Dolaşım Belirtilerinin Değerlendirilmesi ve Torakal Kompresyon
Karotis arterinde (veya femoral arterde) nabız alınıp alınamadığı kontrol edilir. Karotis nabzının varlığı yanısıra "Bak, dinle, hisset" yöntemi ile gözlenen normal solunum hareketi, öksürme, yutkunma veya herhangi bir hareket olup olmadığı da dolaşım belirtisi olarak kabul edilmektedir. Dolaşım belirtileri değerlendirilirken 10 snden fazla zaman harcanmamalıdır. Kurtarıcı karotis nabzını alıyorsa, hastanın solunumu dönünceye kadar yapay solunuma devanı etmeli ve her 1 dakikada bir (veya 10 solunumda bir) dolaşım belirtilerini tekrar değerlendirmelidir.
Hastada dolaşım belirtileri yok ise veya emin olunamıyorsa torakal komp-resyona (dışarıdan kalp masajına) başlanır. Kurtarıcı hastanın ayak ucuna yakın olan eliyle kendi bulunduğu taraftaki kosta kavsini işaret ve orta parmağıyla hisseder. Parmaklarını kosta kavsi boyunca yukarı doğru kaydırarak iki kosta kavsinin birleştiği yerde ksifoidi bulur.
1 İşaret ve orta parmaklarını ksifoidin üstüne yerleştirir. Diğer el ayasının alt yarısını (topuk kısmını) da ksifoid çıkıntının 2 parmak üst tarafına ve sternumun alt yarısına, orta hatta olacak şekilde yerleştirir (Şekil 6B). Daha sonra ilk elini ksifoidin üzerinden kaldırarak ikinci elin üzerine aynı şekilde koyar. Kurtarıcı hastanın sternumuna vertikal durumda, din seklerini bükmeden, sternumu 4-5 cm çöktürecek kadar yukarıdan aşağıya doğru bası uygular ve basıyı kaldırır
Torakal kompresyon sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır;
1. Parmaklar ve el ayasının üst yarısı hastanın göğüs kafesine temas etmemelidir.
2. Ellerin kostalar, sternumun alt ucu ve abdomenin üst kısmı üzerinde olmadığından emin olunmalıdır.
3. Kompresyon ve dekompresyon uygulaması sırasında elin sternum ile teması kesilmemelidir.
4. Kompresyon ve dekompresyon dönemlerinin süreleri eşit olmalıdır.
Torakal kompresyon, hızı dakikada 100 kez olacak şekilde uygulanır. Ritmik bir uygulama için yüksek sesle sayma yarar sağlayacaktır. Etkin uygulanan torakal kompresyon ile normal kardiyak debinin ancak %30'u sağlanabilmektedir.
Onbeş toraks kompresyonundan sonra, havayolu açılarak 2 etkin yapay solunum yaptırılır. Sonra eller tekrar sternum üzerine getirilerek 15 kompresyon uygulanır. Böylece solunum ve dolaşım kombine edilmiş olur. Bu durumda tek kurtarıcı ile yapılan CPR, yukarıda tanımlandığı şekilde gerçekleştirilen 15 kompresyon 2 ventilasyon uygulaması ile erişkinlerde bir dakikada 8 yapay solunum ve 60 toraks kompresyon sağlayacak şekilde sürdürülür. CPR sırasında TYD'ne bu şekilde devam ederken hasta hareket eder veya soluk alırsa, kurtarıcı dolaşım belirtilerini tekrar değerlendirmek üzere uygulamaya ara verir. 10 saniye içinde yapacağı değerlendirme sonrası sonuca göre CPR'a uygun basamaktan devam edilmelidir.
CPR'a;
hasta yaşam belirtileri gösterinceye,
eğitim almış deneyimli bir kişi yardıma gelinceye
yorgunluktan tükeninceye kadar ara verilmeden devam edilmelidir.
Hastane dışı olgularda ileri yaşam desteğinin gerektirdiği tüm girişimler uygulanmasına rağmen 5-10 dakikadan uzun süren aralıksız asistolinin, resüsi-tasyonun sonlandınlması için bir kriter olabileceği ileri sürülmüştür. Ancak yine de CPR'ı sonlandırmak için kesin kriterler belirlemek oldukça zordur. Acil servise kardiyak arrest tanısı ile gelen bir hastada CPR'ı sonlandırma kararında, hastanın özellikleri ve hastaneye gelmeden önce yapılan girişimler dışında sonucu etkileyebilecek birçok etmenin (örneğin kişisel faktörler, deneyim gibi) rol oynayabileceği unutulmamalıdır.
