Endokrin Aciller ve Surrenal Yetmezlik

Endokrin Aciller

Sağlık ekip üyelerinin acil bölümde karşılaşabileceği endokrin aciller genellikle; akut sürrenal yetmezlik, hipertiroidi krizi ve mik-södem komasıdır.

Akut Sürrenal Yetmezlik

Sürrenal krizi daha önce kronik sürrenal yetersizliği bulunan ve­ya sürrenal yedeği normalden az olan hastalarda, enfeksiyon, trav­ma, kanama, cerrahi addison tedavisinin aniden sonlandırılması gi­bi stresörlerle karşı karşıya kaldığında sürrenal bezinin organizma­nın gereksinmesini karşılayacak kadar hormon yapamamasına bağlı ölümcül bir tablodur.

Hastanın Değerlendirilmesi

Hastada addison hastalığının öyküsü ve varolan şikayetler sor­gulanır. Fizik muayene bulguları değerlendirilir.

Belirti ve Bulgular

Belirti olarak; Huzursuzluk, apati, yorgunluk, çabuk yorulma, fazla miktarda tuz alınması, Na'un azlığına bağlı susama hissinin azalması, spesifik olmayan abdominal ağrı, iştahsızlık, kilo kay­bı vardır. Bulgularda; ayak tabanı, el ayaları, nedbe dokuları, ağız mukozası gibi güneş görmemiş deri bölgelerinin esmerleş­mesi, şok bulguları (kan basıncında düşme, kalp hızında artma, solunum hızında artma), ateş, baş ağrısı, halsizlik ve zayıflama görülebilir.

Tanı

Laboratuvar testlerinde; hemoglobin (Hb) düşer, hipoglisemi, azotemi, hiponatremi, hiperkalsemi ve hiperpotasemi görülebilir. EKG hiperpotasemiye ait bulguları gösterebilir, ilgili bir enfeksiyon varsa akciğer grafısi, enfeksiyon kaynağı saptanmışsa bakteri kül­türü için uygun örnekler alınır. Olanak varsa arter kan gazları alı­nır.

Akut Sürrenal Yetmezlik Tedavisi ve Bakım:

Oksijen verilir
IV yol açılır; %5 dextroz NaCİ veya %5 dextroz Laktatlı Rin-ger hızla verilir.
Gerekli ilaçlar verilir;
Hidrokortizon veya eşdeğeri sentetik kortikosteroid 100 mg IV, daha sonra 6-8 saatte bir 100 mg IV verilir.
İlk 24 saatten sonra steroid dozu gelişteki bulgulann ciddiyeti­ne ve hastanın cevabına göre belirlenir. Tedaviye cevap veren hastalarda 1/3 oranında veya yan yarıya azaltılır. İkinci gün 8 saatte sonraki iki gün 12 saatte 25 mg hidrokortizon veya eşdeğeri kas içine yapılır, daha sonra oral yola geçilir.
Ekstrasellüler sıvının yaklaşık %20' si kaybolduğundan su ve eletrolit kayıpları yerine konur.

Yaşam bulguları, kan şekeri, aldığı-çıkardığı sıvı kontrolü, elektrolitler, doku perfüzyonu EKG sürekli izlenir.