Beyin Sapi ve Diensefalik Mekanizma

Beyin Sapı, Orta Beyin ve Diensefalik Mekanizmalar

Somatosensoriel inputlar, beyin sapı ve orta beyne iki şekilde iletilirler. Bi­rincisi, anterolateral spinal kadran için­de yukarı çıkan spinal projeksiyon nö­ronlarının aksonları ve akson kollateral-leri bu traktusu terkederek beyin sapı ve orta beyinde ^sonlanırlar. Bu bölgeler, kardiyovasküler ve respiratuar fonksi­yonları etkileyen beyin sapındaki oto-nomik regülatuar bölgelerdir. Anterola­teral sistemin kalan lifleri beyin sapı ve orta beyni geçerek, hipotalamus, lateral talamusun posterior kısımları ve bazı medial talamus bölgelerinde sonlanırlar.

Somatosensoriel inputların beyin sa­pına ikinci ulaşma yolu, spinal kordun dorsal (posterior) kolonları içinde dor-sal kolon nukleusu ile ilk sinapsını yap­mak üzere yukarı çıkan primer afferent liflerdir. Bu inputlar öyle bir şekilde or­ganize edilmişlerdir ki; alt ekstremite-lerden gelen lifler, nukleus grasilis için­de en medial bölümde, üst ekstremite-lerden gelenler de nukleus kuneatus içinde en lateral bölümde yer almışlar­dır. Vücudun en distal bölgelerinden gelenler dorsal, proksimal bölgelerin­den gelenler de ventraldedir. Dorsal ko­lon nukleusundaki second-order hücre­lerin aksonları, orta hattı geçerek, beyin sapının karşı tarafındaki medial Iemnis-kus içinde birleşirler ve sonra da tala­musun ventral posterior lateral nukleu-sunda sonlanırlar. Talamik nöronlar sonra, spesifik kortikal bölgelere pro­jekte olurlar.

Eksitatuar Nörotransmitterler

Somatosensoriel sistemdeki başlıca eksitatuar nörotransmitterler glutamat ve aspartattır. Bu eksitatuar arrinoasit-ler, somatosensoriel sistemdeki afferent bağlantılarda transmisyonu sağlamakta­dır.
Somatosensoriel sistemde glutamat ve aspartat için dört reseptör tipi vardır. N-metil-D-aspartat (NMDA) tarafından en iyi aktive edilen reseptörlere NMDA glutamat reseptörleri adı verilir. NMDA tarafından aktive edilmeyen (non-NMDA) reseptörlerin üç alt tipi vardır: kainat, AMPA, ACPD reseptörleri. NMDA reseptörünün genellikle şiddetli ve/veya uzamış somatosensoriel uya­ranlarla çalıştığı düşünülmektedir.

Somatosensoriel sistemde transmit-ter olarak rol oynayan ikinci bir eksita­tuar madde adenozin trifosfat (ATP) tır.

Ağrı duyusu eksitatuar ve inhibitör nörotransmitter mekanizmalarının kompleks bir etkileşmesini içerir. Glu­tamat ve aspartat gibi klasik nörotrans­mitterler ve substans P gibi peptidler, primer afferent nöronlardan salgılanır­lar.

İnhibitör Nörotransmitterler

Somatosensoriel sistemin primer in­hibitör transmitterler aminositleri, glisin ve gama-aminobütirik asit (GABA) tir. Glisin, özellikle spinal düzeylerde önemli iken, GABA predominant ola­rak daha yüksek düzeylerde etkindir. İn­hibitör nörotransmitterlerin fonksiyon-larındaki değişiklikler özellikle, hiperal-jezi oluşumunda ve takiben de nöropa-tik ağrı gelişiminde önemli olabilirler.

Noradrenalin, serotonin, adenosin ve asetilkolin de somatosensoriel sistemde anti-nosisepsiyonu ileten diğer nöro-transmitterlerdir.