasidoz gibi metabolik asidozlarda görülür,
Chayne-Stocks solunumu Periodik solunum da denir. KOAH'da sık görülür.
Apne sık ve uzun ise önem kazanır. Apne 30-40 saniye sürebilir. Solunumun yükselmesi pC02 artmasına bağlıdır.
Toraks Deformiteleri
Fıçı göğüs Normalde ön-arka çap lateral çaptan küçüktür. Yani elipsoiddir. Çocuklarda ise silindiriktir. KOAH'da AC gergindir. Göğüs silindir şeklini alır.
Güvercin göğsü Pektus carinatus da denir. Çok küçük yaşlarda astma gibi obstrüksiyon-lar sonucu oluşabilir.
Kunduracı göğsü (pektus excavatus)
Sternum anomalileri Solunum fonksiyonunu bozmaz.
Skolyoz
Kifoskolyoz En sık obstrüktif tipte solunum zorluğuna yol açar.
Kifoz
Inspeksiyonda göğüs deformiteleri yanında şu belirtiler de görülebilir;
.Göğüs üst kısım ven belirginliği (pelerin şeklinde ödem) VCSS
Huver belirtisi
Normalde diafragma kubbe şeklindedir. İnspirasyonda aşağıya çekilir. 1 cm aşağıya inmesi AC'ye 250 mi hava girmesini sağlar. 2 cm aşağıya inmesi normal solunum havasını sağlar. Derin inspirasyonda 4 cm kadar aşağıya iner ve diafragma düzleşir. Göğüsün alt kısımlarında dışarı doğru genişleme olur. KOAH son döneminde diafragma Mvisi kaybolur ve düz hale geçer. Kasılınca göğüs alt kısımları genişleyeceği yerde daralır, inspirasyonda interkostallerin aşağıda içeri çekilmesine Huver Belirtisi denir.
Litten belirtisi
Ekspirasyonda diafragma lateral göğüs duvarına yapışır. İnspirasyonda ise göğüs içi (-) basınç artar ve AC'Ier expanse olur. Önce interkostaller içe çekilir, diafragma göğüs duvarını terkettikçe yukarıdan aşağıya doğru interkostaller dolmaya başlar. Ayrılan diafragmanın yerini AC doldurur. Bu nedenle hasta şişman değilse ayak ucundan bakıldığında bir dalgalanma görülür ve diafragma hareketleri normal denir. Litten belirtisi (-) ise ya diafragma düzleşmiştir ya da orada sıvı vardır.
Siyanoz
Periferik siyanoz sadece uçlarda görülür. Santral siyanoz da dil mukoza belirtileri vardır. Hb'deki P02'nin %92'nin altına inmesi duru munda siyanoz olur (normal saturasyon %96-97'dir) Sufl hemoglobinemi, methemoglobinemide de siyanoz olur. Bunlarda P02 normaldir. Karboksi Hb arttığı zaman Hb'nin 02 bağlama kapasitesi azalır. Bu hastaların rengi pembedir. Sigarada CO %5'tir. Bu siyanozu gölgeleyebilir.
Çomak parmak nedir
Tırnak kökü-et arasında 160°'lik açı bulunur. Bu açı büyürse kartal gagasını andırır, parmak ucu belirginleşir. Bunu yapan nedenlerin %80'i squamöz hücreli AC Ca'dır.
Çomak Parmak Nedenleri
Süpüratif AC hastalıkları
Abse
Ampiem
Ağır pnömoni
Yaygın AC fibrozisi
-Pulmoner A-V şant
-Siyanotik kalp hastalıkları
-İnfektif endokardit
-GİS hastalıkları (terminal ileit, nadiren siroz ve sprus)
-Az oranda familial olabilir.
KOAH'da özellikle kronik bronşit ve amfizemde çomak parmak görülmez. Görülürse mutlaka AC Ca düşünülebilir. Birlikte eklemlerde ağrı ve şişlik olabilir. Buna pulmoner osteoartropati denir. Büyük eklemlerde olur, AC Ca belirtisidir. Eklemlere komşu kemiklerde periost rekasiyonu dikkati çeker. Eklem tedavisine cevap yoktur. AC Ca için müdahale edildiğinde bu belirtiler hemen ortadan kalkar. Torakatomi, iğne biyopsisinden sonra eklem şikayetleri kaybolur.
Horner Sendromu
Myozis, ptozis, enoftalmus, anhidroz ve o taraf kolda ağrı olur. Üst mediasten basılarında oluşur. En sık nedeni Pancoast tümörüdür.
Trakea orta hatta mı değil mi bakılır. Fibrozis ve atelektazi aynı tarafa çeker. Tümör, sıvı ve bazen pnömotoraks karşı tarafa iter.
Vibrasyon torasik 10-11 gibi sayılar söyletilir. Elle simetrik olarak titreşimler alınır. Azaltanlar; AC-göğüs arasında sıvı-hava olmasıdır. Arttıranlar; Konsolidasyon yapan durumlardır.
Göğüs ekspansiyonu Skapula altında baş parmaklar birleştirilip cilt ortada toplanır. Parmaklar simertik açılmyorsa o taraf solunuma az katılır.
Cilt altı amfizemi Çıtırtı şeklinde krepitasyon alınır.
Perküsyon
Patoloji 2 cm'den büyükse perküsyonla saptanabilir. 4-5 cm'den derinde ise pek belirti vermez. Normalde AC parankiminden söner ses alınır.
. Matite Tümör, plevral sıvı
. Timpanizm Sol AC altında normalde alınır. Fundus bölgesinden alınır.
. Submatite AC havalanması kısmi bozuktur. AC ve KC üstüste binmiştir.
. Hipersonorite Amfizem, pnömotoraks
. Sinüs açıklığı (kosto frenik açı) Ekspirasyonda perküsyonda ilk matite alınan yerde inspirasyonda normal sonor ses duyulursa sinüs açık demektir. Yani yapışıklık ve/veya sıvı yoktur.
. Traube aralığı Mide fundusunun bulunduğu yerdedir. Bu nedenle normalde timpanik ses alınır. Kaybolması traubeyi kapalı yapar. Plevradaki 2 İt sıvı, dalak büyümesi, KC sol lobu büyümesi, sol AC alt lob patolojileri bu alanı kapatır.
Oskültasyon
Normal AC sesleri;
. Veziküler ses Tüm göğüs duvarından alınır. Alveol ve küçük hava borularından gelir.
. Bronkoveziküler ses Luis açısına yakın yerlerde duyulur. Arkada AC apikalinde alınabilir.
. Trakeal ses Larinks üzerinden alınır.
Railer
-İnce railer
-Kaba railer
AC parankimine aittir, öksürükle değişmez.
Ronküs
Hava yolları daralmasına bağlı olan müzikal sestir. Öksürük ile değişebilir.
-Sibilan ronküs En iyi bronşial astmada duyulur.
-Sonor ronküs Büyük hava yolundan kaynaklanır.
İnce Railer: . Alveol ve bronşiellerde duyulur.
. Inspirasyon sonunda alınır.
