Eş Edinme Olanakları
İster soy devamını sağlama, ister seks güdüsüne duyulan doyumu meşrulaştırma, isterse bir üretim birimi kurma amacına yönelik evlenmeler, bir olanak yaratma ve hazırlama sorunudur. Herkesin her zaman, herkesle evlenemeyeceği bir toplumsal kuraldır. Bu olanaklar, kimi yaşam biçimlerinde çocuklarını denetleme hakkına sahip aileler tarafından karşılanır ya da bireysel çabalarla gerçekleştirilir. Geleneksel toplumlarda evlenme, evlenecek bireylerden daha çok aileleri birbirine bağlar. Bu nedenle evlenmelerde karar organı aile reisleridir. Bu organ kendi yaşam biçimlerinde anlamlı ve geçerli olan beşik kertmeden kız kaçırarak evlenmelere değin kimi şekilleri kurumlaştırır. Örneğin Kıta Avustralyası'nda yaşayan Kariere yerlilerinde anne babalar (ebeveynler), kardeş çocukları arasında önceden ayarlanmış birleşmeleri (evlenmeleri) düzenlerler. Bu kültürde bir ergen genç, anne babası tarafından çocukken nişanlandığı kızın babasının yanında uzun süre çalışarak o ailenin ekonomik güçlerine fizik güç olarak katkıda bulunur. Bu durumda çocuklar, yine aileleri tarafından saptanmış evlenme günlerini beklerken birbirlerini yakından tanır, alışkanlıklar kazanır, başka seçenekleri olmadığı için de uyum içerisinde evliliğe hazırlanırlar. Bir aile içinde çok sayıda kız varsa, en büyükle nişanlanan erkek, kendi erkek kardeşleri için bu kızlar üzerinde haklarını kullanır yani baldızlarının kardeşleriyle evlenmelerini sağlar. Ancak ailenin büyük kızıyla evlenen erkek, baldızlarını kardeşleri için uygun görür, onların nişanlanmalarını sağlarken kendi hakkından vazgeçtiğini de belirtir. Çünkü; karısı ölen erkeğin ilk evleneceği baldızı olacaktır (Lowie, 1936 : 35).
Bir başka toplulukta örneğin Sibirya'nın Kuzey Doğusunda yaşayan Konaklarda bir erkek, evleneceği kızın ailesi yanında bir süre çalışır ve bu süre kızın ailesi tarafından saptanır. Böylece erkek, kızlarını alacakları eve kızlarına karşılık bir hizmette bulunmuş olur ve kız evi tarafından da yeterli deneyime tutulmuş, evleneceği kızı bundan böyle geçindirecek kadar beceri sahibi olduğunu da kanıtlamış olur.
Bir başka toplulukta, bir kadına sahip olabilmek için bir dizi uygulama karşımıza çıkıyor. Örneğin, Britanya Guana'sının (Güney Amerika) Arowak yerlileri, evlenecek erkeğin iyi bir nişancı olduğunu kanıtlamasını beklerler. Kız evi tarafından kızlarına talip olan erkekler bir dizi denemeden geçirilir. Sözgelimi, hareket durumundaki bir kayıktan, adayın bir ağaçkakan kuşunun yuvasını vurması, çalışma gayretini kanıtlamak için de bir tarlayı çalı çırpıyı arındırması ve saptanmış kısa bir zaman içerisinde belirli sayıdaki sepetleri doldurması beklenir.
Bu ve benzeri uygulamaların tümünün temelinde genç bir erkeğin kimsenin yardımına gereksinme duymadan ailesini geçindirip geçindiremeyeceğinin sınanması yatmaktadır. Erzurum'un Karayazı İlçesi yörelerinde evlenecek ergen erkeğin gücünü ve becerisini kanıtlamak için at çalıp, dağda bir süre atıyla birlikte yakalanmadan ve de birilerine görünmeden yaşamasını, yukarıda saydığımız örnekler arasında düşünebiliriz.
Ne var ki, kimi topluluklarda bu uygulamaların tam tersine de tanık olunmuştur. Örneğin savaşçı Kızılderililer (Pralrler), çoğu kez eşlerini düşman kümelerden kaçırırlar ve onlarla evlenirler. Bu kaçırma, yalnız düşman kümelerden değil kendi kümelerden de olur. Bir başka ilginç örnek de, Machenzie bölgesinin Güney Athapaskanları (Kuzey Amerika), erkekler arasında bir anlaşmazlık söz konusu olduğunda, rakipler birbirlerine saldırır, yenik düşen karısını yenene kaptırırdı. Kaba gücün ödüllendirilmesi şeklinde düşünülen bu tür uygulamalara Alaska yerlilerinden Eskimolarda da rastlandığı bilinmektedir (Lowie, 1936: 40).
