Ribozom Nedir
Ökaryot ribozomları, 40S ve 60S’lik iki alt birimden oluşur. Hücre içindeki sayıları, hücrenin protein sentezleme hızına ve dokudan dokuya değişir.
60S’lik alt birim ; 28S, 5.8S ve 5S rRNA ile yaklaşık 45 çeşit proteinden oluşmuştur. 40S’lik alt birim ise 18S’lik bir rRNA ile yaklaşık 30 çeşit proteinden oluşmuştur
Kromatin Nedir
DNA çift sarmalların histon ve histon olmayan proteinlerle yapılanması sonucu ökaryotlarda oluşan yapılara kromatin denir. Sonuçta kromatin DNA, histonlar, histon olmayan proteinler ve RNA’dan oluşur.
Nükleozom yapısı DNA’nın histonlarla oluşturduğu yapıdır. Bir nüklezom, histonlar üzerinde DNA çift sarmalının sola dönümlü olarak iki tur yapıp, diğer histon yumağına uzandığı birimdir. Kromatinin rRNA sentezleyen yani aktif bölgelerinde nükleozomik yapı bozulur.
Kromatin maddesi hematoksilen ve bazik boyalarla boyanan preparatlarda (dinlenme halindeki bir hücrede) iplikçikler ve taneciklerden oluşmuş bir ağ görünümündedir. Boyalı preparatlarda tanecikli kısımlar koyu, ipliksi kısımlar ise açık renkte görünür. Tanecikli kısımların koyu görünmesinin nedeni, taneciklerin çekirdek içinde yer yer biraraya toplanarak değişik şekil ve büyüklükte topluluklar yapmasıdır.
Kromatin yoğunlaşma derecesine, sonuçta boyanma şiddetine göre heterokromatin (condensed chromatin) ve ökromatin (dispersed chromatin) olmak üzere ikiye ayrılır
Heterokromatin (condensed chromatin); kromatinin interfazda transkripsiyon yapmayan yani inaktif bölgeleri elektron mikroskopta koyuca boyanmış sıkıca paketlenmiş olarak görünürler. Çok sayıdaki kromatin fibrillerinin birbiriyle sıkıca paketlenmesiyle oluşan bu koyu bölgedeki kromatine heterokromatin denmektedir
Heterokromatin bölgeler, uyarılmamış nükleus (çekirdek) da tüm nükleer hacminin yaklaşık yarısını oluşturur.
Ökromatin (dispersed chromatin); kromatinin transkripsiyon yapan yani aktif bölgeleri olup açık boyanırlar. Bu bölgeler interkromatin bölgeler ya da nükleoplazma olarak da tarif edilebilirler. Kromatin fibrilleri ökromatin bölgede yakın birleşme göstermezler. Bu materyal çekirdekte nispeten dağılmış görünüşte olup, çoğu ökaryotik hücrelerde nükleer bölgenin çoğunu oluşturur. Kromatin maddesinin çekirdek içindeki dağılımı hücreden hücreye farklılık gösterir.
Memelilerde ökromatin bölgelerin replikasyonlarının heterokromatin bölgelerinden daha önce yapıldığı bilinmektedir. Aktif genler ökromatin içlerinde bulunurlar. Genetik materyalin yoğunlaşması, aktivitesi ile ilgilidir. Ökromatin içinde yer almak trankripsiyon için zorunlu ama yeterli değildir; çünkü ökromatin içindeki sekansların sadece çok küçük bir kısmı sürekli transkripsiyon gösterir.
Heterokromatinin sitolojik ve moleküler yapısı ökromatinden fonksiyonel olarak farklıdır.
