Ağız Sağlığı, Diş ve Ağız Sağlığını Bozan Nedenler Faktörler
Sindirim sistemi hastalıkları, çürük dişler, diş eti hastalıkları, bademcik iltihaplanmaları, bazı solunum sistemi hastalıkları, enfeksiyon hastalıkları ağız sağlığını bozabilmektedirler. Ağız sağlığının devamını sağlayabilmek için öncelikle ağız sağlığını bozan nedenin ortadan kaldırılması gerekir. Yani sebep bir çürük diş ise temizlenerek dolgu yaptırılmalı, neden bir hastalık olarak belirtiliyor ise, gereken tedavi yaptırılmalıdır.
Ağız sağlığında öncelikle dişlerin sağlıklı olması en önemli faktördür. Diş sağlığı için süt ve süt ürünleri, meyva ve sebzelerle dengeli beslenmeli, vücudun ihtiyacı olan kalsiyum, fosfor, mineraller, A, D, C vitaminlerinden yeteri kadar alınmalıdır.
Tatlı yiyeceklerden sonra ağız çalkalanmalı, ağız içinde asit ortamını artırıcı kola, gazoz gibi içeceklerden kaçınmalıdır. Havuç, elma, ayva gibi yiyecekleri ısırarak yemek diş sağlığı için gerekli, ancak ceviz, fındık gibi yiyecekleri dişle kırarak yemek zararlıdır. Diş araları kürdanla değil diş ipliğiyle temizlenmeli, her yemekten sonra, yatmadan önce ve sabahları dişler fırçalanmalıdır.
Diş Çürümesi, Dişlerin Çürümesi
Dişlerimiz süt dişleri ve kalıcı dişler olarak iki grupta incelenebilir.
Süt Dişleri 8 kesici, 4 kanin ve 8 molar toplam 20 dişten oluşmaktadır. Bu dişlerin oluşumu bebek daha anne karnında iken (fetal yaşam) 15 ve 17. haftalar arasında başlar ve olgunlaşma, doğumdan yaklaşık 36 ay sonra tamamlanır. Dişlerin çıkması genellikle bebeğin 6-9 ayında başlar ve 2 yaşında sonlanır. 6 yaşın sonlarına doğru alt kesici dişlerden başlamak üzere süt dişleri düşer. 12 yaş dolaylarında süt dişlerinin düşmesi tamamlanır.
Diş çıkması sırasında uyku, iştah bozuklukları, ateş ve sürekli ishallerin birlikte bulunmasında bu bozuklukların gerçek nedeni araştırılmalıdır.
Kalıcı Dişler. 8 kesici, 4 kanin, 8 ilk molarlar, 2 molar, toplam 22 diş ile tamamlanır. Kalıcı dişlerin çıkması 6-7 yaşında başlar ve 12-14 yaşlarında tamamlanır. 20 yaş dişi denilen üçüncü molar dişler 17-22 yaşlarında çıkabilir ise de kimi durumlarda görülmeyebilirler.
Diş çürüleri laktik ve pirüvik asitlerle diş minesinin erimesi sonucu diş bütünlüğünün bozulmasıdır.
Diş Çürümesine Etki Eden Faktörler
Bakteriler,
Bakterilerin gelişmesi için gerekli besin maddeleri,
Diş yüzeyinin durumu
Bakterilerin en önemlileri laktobasiller ve streptokok topluluğudur. Bakterilere kan hücreleri, besin artıkları, ölü hücreler de eklenerek uygun olmayan bir ortam oluştururlar. Bakterilerin karbonhidratlı besinler üzerine enzimatik etkileri sonucunda asitler oluşur. Daha sonra asitler diş minesinin inorganik maddelerini eritir ve kavite denilen diş çürüklerini başlatır.
Diş çürümelerinde beslenme, ırk ve sosyolojik etkenlerde rol oynamaktadır. Diş çürümesinin önlenmesinde özellikle Florür'ün önemi üzerinde durulmaktadır. İçme sularında ideal florür yoğunluğu milyonda 0,1-1 arasında olmalıdır. Bu miktarın eksik olduğu durumlarda 3, 7,10,13 yaşlarındaki çocuklara diş doktorlarının önerileri ile florür eklemeleri yapılabilmektedir. İçme sularında florür miktarı milyonda 4 oranında ise diş minesinin sarı renkte beneklenmesi durumu görülebilmektedir.
Diş çürükleri erken dönemde diş doktorları tarafından temizlenip dolgu yapılmaz ise çürük ilerleyerek diş köküne kadar ulaşır. Sinirler etkilenmeye başladığı zaman diş ağrıları şeklinde kendini gösterir. Diş çürüklerinin oluşturduğu kavite denilen oyuklar sürekli mikroorganizma topluluğunu barındırırlar. Kimi zaman mikroorganizmalar kana geçerek kişiyi enfekte eder ve çeşitli hastalıklara yol açabilirler.
Kalp hastalıkları
Böbrek hastalıkları
Eklem romatizması
Sindirim sistemi rahatsızlıkları
Ağız kokuları
Göz hastalıkları
Alerjik hastalıklar oluşturabilirler.
Büyüme ve gelişme dönemlerinde kalsiyum, fosfor ve flordan yetersiz besinlerle beslenme, diş çürümelerini kolaylaştırır. Şekerli ve karbonhidratlı besinlerin fazlaca tüketimi, diş temizliğinin yapılmaması diş çürüklerinin nedenlerindendir. Sık gebelikler, bebeklik döneminde geçirilen yüksek ateş, yanlış ilaç kullanımı, vücut direncini azaltan olaylar, dişlerin daha kolay çürümelerini sağlarlar.
