Gastrit Nedir, Gastrit Belirtileri ve Tedavisi
Mide duvarı iltihabıdır. Tanısı oldukça zordur. Öykü, fizik muayene, radyoloji ile tanı konamaz. Gastrit erken Ca tanısında bir atlamadır.
Akut veya kronik olabilir. Kronik ya akutun devamıyla olur ya da birden fazla rekürrensle kronikleşebilir. Endojen veya eksojen nedenlerle meydana gelebilir.
Akut Gastrit Nedir
1. Akut gıda intoksikasyonu (Akut basit eksojen gastritler) :
Basit tiptir- En çok alkol intoksikasyonuunda olur. 4-5 saat sonra şiddetli epigastrik ağrı, dolgunluk hissi, bulantı, kusma, diare, hafif ateş, iştahsızlık ve genel yorgunluk olur. Aşırı kusmalar sonucu hemorajik kusmalar görülebilir. Gıdaya bağlı gastroenteritis de denir. Elektrolit bozukluğu olur. Kan basıncı düşer. 24-48 saat hastaneye yatırılır, iv mayi verilir, oral hiçbir şey verilmez. Endoskopik çalışma yapılabilir. Bütün gastritlerin tanısı endoskopi ile konabilir, intoksikasyondan sonra endoskopi zordur. Mukoza anormal, hiperemik, ödemlidir. Yer yer ufak erozif odaklar vardır. Biyopside iltihabi hücre infiltrasyonu görülür. Hastalık ilerlerse kronik süperfisial gastrit ortaya çıkar. (Mide Gastrit)
2. Korozif gastritler:
Asit veya alkali alınmasıyla olur. Korozif ösefajit olmadan olmaz. Klinik çok ağırdır. Maddenin yaptığı ülserasyonlar görülür. Ağızda, özefagusta, midede geniş ülserasyonlar ve nekrotık sahalar görülür. Klinik tablo 2 gruba ayrılır. Sistemik ve lokal bulgular vardır. Sistemik olarak kan basıncı düşer, nabız süratli ve zayıftır, taşipne vardır. Periferik kollaps vardır. Epigastrik ve retrostemal ağrı vardır. İlk olarak şokla mücadele edilir. Sıvı şokla mücadele edilir. Sıvı ve elektrolit verilir. Kan kusarlar. Oral hiçbir şey verilmez. (Reflü Gastrit)
3. Enfeksiyöz gastritler:
Bakterinin mide mukozasına yerleşmesi sonucu olur. Pnömonia, salmonella, influenza, difteri ve kızılın hematojen yolla toksinleri gelir. Bunlar pangastritis yaparlar. Biyopside PNL çoktur. Semptom olarak iştahsızlık, bulantı, kusma, ateş, epigastrik ağrı ve yanma vardır.
4. Püriilan gastritler:
Primer bir mide hastalığı varken yabancı cisimlerin bu alana yerleşmesiyle olur. Mukoza direnci kalmamıştır. Mide mukozasından serozaya ilerler. Lokal veya tümdür. Prognozu çok kötüdür. Cerrahi esnasında kaybedilirler. Mide tamamen püy halindedir. Genel olarak ateş, titreme, karın ağrısı, kusma, epigastriumda adale defansı, kontraksiyonlar vardır. Lökosit 20. 000-30. 000 dolayındadır, PNL hakimdir. Geniş spektrumlu antibiyotikler verilir.
5. Erozif gastritler:
Etyolojik faktörlerin alımından kısa bir süre sonra tahribat olur. Aşağılara inmez. Etyoloji kalkınca spontan olarak iyileşir. Hiçbir sekel bırakmaz. İlk 24-48 saatte klinik tablo olur. Akut kanamalar vardır. Bol kan kusarak gelir. Kan yerine konur, asit sekresyonunu inhibe eden ilaçlar veriTr. İlk 24-48 saatte gastroskopi mutlaka yapılır. Epitel deskuamasyonu 48 saat sonra yerine gelir. Bu süreden sonra hiçbir şey görülemez. En önemli etken aspirindir. Alkolle birlikte olursa daha etkindir. Stress, asit sekresyonu artması, safra reflüsü, kan akımı azalmasında da akut erozyon olabilir. Tüm bunlardaki sebep mukozal bariyerin bozulmasıdır. (Gastrit İçin)
Midedeki koruyucu faktörler ortadan kalkarsa erozyon olma olasılığı artar. pH alkali ise alınan aspirin porlardan emilir. Zarar vermeden geçer. pH 3'ün altında ise aspirin hücrenin lipoprotein membranını eritir. Hücrelerde deskuamasyon olur. Mide lümenindeki H+'ler içeri diffüze olur. Hücrelerden çıkan histamin mide mukozası kapillerinde vd yapar. Bolca kan lümene akar. Yemekten sonra alınırsa daha az etkilidir. Kan akımı azalması, safra reflüsü varsa bu etkiler fazlalaşır.
Kronik Gastrit
1. Kronik Yüzeyel Gastrit
2. Kronik Atrofik Gastrit
3. Gastrit atrofi
4. Hipertrofik gastrit
5. Granülomatöz gastrit (eozinofilik gastrit)
Etyolojide bakteriler lokal enfeksiyonlar, safra regürjetasyonu vb. rol oynar. Tbc, sarkoidoz gibi granülomatöz hastalıkların seyri sırasında granülomatöz gastrit oluşur.
Süperfisial Gastrit: Akut gastrit nedenleri devam ederse olur. Sigara, çay, alkol vb. etkindir. Tanı endoskopi ile konur, ülser şikayetleri veya ekşime, yanma gibi nonspesifik yakınmalar olabilir. Radyolojide önemli bulgu yoktur. Mide mukozası hiperemik, ödemli, mukus salgısında artma ve mukus yapısında bozulma vardır. (Gastrit Beslenme)
Gastrik Atrofi: Total olarak glandüler hücre tahribi varsa gastrik atrofi denir. Atrofik gastritte ise glandüler tabakadaki bazı hücrelerin (parietal veya esas hücre) kaybıyla diffüz veya yerel harabiyet vardır. İlerleyici değildir. Atrofik gastritte HCI sekresyonu azdır veya yoktur. Klinik olarak yemekten sonra olan hazımsızlık ve midedeki dolgunluktan yakınma vardır. Kesin tanı endoskopi ile konur. Mukoza incelmiş, atrofiye olmuştur. Vasküler yapı daha belirgin hale gelmiştir. Pililer kaybolmuştur. Mukus yapımı az olduğu için kolayca erozif odaklar meydana gelebilir. Biyopside MNL infiltrasyonu, nadir olarak eozinofiller görülür. Glandüler tabakada esas ve parietal hücreler yoktur.
Gastroskopi yapılamıyorsa mide asidine bakılır. Histamin stimülasyon testi uygulanır. Histamine rağmen asit yoksa histamine refrakter aklorhidri vardır. Bu durum varsa en sık pernisiyöz anemi ile beraberdir.
Atrofik gastritte otoimmün olay da rol oynayabilir. Uzun süre safra regürjitasyonu da atrofik gastrik yapar. Tiroidit, addison, juvenil diabet ve nadiren Fe eksikliği anemisiyle birlikte atrofik gastrit görülebilir.
Pernisiyöz anemi ve kronik atrofik gastritte 2 tip Ab oluşur;
1, Parietal hücre stoplazmasına karşı olan Ab'ler
2. İntrensek faktör Ab'leri
Gastrik biyopside intestinal metaplazi vardır. Mide Ca'sına predispozandır. Adenomlar ortaya çıkar. Sonra Ca nelişebilir. Bu vakalar 6 ayda bir kontrol edilir.
Hipertrofik gastritte aşırı salgı vardır. Daha çok açlık ağrısı vardır. Peptik ülsere benzer. Fazla alkol, sigara alımı rol oynar. Menetrier hastalığı hipertrofik gastritin bir şeklidir. Gastrik polipozis vardır. Pililer ileri derecede hipertrofiktir. Asit titrasyonu yüksektir.
