Bas Boyun Kanserleri Komplikasyonlari

Baş Boyun Kanserleri ve Tedavisi Sonrası Komplikasyonlar



Anatomik olarak konuşma, yutma, solunum organları baş ve boyun bölgesinde yer almaktadır. Bu bölge kanserlerinde hayati önemi nedeniyle diğer bölge kanserlerine oranla daha fazla komplikasyon oluşmaktadır. BBK’da bölgenin yapısal ve fonksiyonel özellikleri nedeni ile hem tümörden kaynaklanan semptomlar, hem de tedavinin yan etkisi olarak görülen ve şiddeti artan bulgu ve belirtiler ortaya çıkmaktadır. Tedavi amacı ile uygulanan yöntem ne olursa olsun komplikasyonlar tedavi seyri boyunca şiddeti artarak devam etme eğilimdedir. Bu yüzden tedaviye karar verilmeden önce yan etkiler göz önünde bulundurulmalıdır.


BBK’da tedavi sonrası görülebilecek komplikasyonlar



AKUT DÖNEM



Ağrı


Mukozitler


Oral enfeksiyonlar ve yumuşak doku enfeksiyonları


Tat duyusunda değişiklik


Konuşma problemleri - ses kısıklığı, konuşma kaybı


Yutma disfonksiyonu - disfaji, odnofaji, darlık, dil komplikasyonları



KRONİK DÖNEM



Havayolu kapanma riski


Skar oluşumu, fibrozis ve özefagal stenoz (özefagal darlık)


Yumuşak doku ve kemik komplikasyonları - yumuşak doku ödemi, fibrozis,


nekrozis, osteonekrozis


Vasküler komplikasyonlar - karotis patlaması, karotis stenozu, iskemik inme


Kozmetik deformiteler


Hipotiroidi


Ağız kuruluğu ve tükrük kıvamında değişiklik


Konuşma problemleri - ses kısıklığı, konuşma kaybı


Yutma disfonksiyonu - disfaji, odnofaji, darlık, dil komplikasyonları


Psikososyal stres



Kaynak; http://zehirlenme.blogspot.com

Bas Boyun Kanserlerinin Tedavisi

Baş Boyun Kanserlerinin Tedavisi



BBK’da temel tedavi yaklaşımları cerrahi, RT, KT ve/veya bunların kombinasyonlarından oluşmaktadır. Tedavi yaklaşımlarının seçiminde;



- Hasta beklenti ve istekleri,


- Farklı tedavi yöntemlerinin etkinlikleri, ulaşılabilirlikleri ve maliyetleri,


- Etkilenmiş bölgenin anatomik yapısı,


- Hastalığın yayılım özellikleri,
- Tedavi sonrası fonksiyonun korunması gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Bu durumda tedavi modalitesinin seçimi; hasta değişkenlerine, tümörün primer yerine, klinik evresine ve cerrahi olarak çıkarılabilme durumuna bağlı olarak değişmektedir.



Cerrahi Uygulamalar



BBK’da cerrahi tedavinin temel hedefi radikal biçimde tümörün çıkarılmasıdır. Cerrahi, tümörün anatomik uzanımı ve organ koruma isteği sebebiyle limitlenebilir. Bununla beraber cerrahi tedavi mikrometastazların histolojik tanımlamasını sağlar. Böylelikle primer tümörün ve bölgesel lenf nodlarının patolojik evrelendirilmesinde ve destekleyici tedavi kararının verilmesinde yol gösterici olur.



Radikal kanser cerrahisi; primer tümöre, gizli veya belirgin boyun metastazlarına yönelik olmak üzere iki ana bölgeye odaklanır. Cerrahi tedavide primer tümörün çıkarılmasına boyun diseksiyonları da eşlik eder. Amaç; tümörlü yapının onkolojik hedeflerden ödün vermeden çıkarılmasıdır. Yaşam kalitesinin uygulanan tedavi sonrası artırılabilmesinde organ koruma protokolleri oldukça önemlidir. Organın onkolojik nedenle korunamadığı durumlarda cerrahi uygulamalarla yapıyı tekrar onarmak tedavinin ana hedefleri arasına girmektedir.



Kemoterapi



SHK tedavisinde KT palyatif tedavi programının merkezinde yer almaktadır. Rekürrent BBK’da ortalama yaşam süresinin 6 ay, 1 yıllık sağkalım oranının yaklaşık % 20 olduğu rapor edilmiştir (18). KT uygulamaları ile beraber hastalarda sağkalım oranlarında artış olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle günümüzde KT uygulanan hastaların oranında artış olduğu ve KT uygulamalarının tercih edilen yöntemler arasında daha da önemli yer tuttuğu görülmektedir.



Radyoterapi



BBK tedavisinde RT primer veya destekleyici yöntem olarak kullanılmaktadır. RT erken evre dil kökü, tonsil ve glottik bölge kanserlerinde tek başına yüksek tümör kontrolü ve tedavi olasılığı sağlamaktadır. RT sonrası hastalığın lokal ya da bölgesel olarak tekrarlaması durumunda, cerrahi girişimler ile kurtarma


tedavilerinin uygulanması mümkün olabilmektedir.



İleri evre BBK’da, cerrahi girişimler ile RT iki şekilde kullanılabilir; 1. Preoperatif RT


RT uygulamasının preoperatif dönemde yapılmasında amaç hastalığın cerrahi sınırlarda tekrarlama olasılığının en aza indirilmesidir. RT ile lokal ve bölgesel olarak hastalığın kontrol edilmesi, cerrahi rezeksiyon şansı olmayan hastalarda ve sınırda olarak değerlendirilen durumlarda, cerrahi girişim uygulanabilir aşamaya getirilmesi sağlanabilir. Preoperatif RT uygulamaları ile lokal ve bölgesel hastalık tekrarlamalarının ve uzak organ yayılımlarının sıklığının azaldığı saptanmıştır.



Postoperatif RT



Postoperatif RT uygulamalarında amaç lokal hastalık bölgesinde, bölgesel lenf nodlarında ve cerrahi kesi bölgesinde kalan tümör hücrelerinin ortadan kaldırılmasıdır. Günümüzde postoperatif RT uygulamaları, elde edilen lokal ve bölgesel kontrol oranlarının daha iyi olması nedeniyle, preoperatif RT uygulamalarına oranla çok daha sık olarak kullanılmaktadır.

Bas ve Boyun Kanserleri Anasayfa

Baş ve Boyun Kanserleri Nelerdir?

Baş Boyun Kanserinin Tedavisi

Baş ve Boyun Kanseri Tedavisi Sonrası Ortaya Çıkan Komplikasyonlar

Baş Boyun Kanserlerinde Yutma Bozukluğu

Radyoterapi ve Kemoradyoterapi Sonrası Yutma Fonksiyonu

Bas Boyun Kanserleri Nelerdir

Baş Boyun Kanserleri Nelerdir?



Ağız boşluğu, tükrük bezleri, paranazal sinüsler, burun boşluğu, nazofarinks, orofarinks, hipofarinks, larinks ve boynun üst kısmındaki lenf nodüllerinde görülen epitelyal maligniteler BBK olarak adlandırılmaktadır. Bu epitelyal malignitelerin hemen hemen hepsi tütün ve alkol tüketiminin yüksek risk faktörü olduğu, baş ve boynun skuamöz hücreli karsinomalarıdır (SHK). Son zamanlarda Human Papillomavirus’nün SHK ortaya çıkışında etkili olduğu gösterilmiştir.



BBK’lı hastaların 2/3’ünde bölgesel lenf nodlarını da içeren ileri hastalık evresi bulguları olduğu gözlenmektedir. Başlangıçta uzak metastaz sık değildir, hastaların yaklaşık %10’unda ileri aşamada ortaya çıktığı saptanmıştır. BBK, dünyada en sık görülen altıncı kanser tipidir ve tüm malignitelerin % 2.8’inden sorumludur (5). BBK’ya bağlı dünya çapında her yıl 650.000 yeni kanser vakası görülmekte ve buna bağlı 350.000 kansere bağlı ölüm gerçekleşmektedir.


BBK görüldükleri yere göre aşağıdaki gibi sınıflandırılmaktadır;



a. Ağız boşluğu kanserleri: Dudak, dilin 2/3 ön kısmı, diş eti, yanak mukozası, ağız tabanı bölgesi, sert damak ve retromolar üçgen



b. Tükrük bezi kanserleri


c. Paranazal sinüsler ve burun boşluğu kanserleri


d. Farinks (nazofarinks, orofarinks, hipofarinks) kanserleri


e. Larinks kanserleri


f. Boynun üst kısmındaki lenf nodüllerini içeren kanserler