Aşılar
Tüberküloz Aşısı (BCG), Tüberküloz Aşı
Attenüe Mycobacterium bovis susundan hazırlanan BCG canlı aşısı, toplumda aşılanmamışlar a oranla 8-9 kat (koruma gücü % 30-80) bağışıklık sağlar. Liyofilize canlı aşı, 2-8°C'de 1 yıl kadar dayanır. Eriticisi ile sulandırılan aşı 24 saat içerisinde kullanılmalıdır. Aşı, bebeklere mümkün olduğunca erken yapılır. Aşı sol omuz derisi içine (intrakutan) 0.05 mi, erişkinlere ise 0.1 mi yapılır. Aşılamadan sonra 6-8 mm'lik bir papül oluşur. 15-20 dakika içerisinde kaybolur. Aşı yerinde skatriks dokusunun olması aşının çalıştığını/immün sistemi uyardığını gösterir. BCG ile aşılananlara 2-3 ay sonra PPD yapılırsa deri testi pozitif çıkar.
Difteri, Tetanoz, Boğmaca Karma Aşısı
Coynebacterium diphteria ve Clostridium tetani toksoidleri ile Bordotelîa pertussis ölü
hücrelerinden ibaret 3'lü bir aşıdır. DTB aşısı, 3 aylık -3 yıl yaşlarındaki çocuklara 4-8 hafta aralıklarla her seferinde intramuskuler yolla 1 mi dozunda 3 kere uygulanır. Bir yıl sonra 4. aşı, ve 6 yaşında tekrarlanır. Daha sonra 5'er yıl arayla tetanoz tekrarlanarak bağışıklık sürdürülür.
Çoçuk Felci Aşısı
İki çeşidi bulunmaktadır. 1. Sabin Aşısı. (Trivalan oral live poliomyelitis virüs vaccine, TOPV) Z. Saik aşısı, (inaktif trivalan polio aşısı).
Bağışık annelerin yavrularının 5- aylığa kadar poliovirusa karşı maternal antikorlar yardımıyla korunabildiği belirtilmiştir. Ülkemizde oral yolla Sabin aşısı kullanılmakta ve DTB aşıları ile birlikte 3 kere yapılmaktadır. Enfeksiyonun bulaşma şekli fekal oral yol olduğundan bu aşılama ile ağız, burun, barsak mukozalarında da bağışıklık sağlaması sebebiyle tercih edilmektedir. Riskli bölgelerde 6 ay sonra tekrarlanmaktadır. Son olarak 4 yaşında tekrarlanarak ömür boyu % 95 bağışıklık sağlamaktadır. Salgın durumunda daha önceden aşılanmamışlara bir doz sabin aşısı, hamilelere (riski hakkında yeterli bilgi olamamasına rağmen) de salgın durumlarında 1 doz oral yolla aşılanmaları önerilmektedir.
Kızamık Aşısı
Civciv embriyo fibroblast hücre kültürlerinde hazırlanan attenüe kızamık virüs aşısı, 6 aylıktan büyüklere yapılabilir. Salgın olmayan zamanlarda çocuklar için en uygun aşılama yaşı >15. aydır. Aşı zorunlu olarak 6-15- aylar arasında yapılmış ise 15- aydan sonra tekrarlanmalıdır Aşı 0.5 mi derialtı enjeksiyonla verilir. Aşı virüsünün kuluçka süresi saha virusun-dan çok daha kısa (7gün) olduğundan, patojen suş ile temas etmiş olanlara bile 72 saat içerisinde yapılırsa koruyucu olabilmektedir.
Kabakulak Aşısı
Kabakulak aşısı, 12 aylıktan büyük herkese yapılabilir. Aşı, civciv embriyo fibroblast hücre kültürlerinde üretildiğinden yumurta ve tüy allerjisi olanlara bile güvenle uygulanabilir.
Canlı virüs aşılarında bakteriyel kontaminasyonlardan korumak için antibiyotikler kullanılır. Hekime ve sağlık personeline allerjik reaksiyonların teşhisinde yardımcı olması bakımından aşıya katılan antibiyotiklerin ne(ler) oldukları aşı üreticisi kurumlar ve firmalar tarafından aşı ambalajı üzerinde belirtilmelidir.
Kızamıkçık Aşısı
İnsan diploid hücre kültürü veya ördek embriyo fibroblast hücre kültüründe hazırlanan kızamıkçık (virüs) aşısı, 12 aylıktan büyüklerde güvenle kullanılabilen ve %95 koruma gücünde bir aşı olup, ömür boyu bağışıklık sağlar. Daha önce enfeksiyonu geçirmemiş veya aşılanmamış anne adaylarının hamile kalmadan 3 ay önce aşılanmaları, özellikle gebelik döneminde çıkabilen "Rubella Sendromu" nun önlenmesi açısından gereklidir.
Suçiçeği Aşısı
Attenüe suçiçeği virüs aşısı, kolda deltoid bölgenin derialtına 0.5 mi (4350 pfu) dozunda uygulanır. Koruma gücü oldukça yüksek (>% 95) bir aşıdır Saha virüsünü almış olanlara bile 3 güne kadar aşı yapılabilir.
Kuduz Aşısı
Pastör'den bu yana değişik metotlarla (Kelev, Semple, Hücre kültürü aşıları, Rekombinant aşılar) ölü ve canlı kuduz aşıları üretilmiştir. Aşı virusu, (Pastör'ün elde ettiği) hala Fiks vi-rus'tur. insanlarda yaygın olarak, inaktif HDCV (human diploid culture virüs) Kuduz aşısı kullanılmaktadır. Kuduz şüpheli vakalarda, 0., 1., 3., 7., 14- 28. ve 90. günlerde intramus-kuler yolla 1'er mi dozunda uygulanır.
Grip Aşısı
Dünya'nın değişik yerlerinde gribe (Influenza'ya) sebep olan Influenza A viruslarının farklı serotiplerinden hazırlanan inaktif aşılar olup, eylül-kasım aylarında derialtı yolla uygulanır. Koruma güçleri, bölgede seyreden virüsün serotiplerine bağlıdır.
Hepatit B Aşısı
Günümüzde viral hepatit B için 2 çeşit aşı kıllanılmaktadır.
a, HP plasma aşıları. Bu aşılar, kronik hepatitti hastaların kan serumlarında hepatit B virüsünün core (çekirdek) antijeni (HbsAg)terinin purifiye edilip yoğunlaştırtlıp, formolle inaktive edildikten sonra aliminyum hidroksid'e adsorbe edilerek hazırlanır. Koruma gücü % 90-94 kadardır. Fransa'da "Hevac B" Almanya'da HB Vax MSD Behring "Japonya'da HB Vaccine Green Cross" isimleriyle bulunmaktadır.
b. Rekombinant DNA Astları. Biyoteknolojik ürün olan bu (Vektör) aşılar, virüsün HbsAg genlerinin Saccaromyces cereviceae genomuna yerleştirilmesi sonucunda hepatit B virüsünün HbsAg antijenleri mayaya sentezlettirilmektedir. Kültürden saflaştırılan antijenler, aliminyum hidrokside adsorbe edilerek aşı olarak kullanılmaktadır. Koruyuculuğu % 98-100 olan bu aşılar, İngiltere'de "Engerix-B-Smith Kline", Almanya'da "H-B-Vac II Merck MSD" isimleriyle satılmaktadır.
Tifo Aşısı
Tifo ve Paratifo Ave B suşlart ile hazırlanan aşı, 4 hafta aralıkla 2 kere 1' er mi dozunda derialtı yolla yapılır. 3 yıl korur. Gerekirse 3 yılda bir doz tekrarlanır. Gebeler, 2 yaşından küçüklere, allerjik ve kronik hastalığı olanlara kontraendikedir.
Kolera Aşısı
Vibrio cholera'nın değişik serotiplerinden hazırlanan aşı, 4-6 hafta aralıklarla 2 kere (çocuklara 0.5 mi, erişkinlere 1 mi) intramuskuler yolla yapılır.
Tifüs Aşısı
Çeşitli Rickettsia suşlarından hazırlanan inaktifbir aşıdır. Salgın durumlarında 0.5 mi ile başlanır. 1 mi ve 1 yıl sonra 1.5 mi halinde uygulanır.
Veba Aşısı
Yersinia pestis aşı susundan hazırlanan inaktifbir aşıdır. Intramuskuler olarak 4 hafta aralıklarla 3 kere ve 6 ay sonra tekrar hatırlatma dozu yapılır.
Hemofilus İnfluenza Aşısı Tip B
H. influenzae B polisakkarid aşısı olup, riskli yörelerde >Z4 aylıktan büyük çocuklara yapılması ve 18 ay sonra tekrarlanması gerekir.
Pnömokok Aşısı, Pnomokok Aşısı Nedir
Çocuklarda ve 60 yaş üstü erişkinlerde çok rastlanan Str. pneumoniae enfeksiyonları için hazırlanmış polivalan purifiye kapsül polisakkaridlerinden ibaret birsubünit aşıdır. Derialtı veya kasiçi yolla 0.5 mi olarak uygulanır.
Meningokok Aşısı
Neisseria meningitis'in A, Q W-135 ve Yalt tiplerinin kapsül polisakkaridlerinden hazırlanan tatravalan subünit bir aşı olup, derialtı yolla 0.5 mi yapılır. Klinik olarak %85-95 faydalı olduğu bildirilmiştir.
