Spinal Musküler Atrofide Tedavi Yaklaşımları ve Kurkuminin Rolü
SMA tedavisinde bugün için kesin çözüm sağlayan bir yöntem bulunmamaktadır. Bununla birlikte klinik uygulamaya girmediği halde hastalığın şiddetini azaltmak için geliştirilmeye çalışılan çeşitli tedavi yaklaşımları bulunmaktadır. Bu yaklaşımların temel amacı hastalarda var olan SMN2 geninden sentezlenen sağlıklı tam uzunluktaki SMN protein miktarını artırmak şeklindedir.
Bunu gerçekleştirmek için SMN2 promotör bölgesinin aktivitesini artıracak; SMN2 işlenmesini düzelterek SMN miktarını artıracak veya SMN2 mRNA’sını kararlı hale getirerek SMN miktarını artıracak bileşiklerin kullanımı gündeme gelmiştir (3). Bu bileşiklerin içinde histon deasetilasyonunu engelleyerek gen ifade miktarlarını artıran histon deasetilaz inhibitörleri dikkat çekmektedir.
Bu tedavi yöntemlerine ek olarak SMA’da SMN eksikliğine bağlı gelişebilecek oksidatif hasarı azaltmak da yeni bir strateji olabilir. Bu amaçla antioksidan bileşikler kullanılabilir. Son dönemlerde antioksidan özellikleriyle polifenol grubu bileşikler dikkati çekmektedir. Polifenoller; moleküler yapı başına birden fazla fenol grubu içeren, bitkisel kökenli bileşiklerdir. Yapılarındaki para-hidroksil grubu polifenolleri önemli bir serbest radikal karşıtı ve etkili bir metal şelatörü haline getirmektedir (20). Antioksidan özellikleriyle gündeme gelen polifenoller, patogenezinde oksidatif stresin önemli bir yer tuttuğu nörodejeneratif hastalıklarda tedavi yaklaşımı olarak gündeme gelmiştir
Curcuma longa bitkisinin köklerinden elde edilen köri baharatının içinde bulunan sarı pigmentli polifenolik bir bileşiktir. Antioksidan ve antiinflammatuar özellikleriyle dikkat çeken kurkuminin hücresel Alzheimer modellerinde β-amiloid birikimini azaltarak koruyucu etkisinin olduğu gösterilmiştir (23). Ayrıca kolesterol metabolizmasını etkileyerek hiperkolesterolemilerde de tedavi edici etkisinin olduğu bildirilmiştir (24). Kurkumin, antioksidan ve antiinflamatuar etkisini çeşitli enzim sistemleri ve transkripsiyon faktörlerini etkileyerek göstermektedir. Transkripsiyon faktörlerinden NFκB ve HIF-1 kurkumin
tarafından inhibe edilmekte, böylece hücre içinde inflamatuar yanıt baskılanmaktadır (25). Bununla birlikte kurkumin hücre içi antioksidan sistem elemanlarından tiyoredoksinleri, hem oksijenazı, Hsp 70’i ve sirtuin ailesini aktive etmektedir
Bir nörodejeneratif hastalık olan SMA’da da antioksidan etkisi nedeniyle kurkumin tedavide önemli bir aday olabilir. Daha önce yapılan bir araştırmada polifenol grubu bileşiklerden kurkuminin SMN2 gen ekspresyonunu artırmada etkili olduğu gösterilmiştir (26). Ne var ki SMA hastalarında olası oksidatif strese yönelik etkileri bilinmemektedir. Bu nedenle tez çalışmasının ilk basamağında SMAlı hücrelerle sağlıklı hücreler oksidatif stres yükü ve antioksidan yanıt açısından karşılaştırılacak; ikinci basamakta ise sağlıklı ve hasta hücre hatlarına kurkumin uygulanarak kurkuminin oksidatif stres yükü ve antioksidan yanıt üzerindeki etkisi değerlendirilecektir.
