Kalça Eklemi Anatomisi
Kalça eklemi femur üst ucu ile asetabulum arasında oluşan üç eksen etrafında hareket edebilen enartrosis sferika grubu bir eklemdir (1). Eklem yüzlerinden konveks olanı femur başına, konkav olanı asetebuluma aittir. Bu eklemin merkezi lig. inguinale orta 1/3’ünün 1.2 cm kadar aşağısında bulunur. Kalça ekleminin kapsülü yukarda asetebulum üst dudağına yapışır, aşağıda ise önden trokanterler arası çizgiye kadar uzanırken, arkada trokanterler arası ibiğin( Cristanın) 1,5 cm yukarısına yapışır
1)Kemik yapı;
Asetabulum: Os coxae’nın orta ve dış tarafındaki yuvarlak, derin çukurluğa asetabulum denir. asetabulumun yaklaşık 2/5’i iskium, 2/5’i ilium ve 1/5’i kemik tarafından oluşturulmaktadır. Asetabulum tabanında, fossa asetabuli denilen, ekleme katılmayan, en ince bölge yer alır. Burayı yarımay şeklinde çevreleyen facies lunata denilen eklem yüzü bulunmaktadır. Facies lunata, 2 cm genişlikte olup, hyalin kıkırdak ile örtülüdür. Fossa asetabuli ekleme katılmaz ve yağlı bir bağ dokusu ile doludur. Asetabulumun alt kımında incisura asetabuli yer alır. Bu çentiğin bir ucundan diğerine ligamentum transversum asetabuli uzanır. Eklem yüzeyini artırmak için asetebulum kenarında fibrokartilaj yapıda “labrum asetebulare” denilen bir halka vardır. Bu yapı ile kalça eklemi derinleşmekte ve femur başının asetebuluma sıkı bir şekilde tutunmasını sağlamaktadır.
Femur Başı ve Femur Boynu: Femur başı, yaklaşık 40–50 mm çapında, üzeri hyalin kartilaj ile kaplı bir küre şeklindedir. Eklem yüzünün merkezinin biraz alt tarafında, ligamentum capitis femoris’in yapıştığı fovea capitis femoris bulunur. Femur boynunun ön yüzü tamamen kapsül ile çevrili olmasına rağmen arka yüzün ancak yarısından biraz fazlası kapsülün içerisinde bulunur.
Femur boynunun femur şaftı ile yaptığı açı (femur boyun açısı) normalde 120–130 derecedir. Normal pozisyonda femur boynu yukarı içe ve biraz da ön tarafa doğru yönelmiştir. Femur boynunun, femur kondillerinden geçen düzlem ile yaptığı açı ise femur boynu anteversiyon açısı olarak bilinir. Bu açı normalde 12 ila 14 derece arasındadır.
Femur boynu ile cisminin birleşme yerinde arka dışa doğru trokanter major bulunur. Abduktor kasların yapıştığı trokanter major bir traksiyon epifizidir. Trokanter major tepesi yaklaşık olarak femur başı merkezi ile aynı düzlemdedir. Femur boynu altında, femur cismi arka iç yüzünde trokanter minor bulunur. Trokanter minora iliopsoas kası yapışır. Trokanter minor ve majoru önde linea intertrokanterika, arkada ise krista intertrokanterika birbirine bağlar.
Femur Proksimalinin trabeküler yapısı: Bu yapıyı şekillendiren en önemli etkenler; Üzerinden nakledilen vücut ağırlığı ve çevresine yapışan kasların gerilme etkisidir. İlk defa 1838’de Ward tarafından 4 grupta tanımlanmıştır. Bu dört trabeküler sistemin ortasında, femur boynu alt iç tarafında üçgen şeklindeki bölgeye “ Ward Üçgeni ” adı verilir. Burası femurun en zayıf bölgesidir. Kalkardan başlayıp femur başı yük binen yüzeyine doğru ilerleyen trabeküller “birincil kompressif grup”, trokanter majorün alt kısmından başlayıp başın fovea bölgesine doğru yay çizerek uzanan trabeküller “birincil tensil grup” adı verilir. Harty ve Griffin tarafından tanımlanan ve Femur desteği anlamına gelen “kalkar” femur boynu arka alt bölgesinde yoğun vertikal kemik tabakasıdır. Kalkar femorale'nin kalça kırıklarının internal tespitinde destek dokusu olarak önemi vardır. Bu yapı trokanter minörün altına kadar uzanır ve trokanter majore yansır. Bu oluşan yapıya da “ikincil kompressif grup” adı verilir. Lateralde büyük trokanter alt kısmından başlayıp femur boynu ortasına kadar gidenler ise “ikincil tensil grup” olarak adlandırılır. Ayrıca trokanter majör alt kısmından üst kısma doğru uzananlara ise “trokanter majör grubu” adı verilir
