Vücuttaki Yağın Dolaylı Olarak Ölçülmesi
a. Deri Kıvrım Kalınlığı: Obezitede yağın bir kısmı cilt altında toplanmaktadır. Cilt altı yağ dokusunu belirlemek için cilt kıvrım kalınlığı ölçülür (Akbulut ve ark., 2007). İdeal ölçüm dört deri kıvrımından (biseps, triseps, supskapular ve suprailiak) elde edilen verilerle sağlanmaktadır (Atar, 2005). Deri altı yağ dokusunun miktarını gösterir (Akbulut ve ark., 2007).
b. Çevre Ölçümleri: Esnemeyen mezur ile ölçüm yapılır. En alt kaburga kemiği ile kristailiyak kemik arası, orta noktadan ölçülür (Saruhan, 1996; Şanlıer, 2005). Vücuttaki toplam yağ miktarı önemli olmakla beraber, yağın nerede biriktiğini bilmek daha önemlidir. Karın çevresinde yağ birikimi, kalça ve vücudun diğer bölgelerinde yağ birikiminden daha fazla oranda sağlık risklerine neden olmaktadır. Bu risk için basit fakat doğru bir yöntem, bel çevresinin ölçülmesidir. Bununla birlikte, bel çevresi ile ilişkili hastalık riskinin, farklı toplumlarda değişkenlik gösterdiği belirtilmektedir (Efil, 2005).
Bel ve kalça oranı, vücut yağ dağılımının göstergesi olarak epidemiyolojik araştırmalar sonucu geliştirilmiş ilk antropometrik yöntemdir. Bel-kalça oranı android ve jinoid tip obezite olarak adlandırılan iki tip obeziteyi ayırdetmek için kullanılır. Abdominal obezite, kalça ve vücudun diğer bölgelerinde yağ birikmesinden daha büyük ölçüde sağlık risklerine neden olmaktadır. Erkeklerde bel çevresinin 102 cm, kadınlarda 88 cm’nin üzerinde olması, obezite ve obeziteye bağlı koroner kalp hastalığı ve metabolik sendrom için önemli bir risk faktörüdür (Atar, 2005; Şanlıer, 2005).
c. Beden Kütle İndeksi: BKİ, kas dokusu ile yağ dokusu artışına bağlı vücut ağırlığı arasındaki farktır (Maskarinec et al., 2006; Aslan ve Atilla, 2002). BKİ, uzmanlar tarafından vücut ağırlığının değerlendirilmesinde tercih edilmektedir. Çünkü epidemiyolojik olarak geçerlilik, güvenirlik, tekrarlanabilirlik ve elde edilebilirlik niteliği taşımaktadır (Chang, 2005). Obezitenin tanımında ve derecelendirilmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Hesaplanması kolay olduğu gibi boy ve ağırlıktan doğrudan BKİ’ni veren hazır tablolar, diskler, cetveller bulunmaktadır (Sencer ve Orhan, 2005).
