İdrar Kaçırma ve Mesane eğitimi
Mesane eğitimi (bladder retraining - bladder drill - bladder dicipline) yetişkinlerde üriner kontrolü yeniden oluşturan, eğitim ve davranış sürecini tanımlamada kullanılan bir terimdir. İdrar kaçırmanın primer ve sekonder tedavisinde yararlılığı gösterilmiş, yan etkisi olmayan düşük riskli bir yaklaşımdır (Glenn 2003). Mesane eğitiminde amaç, sık idrara çıkma gibi hatalı alışkanlıkları düzeltmek, idrara çıkma aralıklarını uzatmak, mesane kapasitesini geliştirmek, hastanın sıkışıklık hissini kontrol etmesini sağlamak ve kendine güvenini arttırmaktır. Mesane eğitimi bağımsız bir şekilde tuvalete gitme yeteneği olan, idrara çıkma düzenine bağlı kalabilen, motive edilebilen bilişsel bütünlük gerektirir (Pires 1996, Burgio 2002, Wilson et al 2002, Glenn 2003, Lekan-Rutledge 2004, Holroyd-Leduc and Straus 2004a).
Mesane eğitiminin stres, sıkışma ve mikst tipi idrar kaçırmada etkili olduğu, programa başladıktan sonra iki hafta içinde tedavi sonuçlarının alınabileceği, pelvik taban kas egzersizine ve ilaç tedavisine benzer sonuçlar verdiği, hastaların ifadelerine göre ise %73–90 oranında idrar kaçırmada düzelme sağladığı bildirilmektedir (Wilson et al 2002).
Mesane eğitimi
Alt üriner sistemin anatomisini, fizyolojisini, kontinans ve idrar kaçırma mekanizmasını açıklayan yazılı, görsel ve sözel eğitimi,
Programlı idrara çıkma düzeni ile idrara çıkma aralıklarını dereceli olarak arttırmayı,
Gevşeme ve dikkati başka yöne verme teknikleri ile sıkışıklık hissini yönetmeyi (sıkışıklık kontrol stratejilerini kullanma),
Bireyin kendi idrara çıkma davranışlarını izlemesini,
Hastanın pozitif desteklenmesini kapsar (Burgio 2002, Wilson et al 2002).
Programa başlamadan önce birkaç günlük mesane kayıtları tutulur. Bu kayıtlar temel alınarak geceler dışında iki üç saat aralıklarla hastanın idrara çıkma aralıklarını yeniden düzenleyen bir program hazırlanır. İdrara çıkma aralığı her hafta 15-60 dakika olarak ya da bireyin tolera etme durumuna göre arttırılır. Amaç üç altı saatlik aralıklarla idrara çıkma alışkanlığını kazanmaktır. Mesane eğitiminde genellikle sıvı alımını arttırma, azaltma, alım zamanını değiştirme gibi düzenlemeler tavsiye edilmemektedir (Karlowicz and Meredith 1995, Pires 1996, Eskiyurt ve Karan 2000, Lekan- Rutledge 2004, Aygen 2005). http://zehirlenme.blogspot.com
Sıkışıklık hissinin yönetimi, sıkışıklığı bastırarak ani idrara çıkma isteğini durdurmak ve idrar kaçırmayı önlemektir. Derin nefes alma egzersizi, matematik problemi çözme, yapılan işe odaklanma, kendi kendine olumlu şeyler söyleme gibi dikkati başka yöne verme tekniklerini, perineal basınç uygulama ve pelvik taban kas kontraksiyonu yapmayı içerir. Sıkışıklık hissedildiğinde tuvalete gitmeden önce sıkışıklık hissinin geçmesi beklenmeli ve sıkışıklığın azaltılmasına bilinçli olarak odaklanılmalıdır. Sıkışıklık hissinin yönetiminde; sıkışıklık hissedilir edilmez bütün aktiviteler durdurulur ve oturulur; oturuluyorsa oturmaya devam edilir. Normal bir şekilde nefes alırken pelvik taban kasları hızlıca, sıkışıklık hissi geçinceye kadar kasılır. Kontraksiyon yaparken 100 den başlayarak üçer üçer ya da beşer beşer geriye doğru saymak zihni meşgul eder ve anksiyetenin geçmesini sağlayabilir. Sıkışıklık hissi geçtikten sonra idrar kaçırmadan güvenli bir şekilde tuvalete gidilir. Bu yöntem sık tuvalete gitme sorunu yaşayan ya da idrar depolama sürecinde sıkışıklık hissedenler için uygundur (Pires 1996, Lekan-Rutledge 2004).
Glenn (2003) bilinçli, idrara çıkma ihtiyacını hissedebilen, idrar kaçırma sorununu çözmek isteyen, transfer sorunu yaşamayan, günlük 2000–2500 ml sıvı alabilen, yaş ortalaması 83 olan 14 (9 kadın ve 5 erkekten) hastaya mesane eğitimi programı uyguladığı çalışmasında sekiz hastada %100, bir hastada %90, bir hastada %85, üç hastada %50 ve bir hastada %30 oranında idrar kaçırma ataklarında azalma olduğu görülmüştür.
