Bel Agrisi Tanisi ve Teshisi

Bel Ağrısı Tanısı ve Teşhisi

öncelikle tanı, hekim tarafından konulur. Hekimlik dı­şında hiçbir meslek grubunun tanı koyma yetki ve becerisi yoktur. Hastanın yakınmaları, ağrının özelliği ve klinik muayene bulguları tanı için önemli bilgiler verir. İlk aşa­mada ağrının mekanik nedenlerle mi, yoksa çok daha cid­di olabilen diğer nedenlerden mi kaynaklandığını ayırt et­mek önemlidir. Muayenede sadece beli değil, tüm omurga­yı, hatta vücudu birlikte değerlendirmek gerekir. Fizik mu­ayeneden sonra gerekliyse röntgen, kan tetkikleri ve daha ileri tetkikler istenir.

"Ağrının özelliği" kavramı, Bel Ağrı

Ağrının özelliği mekanik ve mekanik olmayan bel ağrı­sını ayırt etmede önemlidir. Mekanik bel ağrısında ağrı hareket etmekle, kullanımla artar, istirahatla azalır. Meka­nik olmayan bel ağrısında ise istirahatla artan, gece uyku­dan uyandıran ağrı ve sabah tutukluğu ön plandadır. Eğer mekanik kaynaklı bir ağrı düşünülüyorsa, nedenler çok çeşitli olsa da tedavi yaklaşımları birbirine çok benzerdir.

Bel hastalıkları muayenesinde hangi aşamalar izlenir?
Muayenede belde ağrılı bölgeler araştırılır. Bel hareket­liliği değerlendirilir. Sinir sistemi muayenesinde kas gücü, duyu ve reflekslere bakılır. Böylece sorunun nedeni anlaşıl­maya çalışılır. Belin muayenesi yanında sırt, boyun, kollar ve bacaklar da muayene edilmelidir.

Muayene sırasında röntgen filmi ne zaman istenir?
İlk ağrılı atakta hemen röntgen çekilmesi gerekli değil­dir. Mekanik özellikli ağrıda tedaviye rağmen iyileşme yoksa ya da tekrarlama varsa veya ciddi hastalıklardan şüpheleniliyorsa röntgen ve gerektiğinde diğer tetkikler is­tenir. Gereksiz film çekimlerinden, az da olsa radyasyon riski nedeniyle kaçınılmalıdır.

Röntgen filmi hekime hangi bilgileri verir?
Röntgen filmi nedenleri belirleme yönünden çok fazla bilgi vermez. Sadece kemiğin yapısıyla ilgili olan kireçlen­me, çökme gibi durumlar varsa veya doğuştan gelen anor­mal yapısal bir durum bulunuyorsa önem taşır.

Peki, bilgisayarlı tomografi ve MR hangi durumlarda istenir?, Bel Bacak Ağrısı
İleri tetkik olarak kabul edilen bilgisayarlı tomografi veya MR görüntüleme yöntemlerine, uygun tedaviye ce­vap vermeyen, tekrarlayan, sinire bası yapan durumlarda veya mekanik nedenler dışında ciddi bir hastalık düşünül­düğünde ve cerrahi tedavi planlandığında başvurulmalıdır. Pahalı olan bu tetkikler, maalesef gereğinden çok daha sık istenilmektedir.
Hatta bazen hasta muayene bile olmadan kendiliğin­den MR çektirerek hekime geliyor. Bazen de sadece MR'a bakılarak ameliyat önerilebiliyor. Oysa gereksiz MR isten­mesi hastaya yarar yerine zarar veren bazı sonuçlara yol açabilir.

Ne gibi zararlar doğurabilir?


Belin yapısındaki kas, disk, eklem gibi farklı elemanla­rın bir bütün olarak çalışması nedeniyle ağrının nereden, hangi yapıdan kaynaklandığını söylemek çoğu zaman mümkün değildir. Yapılan çalışmalarda bel ağrısı ile rönt­gen ve MR bulguları arasında doğrudan bir ilişki olmadığı kanıtlanmıştır.

Bir başka deyişle kişinin ağrısı ile fıtığı arasında ya da ağrı ile kireçlenme arasında doğrudan ilişki yoktur. 40 yaş sonrası hiç bel ağrısı olmayan kişilerin yarısına yakınında, röntgen ve MR'larda kireçlenme ve fıtık gibi anormal bul­gular saptanmıştır. Ciddi bel ağrısı çekenlerde röntgen ve MR'da bir bozukluk bulunamayabilir. Bunun için hastaya gerekli açıklama yapmadan sadece tanı söylemek hastalığı etiketlemektir. Bu da hastaya zarar verebilir.

Hastaya, "Ağrınızın nedeni bel fıtığı" denmemeli

Etiketlemek tam olarak ne demektir ve hastaya nasıl bir zarar verir?

Ağrıyı etiketlemek hastaya ağrının nereden, hangi ya­pılardan kaynaklanabileceğini, omurgada bir yapıdaki sorunun diğer yapıları da etkileyebileceğini açıklamadan tanıyı söylemektir. "Sizin bel fıtığınız var", "Ağrınızın ne­deni fıtıktır" gibi. Oysa kas zorlanmasında, kasılmasında, komşu eklemler, hatta siyatik siniri etkilenerek bel fıtığına benzer yakınmalar görülebilir veya bel fıtığı kasları ve ek­lemleri de etkileyebilir. Hastaya doğrudan, "Ağrınızın ne­deni, fıtığınız" derseniz, hasta hiç iyileşmeyecekmiş hissi­ne kapılabilir. Veya iyileştikten sonra herhangi bir dö­nemde oluşacak bel ağrısının kaynağını bel fıtığı olarak değerlendirilebilir.

Peki, teşhis netleştiğinde nasıl bir tedavi uygulanıyor?Tedavinin amacı ağrıyı ve tekrarlamayı azaltmak, aktif yaşama ve işe dönüşü sağlamaktır. Ağrıyı azaltmak için is­tirahat, ilaçlar, fizik tedavi, korseler gibi çok sayıda yön­tem vardır. Bu yöntemlerin arasında etkinlik yönünden be­lirgin bir farklılık yoktur. Tedavide kalıcı etkinliği olan yöntemler, beli ve vücudu doğru kullanma ve egzersizlerdir.