Hematüri Nedir, Çocuklarda Hematüri
Hematüri, 10 ml idrarın 5 dakika
süreyle 3000 devirde santrifüjü sonrası altta kalan idrar sedimentinin ışık
mikroskopik incelemesinde 40x10’luk büyütmede her sahada en az 4-5 adet
eritrosit görülmesidir (1). Birçok araştırmacı anlamlı mikroskopik hematüri
tanısı için, birkaç hafta arayla ardışık olarak bakılan iki ya da üç idrar
örneğinde büyük büyütme ile her alanda 5 ve üzerinde eritrosit varlığının devam
etmesi gerektiğini söylemektedir (6). Normalde her çocukta bir miktar eritrosit
idrarla atılır. Kantitatif analizler 4-12 yaş arasındaki bir çocuğun 12 saat
süresince idrarda 100,000’ den fazla eritrosit attığını ve bu miktarın ateş
ve/veya egzersiz ile arttığını göstermektedir. Santrifüje edilmemiş taze
idrarda her alanda eritrosit görülebilir, ancak sayıları 2-3’ü geçmez.
Sedimentte her alanda anlamlı sayıda eritrosit görülüyorsa, idrar stikleri ile
de pozitif sonuç elde edilir. Hemostik ile pozitif sonuç alınmasına rağmen
mikroskopta eritrosit görülmüyorsa, bu olay hemoglobinüri ya da miyoglobinüriyi
gösterir. Hematüri olmaksızın hemoglobinüri olması hemolitik anemilerde
görülürken, hematüri olmaksızın miyoglobinüri olması iskelet kası hasarından
kaynaklanan rabdomiyolizde gözlenir.
Hematüri
Sebepleri ve İdrar Değerlendirmesi
Klinikte, semi kantitatif değerlendirmeler,
hemoglobin veya miyoglobin ile dipstick üzerindeki kimyasal indikatör bileşen
arasındaki peroksidaz benzeri kimyasal reaksiyonun kullanıldığı üriner
dipsticklerle yapılır. Hemostikler, hemoglobinin peroksidaz benzeri aktivitesi
ile hidroperoksidin tetrametilbenzidin ile reaksiyonunu sonucu yeşil-mavi renk
oluşturması temeline dayanır. Miyoglobin de pozitif bir sonuç verir. Bu test,
150 mcgr/L kadar az miktardaki serbest hemoglobini saptayabilir ve o kadar
duyarlıdır ki, negatif olması belirgin hematüri olmadığını gösterir
İdrar toplanırken koruyucu
olarak kullanılan formalin veya askorbik asidin idrarda yüksek konsantrasyonde
varlığı, yanlış negatif sonuçlar ortaya çıkarabilir. Yanlış pozitif sonuçlar
çocuklarda ateş ve egzersiz sonrası ya da menstrüel kanamanın varlığında
görülebildiği gibi pH’ın 9’un üzerinde olduğu alkali idrarda veya örnek alım
öncesi perine temizliği için kullanılan hidrojen peroksid gibi okside edici
ajanların kontaminasyonunda da ortaya çıkabilir. Pozitif dipstick ile
belirtilen hematüri varlığı, taze santrifüj edilmiş idrarın mikroskopik analizi
ile doğrulanmalıdır
