Satellit Hucre Nedir

Satellit Hücre Nedir

İskelet kası embriyonik dönemde miyoblastların (satellit hücreler) füzyon yapmasıyla oluşturduğu çok çekirdekli kas liflerinden oluşur. Satellit hücreler embriyonik dönemde çok çekirdekli kas lifini oluşturmak ve gelişiminden sorumluyken, yetişkin dönemde de plazma zarı ile farklılaşmış kas lifini saran bazal lamina altında yerleşerek olarak kas dokusundaki herhangi bir hasara karşılık yeni kas lifi oluşturmak için verilecek rejeneratif cevaptan sorumlu hücrelerdir. Satellit hücreler akut hasarı takiben çoğalıp, aktive olarak 3-10 gün içerisinde yeni lifler oluşturarak kas dokunun tamirini büyük ölçüde gerçekleştirir (10). Satellit hücrelerin rejeneratif cevabı oluşturduğu bu çoğalma ve farklılaşma sürecinde asimetrik bir bölünme izlemesi, bir kısım satellit hücrenin farklılaşmasıyla sonuçlanırken, bir kısmının ise sessiz (quiescent) kalması ile bir yandan rejenerasyon sağlanırken bir yandan da satellit hücre havuzunun korunması sağlanır. Satellit hücreler çoğalması, farklılaşması ve bir yandan dokudaki potansiyelini koruması bakımından dokuya spesifik kök hücre olarak düşünülmektedir Satellit hücrelerin bu işlevleri yerine getirmesi sıkı bir genetik kontrole ihtiyaç gösterir. Miyogenez sürecinde satellit hücreler hücre döngüsünün ilerleyişinin kontrolünü, kendilerini çevreleyen nişten aldıkları sinyaller ile gerçekleştirilir. Bu süetçe, spesifik genlerin transkripsiyonu sıkı kontrollü bir genetik programla indüklenmesi veya baskılanması şeklinde düzenlenir (32). Bu genler arasında satellit hücre belirleyicisi olarak da kabul edilen Pax3, Pax7, NCAM, M-kaderin, MyoD, Myf5 transkriptleri sayılabilir.

Satellit Hücrelere Ait Belirleyici Genler

Satellit hücrelerce seçici olarak ifade edilen Pax7 (Paired box transcription factor 7) kas lifinin immün boyanmasında satellit hücrelerin doğrudan tanımlanmasını sağlayan bir transkripsiyon faktörüdür. Pax7 transkripsiyon faktörü çok hücreli hayvanların embriyonik dönemdeki organ gelişiminde rol oynayan pek çok transkripsiyon faktörünün bulunduğu Pax ailesinin bir üyesidir. Pax proteinleri iki DNA bağlanma bölgesi, bir paired domaini ve bir homeodomain içeren evrimsel olarak yüksek derecede korunmuş bölgeler içerir. Pax3 geni ise Pax7 geninin paralog geni olup, diyafram gibi bazı kas dokularında ve sessiz satellit hücrelerde ifade edilmektedir. Pax3 ve Pax7 kas gelişimi sürecinde ifade olan farklı fakat çakışan roller üstlenen transkripsiyon faktörleridir (36). Pax7’nin işlevinin aydınlatılmasında önceden yapılan çalışmalar Pax7’nin satellit hücre spesifikasyonu olduğu yönündeyken (37), Pax7-/- farede yakın zamanda yapılan çalışmalar Pax7’nin satellit hücrelerin hayatta kalmasını destekleyen faktör olduğunu göstermiştir. Pax7-/- farede erken postnatal dönemde satellit hücrelerin sayıca az olmasına rağmen mevcut olduğu, ileriki dönemde de mevcut hücre populasyonunun giderek azaldığının görülmüş olması Pax7’nin satellit hücrelerde anti-apoptotik bir işlevinin olduğunu düşündürmektedir. Bununla beraber, bu farelerde Pax3’ün postnatal dönemdeki kas gelişiminde Pax7’nin rolünü telafi edemediği, fakat embriyonel dönemdeki kas gelişiminde herhangi bir bozukluk olmadığı görülmüştür. Şimdiye kadar yapılan çalışmalar Pax7’nin çoğalma, farklılaşma ve bu hücre havuzunun korunmasında rolü olduğunu göstermesine rağmen, satellit hücre hayat döngüsünde Pax7’nin dahil olduğu moleküler mekanizmalar ve olası işlevleri hala tam olarak bilinmemektedir