Alerjik
Rinit Tedavisi
Alerjik Rinit
tedavisinde, sorumlu spesifik alerjenlerden korunma ilk ve ön önemli adımdır.
Polenler dış ortam alerjenleri arasında sayılmaktadır. Bu nedenle maruziyetin
tamamen engellenmesi pek mümkün gibi görünmemektedir. Ancak yine de polenlerin
havada en yoğun olarak bulunduğu gün içinde ve mevsim dönemlerinde duyarlılığı
olan kişilere bazı önlemler almaları önerilebilir. Bu kişilerin duyarlı
oldukları alerjenlerin yılın hangi aylarında ve hangi coğrafik bölgelerde
havada yüksek düzeylerde olduğunu bilmeleri, ayrıca günlük polen sayımı
verilerini meteorolojik raporlarla takip etmeleri yararlı olacaktır. Koruyucu
önlemler arasında; dışarıdan gelince polen bulaşmış olabileceğinden elbiselerin
değiştirilmesi ve banyo yapılması, gün içinde 10-16 saatleri arasında dış ortam
aktivitesinin sınırlandırılması, tatil yerlerinin iyi belirlenmesi bunun için
dağların ve deniz kenarlarının tercih edilmesi, ev ve araba pencerelerinin
kapalı tutulması, mümkünse polenleri tutabilen filtrelerin takıldığı
havalandırma sisteminin evde ya da arabada kullanılması, piknik ve kamp
yerlerine gidilmemesi, bahçe işlerinden uzak durulması veya hava müsait iken
uğraşılması, yürüyüşleri ve spor faaliyetlerini duruma göre ayarlanması ve
müköz membranların fazla tahriş olmamasına özen gösterilmesi örneğin göz
kozmetikleri, buhar ve dumandan sakınılması olarak sıralanabilir. Dışarı çıkmak
zorunlu ise yüz maskesi ve gözlük takmaları yararlı olabilir. Ayrıca bazı
gıdaların çapraz reaksiyonları tetikleyebileceği de unutulmamalıdır. Tüm bu
önlemler çoğu kişi için sosyal ve ekonomik anlamda her zaman uygulanabilir
olmamaktadır. Polenlere maruziyeti azaltmakla birlikte tamamen ortadan
kaldırmamaktadır. Polenlere alerjisi olan hastalar polen mevsimi geçtikten
sonra yakınmalarının azaldığını ya da kaybolduğunu belirtirler. Bu gözlemler,
alerjenle karşılaşmanın belirtilere yol açarken ondan uzaklaşmanın etkili bir tedavi
yöntemi olabileceğini göstermektedir. Eğer korunma mümkün değilse ve yetersiz
kalıyorsa, ilaç tedavisine geçilir. Aşılar tedavinin en son noktasında; uygun
ilaç ve çevre kontrolünün yetersiz kaldığı durumlarda kullanılır.
Alerjik Rinit’in medikal
tedavisinde kullanılan ilaçlar topikal ve oral antihistaminikler, topikal ve
oral kortikosteroidler, topikal ve oral dekonjestanlar, mast hücre
stabilizatörleri, antikolinerjik ajanlar ve tuzlu su spreyleri şeklinde
sıralanır. Hastanın dominant şikayeti ortaya konulmalı ve tedavi buna göre
yönlendirilmelidir. Bu amaçla gerekirse ilaç kombinasyonlarına gidilebilir.
Antihistaminikler AR’in başlıca semptomları olan hapşırma, burun akıntısı,
burun, göz ve damak kaşıntısını kontrol altına alırlar. Burun tıkanıklığı
üzerine etkileri yoktur. Steroidler tip 1 erken alerjik reaksiyonu inhibe
etmezler. Geç faz reaksiyonları sonucu ortaya çıkan semptomları hafifletirler.
Bu etkiyi, alerjik reaksiyonda rol alan mediatörlerin gerek yapımını gerekse
salınımını inhibe ederek gösterirler. Bu bakımdan AR tedavisinde en etkin ilaç
grubudur. İntranazal steroidler gerek mevsimsel gerekse perennial AR
semptomlarının çoğunu kontrol altına alırlar. Özellikle burun tıkanıklığı
üzerine iyi etkilidirler. Topik kullanılmaları bakımından sistemik yan etkileri
yoktur. Adrenal supresyon riski olmadan uzun yıllar kullanılabilirler.
