Besin Alerjisinin Nedenleri ve Gelisimi

Besin alerjisinin Nedenleri ve Gelişimi

Besin alerjisinin, kalıtsal olduğu kanıtlanmıştır. Hem annede hem de babada besin alerjisi varsa, çocuklarda allerji görülme olasılığı %67’dir. Anne veya babanın yalnız birisi allerjikse, çocukta allerjiye yatkınlık yüksektir, fakat çocuğun allerjik olma olasılığı %67’den %33’e düşer.
Bir teoriye göre, besin alerjisine yatkın kişilerde, T lenfositlerin sayısında ve oranında anormallik vardır. Bu kişilerde yardımcı T hücreleri, allerjik olmayan kişilere göre % 50 daha fazladır. Bu hücreler, diğer akyuvarların antikor üretmesine yardımcı olur.
Besin alerjisine yatkın kişilerde, daha fazla T hücresi bulunduğundan allerji eşikleri düşüktür. Yani allerjik reaksiyonu tetiklemek için gerekli etken düzeyi, aşağı çekilmiştir. Allerjinin asıl dışavurumu, fiziksel ya da duygusal travma, aşırı ilaç kullanımı, aşıya karşı reaksiyon, belirli bir besinin çok sık tüketilmesi ve/veya çevresel toksinler gibi, bağışıklık sistemini zorlayan çeşitli baskı unsurları tarafından tetiklenebilir.
Besin alerjisinin ortaya çıkmasına ve yerleşmesine yol açabilen diğer faktörler arasında, bir besine tekrar tekrar maruz kalma, sindirim bozuklukları ve bağırsak bariyerindeki sorunlar sayılabilir. İyi çiğnendiği ve sindirildiği zaman, alınan proteinlerin %90’ı amino asitler ve küçük peptitler halinde emilirler. Ancak, besinlerdeki yarı sindirilmiş proteinlerin, bağırsak bariyerini aşabildiği ve emilip kana karıştığı da kanıtlanmıştır. Bu iri moleküller, doğrudan bağırsak bariyerinde allerjik bir tepkiye yol açabileceği gibi, uzak bölgelerde, hatta vücudun herhangi bir yerinde bir tepkiye de yol açabilir.
Besin alerjisi olan kişilerin çoğu zaman hidroklorik asit ve/veya pankreas enzimleri ile desteklenmesi gerekebilir. Araştırmalar, tam sindirilmemiş proteinlerin, bağışıklık sistemini zayıflattığını, uzun süreli allerjilere ve sık enfeksiyonlara neden olduğunu göstermiştir.
Stres
Stresin yoğun olduğu zamanlarda, besin allerjileri gelişebilir veya kötüleşme eğilimi gösterebilir. Bu durum, büyük olasılıkla IgA salgı düzeylerinin, stres nedeniyle azalmasından kaynaklanabilir. IgA, yabancı maddelerin vücuda girmesini önleyerek, GİS mukozasında önemli bir işlev görür. Diğer bir ifadeyle, IgA, besin antijenlerine karşı bir bariyer oluşturur ve onlara geçit vermez. Bağırsaklarda IgA eksikliği varsa, besin allerjilerinin ve mikrobik antijenlerin emiliminde bir artış olur. Kısa süreli IgA eksikliği bile kişide, besin alerjisi gelişimine zemin hazırlayabilir. Besin alerjisi olan kişilerde IgA düzeyleri, çok düşüktür.
Besin Allerjilerini Tetikleyen Diğer Mekanizmalar
Besinlere verilen ters tepkilerin çoğu, bağışıklık sisteminden değil, mast hücrelerinin ve diğer akyuvarların salgıladığı inflamatuar medyatörlerden kaynaklanır (örneğin; histamin, prostoglandinler, lökotriyenler, slow reacting subtance- anaphylaxis (SRS-A), serotonin, platelet aktivasyon faktörü, kininler gibi). Ayrıca bazı besinler, yüksek histamin içerdikleri ya da histamin salgılama etkisine sahip oldukları için allerjiye benzer reaksiyonlar oluşturabilirler.
Periyodik Besin Allerjileri ile Sabit Besin Allerjilerinin Karşılaştırılması
Klinik açıdan, hekimler, besinler allerjilerini, periyodik ve sabit olmak üzere iki grupta tanımlarlar.
Periyodik allerjiler; bir besinin çok sık tüketilmesi sonucu, yavaş yavaş gelişir. Allerji yapan besinden bir süre (4 ay ve daha fazla) uzak durulduktan sonra, besin, tekrar tüketilebilir ve tolere edilebilir. Periyodik allerjiler, besin alerjilerinin %80-90’nı oluşturur.
Sabit allerjiler; bir besin tüketildiğinde ortaya çıkar ve tüketme sıklığı ile ilgili değildir. Kişi, sabit allerji yapan besine, ömür boyu allerjik kalır.