Omuz Eklemi
Biyomekaniği
Omuzun normal eklem
hareket açıklıkları; fleksiyon 180°, ekstansiyon 45°, abduksiyon 180°,
adduksiyon 45°, dış rotasyon 90°, iç rotasyon 90°'dir. İç ve dış rotasyon
değerleri, hasta yatar pozisyonda dirsek 90° fleksiyon ve kol 90° abduksiyon
pozisyonunda iken ölçülen değerlerdir.
Kol yana sarkıtılmış,
el ayası vücuda yapışmış ve baş parmak önde olacak şekilde dururken omuz
abduksiyonu 180° olduğu halde, el ayası dışa, baş parmak arkaya bakacak şekilde
yani kol iç rotasyonda iken abduksiyon yapılırsa hareket 90°'den fazla
yapılamaz. Buna Codman paradoksu denir
Omuz kol kompleksinin
hareketlerini iki ana grupta toplamak mümkündür.
Art. Glenohumeralis
İle Yapılan Hareketler
Elevasyon, internal
ve eksternal rotasyon, horizantal fleksiyon ve ekstansiyondur.
Elevasyon
Teorik olarak vücudun
yan kısmındaki kolun yukarı kaldırılmasıdır. 180°'lik bir harekettir. Posterior
yönde elevasyon ise ortalama 60°'dir. Kolun elevasyonu tek bir hareket olmayıp
kompleks bir harekettir ve üç planda incelenir
Hareket Düzlemi
Scapula'nın margo
medialis'i orta hattan 5-6 cm uzaktadır. Scapula frontal düzlemde
medio-lateral, postero-anterior olarak yerleşmiştir ve frontal düzlemle yaptığı
açı 30°'dir. Yani nötral elevasyon scapula düzleminde gerçekleşir. Bu düzlem
vücut düzlemi ile 30°'lik açı yapar. Bu açı caput humeri'nin 30°'lik
retroversiyonu ile kompanse edilir. Scapula ekseni ile clavicula ekseni
arasında 60°'lik bir açı vardır (52, 53). Fleksiyon sagittal planda, abduksiyon
koronal planda elevasyondur.
Skapulatorasik Ritm
Total elevasyon art.
glenohumeralis ve skapulatorasik bağlantıda oluşan hareket kombinasyonu ile
oluşur. Bu oran 2:1'dir, yani her 3°'lik elevasyonun 2°'si art.
glenohumeralis'den, 1°'si skapulatorasik bağlantıdan yapılır. Fakat bu oran
elevasyonun her derecesinde aynı değildir. Art. glenohumeralis 60° fleksiyona
ve 30° abduksiyona geldikten sonra scapula harekete katılmaya başlar. Scapular
hareketin 120° ve üstünde çok yavaşladığı ve kaybolduğu görülür. Bu nedenle baş
üzeri pozisyonda acromion ile humerus arasında potansiyel bir sıkışma vardır.
Rotasyon Merkezi
Caput humeri ile
fossa glenoidalis arasındaki hareket kayma ve yuvarlanma kombinasyonu
şeklindedir. Yuvarlanma art. glenohumeralis'in tek hareketi değildir. Eklemde aynı
zamanda kayma hareketi de görülür. Scapula daha kompleks bir hareket zinciri
yapmaktadır. İlk 60°'ye kadar scapula yerinde kalır ya da merkezini
değiştirmeden minimal rotasyon yapar. Rotasyon merkezi 120°'ye kadar spina
scapula üzerinde iken bu derecenin üstünde fossa glenoidalis'e doğru yer
değiştirir.
